Aloof Houses: Η ολοκαίνουργια πολυκατοικία στη Βούλα με τα διαμερίσματα που μοιάζουν με μικρές μονοκατοικίες

02/10/2022 08:48

Η αθηναϊκή πολυκατοικία είναι η ταυτότητα της πόλης μας και ενδεχομένως το μεγαλύτερο σύγχρονο αρχιτεκτονικό επίτευγμα.

Είναι, όμως, γεγονός πως σε μια μεγαλούπολη με πολεοδομικό πρόβλημα, όπως είναι η Αθήνα, δύσκολα διακρίνει κανείς πολυκατοικίες μοντέρνες, διαφορετικές, με στυλ. Οι περισσότερες μετρούν δεκαετίες και πρόκειται για κτίρια παραμελημένα.

Ανάμεσα στις γκρίζες πολυκατοικίες της Αθήνας υπάρχουν και σπίτια-κοσμήματα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής που ξεχωρίζουν. Όπως το νέο έργο Aloof Houses στη Βούλα που υπογράφει το γραφείο KLAB architecture και είναι ακόμη ένα δείγμα της νέας αρχιτεκτονικής τάσης που διεκδικεί και τολμά.

Ο Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, που είναι ο αρχιτέκτονας,επανασυστήνει το προαστικό τοπίο και εντυπωσιάζει με τον ρηξικέλευθο σχεδιασμό, καθώς ένα κτίριο πολυκατοικίας καταφέρνει, τελικά, να βιώνεται ως μονοκατοικία.

Άλλωστε, με μακρόχρονη σταδιοδρομία και ανατρεπτικό πνεύμα, οι KLAB architecture με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Λαμπρινόπουλο έχουν δημιουργήσει κτίρια-ορόσημα, όπως το Ολυμπιακό Μουσείο της Αθήνας, το Placebo Pharmacy στη Γλυφάδα και το Urban Stripes στο Κουκάκι, που καθόρισαν την ταυτότητα ολόκληρων περιοχών.

«Νομίζω ότι στην αθηναϊκή πολυκατοικία και στη διαμόρφωσή της οφείλονται σε μεγάλο βαθμό και τα καλά και τα κακά στοιχεία της ελληνικής πόλης. Η ανθρώπινή της κλίμακα, τα μπαλκόνια, η κοινωνική και προγραμματική της ποικιλία λειτουργούν ευεργετικά ως προς τη ζωντάνια, τη συνεκτικότητα και την αυθεντικότητα της πόλης.

Όμως, παράλληλα, δεν μπορούμε να μη σταθούμε ότι κατά συντριπτικό ποσοστό οι πολυκατοικίες δεν σχεδιάστηκαν από αρχιτέκτονες. Έτσι, ακολουθούν τυπολογικά τις επιταγές των κατασκευαστικών συνηθειών, των νόμων και κανονισμών που διέπουν τη δόμηση και, τέλος, τα κερδοσκοπικά οφέλη των εργολάβων διατηρώντας μια άχρωμη, σχεδόν βαρετή επαναληψιμότητα που από την πλευρά της όμως δημιουργεί μια τυπολογική ιδιομορφία και ομοιομορφία, δηλαδή την ταυτότητα της πόλης.

Τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης, η πολυ-ιδιοκτησία που δημιούργησε αυτή τη δυναμική της αθηναϊκής πολυκατοικίας άρχισε να βγάζει προβλήματα κυρίως ως προς τη συντήρηση και ανακαίνιση των γερασμένων κτιρίων. Οι πολυκατοικίες χρειάζονται σίγουρα ανακαινίσεις, αλλά όχι με τη λογική του επαναχρωματισμού τους, αλλά με μια νέα οπτική που θα βλέπει το παρόν και κυρίως το μέλλον ως προς την κατοίκηση και κυρίως τη συγκατοίκηση. Η πολιτεία θα πρέπει να δώσει μια σειρά από κίνητρα για να γυρίσουν οι Αθηναίοι στις ανανεωμένες πολυκατοικίες, που φυσικά θα πρέπει να συνδυαστούν με έργα και στους δημόσιους χώρους των γειτονιών», σημειώνει στο iefimerida o Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος.

Ο αρχιτέκτονας περιγράφει το έργο του: «Η πολυκατοικία aloof houses βρίσκεται στη Βούλα, σε μια περιοχή της Αθήνας όπου υπάρχει αυξημένη ανοικοδόμηση τα τελευταία χρόνια κυρίως από πολυκατοικίες που χτίζονται στη θέση παλαιών μονοκατοικιών.

Το οικοπέδο ήταν άδειο, με προσανατολισμό βορειοανατολικό. Είναι ένα γωνιακό οικόπεδο όπου στη νότια του πλευρά υπήρχε ένα γιαπί χρόνια εγκαταλελειμμένο. Το οικόπεδο επίσης συνόρευε με άλλο ένα οικόπεδο αδόμητο κατά τη διάρκεια της μελέτης που στη συνέχεια άρχισε να κτίζεται.

Κατά συνέπεια, υπήρχε μια κατάσταση δεδομένη από τη μία πλευρά, και μία πλευρά που στη διάρκεια της μελέτης δεν ήταν συγκεκριμένη. Η συνθετική μας πρόταση επικεντρώθηκε στην εύρεση εκείνων των στοιχείων που θα διαφοροποιήσουν μια πολυκατοικία προαστιακή από μια πολυκατοικία αστική ή συνοικιακή. Αν ορίσουμε την αστική πολυκατοικία την κτιριακή δομή μέσα σε ένα συνεχές σύστημα όπου κάποιες όψεις είναι μεσοτοιχίες, η προαστιακή πολυκατοικία είναι συνήθως πανταχόθεν ελεύθερη, δηλαδή έχει όλες τις όψεις της ελεύθερες με σχετικά μεγάλο κήπο.

Ακόμα και αν η δόμηση είναι σχετικά μεγάλη, η κάλυψη του οικοπέδου παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Ήμασταν τυχεροί και η πολυκατοικία που κληθήκαμε να σχεδιάσουμε ήταν μια οικογενειακή πολυκατοικία που δεν είχε αυτοσκοπό το κέρδος, παρόλο που θα έπρεπε να πληροί τις προδιαγραφές που ως τυπολογία έχουν θεσπιστεί στην περιοχή, καθώς οι ιδιοκτήτες ήθελαν να έχουν τουλάχιστον τις ανέσεις που θα τους πρόσφερε ένα νέο διαμέρισμα στην περιοχή».

Η ιδέα των KLAB architecture ήταν η δημιουργία τριών μονοκατοικιών καθ' ύψος σε ένα κτίριο με μεταλλικό σκελετό. Ποια είναι η ειδοποιός διαφορά της μονοκατοικίας από τα διαμερίσματα; Δύο από τα χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν είναι η απόσταση από άλλα κτίρια, τους άλλους ενοίκους-ιδιοκτήτες και ο κήπος. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά το αρχιτεκτονικό γραφείο προσπάθησε να τα εντάξει στη συνθετική του πρόταση ώστε όλα τα διαμερίσματα-μονοκατοικίες να έχουν αυτά τα στοιχεία στο μέγιστο δυνατό.

Αυτή ήταν, άλλωστε, και η μεγαλύτερη πρόκληση του project. «Η μεγαλύτερη πρόκληση στην παρούσα πολυκατοικία ήταν να βρούμε τον τρόπο ώστε κάθε διαμέρισμα να βιώνεται όσο περισσότερο γίνεται, σαν μια αυτόνομη μονοκατοικία που αντί να επεκτείνονται οριζόντια να επεκτείνονται κατακόρυφα. Έτσι, η οργάνωση των διαμερισμάτων-κατοικιών έγινε με τέτοιον τρόπο ώστε να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες αυλές και κήπους, να έχουν το μικρότερο δυνατόν σημείο επαφής μεταξύ τους και, τέλος, να μπορούν στο μέτρο που ήταν δυνατόν να είναι ισάξιες στο πώς βιώνεται κάθε κατοικία».

Για να έχει η κάθε κατοικία όσο το δυνατόν λιγότερα κοινά όρια με την πιο πάνω κατοικία είτε με την κατοικία που βρίσκεται χαμηλότερα από εκείνη, έγινε προσθήκη ενός μεσοορόφου κάθε φορά με λίγα τετραγωνικά και μεγάλο υπαίθριο χώρο. Αυτό βοήθησε και στη μεγιστοποίηση των υπαίθριων χώρων που για την ισόγεια κατοικία και την κατοικία του τελευταίου ορόφου ήταν πιο εύκολο να γίνει χρησιμοποιώντας τον ακάλυπτο χώρο στο επίπεδο του ισογείου και το επίπεδο του δώματος στην κατοικία του τελευταίου ορόφου, αλλά δημιουργήθηκαν οι συνθήκες ώστε να υπάρχουν αυλές και κήποι
και στους ενδιάμεσους ορόφους.

Το εσωτερικό αίθριο προσθέτει στην αίσθηση διαμπερότητας του όγκου, όπου μεγάλες εσοχές δημιουργούνται τονίζοντας τις άνωθεν πλάκες. Το μεταλλικό κτίριο και τα μεγάλα ενιαία ανοίγματα στη βόρεια και ανατολική όψη προσθέτουν στη διάλυση του όγκου που εξαϋλώνεται ουσιαστικά με τις λεπτές μεταλλικές κολόνες, αλλά και την αλλαγή επιπέδων στην τομή του κτιρίου, διαμορφώνοντας έτσι μια αίσθηση κίνησης στον όγκο του κτιρίου.

Έγινε μια προσπάθεια δημιουργίας αυτόνομης κατοίκησης με κάλυψη της πέργκολας στο δώμα με φωτοβολταϊκά, αλλά και τη δημιουργία δεξαμενών για τη χρησιμοποίηση του βρόχινου νερού, αλλά και των γκρίζων υδάτων. Επίσης, η όλη κατασκευή επενδύθηκε εξωτερικά με εξωτερική θερμοπρόσοψη και οι συνεχόμενοι κήποι βοηθούν στη δημιουργία ενός ευχάριστου μικροκλίματος.

Το μεταλλικό κτίριο στήθηκε σε διάστημα τριών εβδομάδων στο εργοτάξιο και γενικά η κατασκευή χρησιμοποίησε νέα τεχνολογία και υλικά. Ένα από τα πιο ιδιαίτερα είναι τα σεισμικά εφέδρανα που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα για ιδιωτικό έργο.

Το κτίριο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον στην τομή του, καθώς τα μεγάλα ανοίγματα των μεσορόφων, η ύπαρξη κολυμβητικών δεξαμενών σε υπέργειους ορόφους και, τέλος, η ύπαρξη εσωτερικού αιθρίου δημιουργούν αλλεπάλληλες κινήσεις των πλακών και του εξωτερικού κέλυφους.

Εσωτερικά οι κατοικίες δημιουργούνται γύρω από το εσωτερικό αίθριο, δημιουργώντας είτε Π είτε μια σχεδόν κυκλική διαδρομή, όπως στον τελευταίο όροφο. Η θέα ήταν βασικό ζητούμενο και κατά συνέπεια το κτίριο εξάντλησε τις δυνατότητες του νόμου στην καθ' ύψος εξάπλωσή του.

Οι δημόσιες λειτουργίες της κάθε κατοικίας αναπτύχθηκαν κυρίως στις ελεύθερες όψεις του οικοπέδου, ενώ στον τελευταίο όροφο κυρίαρχη σημασία στην τοποθέτησή τους έπαιξε η θέα προς τη θάλασσα.

Αloof houses: H τολμηρή πολυκατοικία στη Βούλα με το τολμηρό όνομα

Ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος μας εξηγεί την έμπνευση και την ιδιαιτερότητα του ονόματος aloof houses: «Μας αρέσει γενικά να δίνουμε ονόματα στα έργα μας. Είναι λογικό νομίζω καθώς θεωρούμε ότι κατά κάποιον τρόπο κάθε κτίριο έχει μια ιστορία να διηγηθεί. Στο συγκεκριμένο κτίριο θέλαμε μια λέξη που να περιγράφει τον τρόπο σκέψης μας, αλλά και την τελική του μορφή όπως αυτή προέκυψε από τη λειτουργία, τα υλικά κατασκευής και, φυσικά, τα «θέλω» του πελάτη και τα δικά μας.

Το aloof λοιπόν όπως το βρήκαμε σε ένα urban dictionary ερμηνεύεται ως * at a distance, incredibly slick, laid back, but totally bad ass. Και νομίζω καμία ελληνική μετάφραση δεν θα μπορούσε να διηγηθεί την παραπάνω φράση με τέτοια ακρίβεια που να μας κάλυπτε.

Για εμάς είναι μια νέα πρόταση για την ελληνική πολυκατοικία, με κάθε διαμέρισμα να είναι άνετο, πρωτότυπο, χαλαρό, όσο το δυνατόν πιο απόμακρο, αλλά και υπερβολικά προσιτό κατά μια άλλη έννοια».

Το Aloof Houses σχεδιάστηκε από τους Klab Architecture, το management και η κατασκευή έγινε από τους Future Constructions και το αποτέλεσμα είναι ένα κτίριο που αναβαθμίζει τη γειτονιά στη Βούλα. Το αποδεικνύουν οι φωτογραφίες του Παναγιώτη Βουμβάκη.