Πέντε βιβλία για την άνοιξη
"Ο θαμμένος γίγαντας", Καζούο Ισιγκούρο (Εκδόσεις Ψυχογιός): Και μόνο για τα "Απομεινάρια μιας μέρας" θα μπορούσα να πω ότι είναι ο σημαντικότερος εν ζωή συγγραφέας του αγγλόφωνου κόσμου. Για μένα είναι έτσι κι αλλιώς ο κορυφαίος (μαζί με τον Μάικλ Οντάντζεε), οπότε η φετινή άνοιξη μοιάζει λυτρωτική, αν αναλογιστεί κανείς ότι μεσολάβησαν δέκα χρόνια από το υπέροχο "Μην με αφήσεις ποτέ". Βέβαια, παρότι οι κριτικές στον ξένο Τύπο είναι διθυραμβικές, μια ματιά να ρίξεις στις απόψεις των αναγνωστών του Goodreads και θα αντιληφθείς ότι ο "Ο θαμμένος γίγαντας" μάλλον διχάζει. Ίσως φταίει η βαθιά αλληγορία που επιχείρησε ο Ισιγκούρο (τα κρυμμένα μηνύματα δεν είναι για όλους, υποθέτω). Κάποιοι προσπάθησαν να το πουν "ποιοτικό Τόλκιν", άλλοι πιο ευφάνταστοι το χαρακτήρισαν "Games of Thrones με συνείδηση". Αυτά όμως είναι ταμπελίτσες για μικρά παιδιά. Το καινούργιο μυθιστόρημα του Ισιγκούρο (σε εξαιρετική μετάφραση της Αργυρώς Μαντόγλου) είναι ένα κομψοτέχνημα για τις χαμένες μνήμες και την αγάπη. Η φόρμα του ταξιδιού (εδώ το επιχειρεί ένα ηλικιωμένο ζευγάρι στην Αγγλία των θρύλων) είναι γνώριμη στο έργο του Ισιγκούρο, καθώς και τα "Απομεινάρια" και το "Όταν ήμασταν ορφανοί" είναι θεμελιωμένα πάνω σε "ταξίδια επιστροφής" σε παλιές πατρίδες είτε αυτές είναι άνθρωποι είτε είναι τόποι. Ωστόσο, στη νέα του δουλειά ο Ισιγκούρο επιχειρεί μια ακόμη θεαματική στροφή στο σκηνικό που στήνει και κάτω από την πρώτη ανάγνωση σού επιφυλάσσει παραβολές που αγγίζουν βαθιά. Οι χιλιάδες Έλληνες αναγνώστες που αγάπησαν εσχάτως τον Μουρακάμι, ας σπεύσουν. Τούτος εδώ είναι κλάσεις ανώτερος.
"Οι ενοικιαστές", Σάρα Γουότερς (Εκδόσεις Λιβάνη): Μαζί με την Χίλαρι Μαντέλ και τον Άλαν Χόλινγκχερστ, η Γουότερς μετέτρεψε την τελευταία δεκαπενταετία σε ένα προσωπικό tour de force, που την καθιστά ίσως την πιο αδικημένη των βραβείων Booker. Συνδυάζοντας τα σκοτεινά πάθη (κυρίως τα ομοφυλοφιλικά) με το σασπένς και ενίοτε το αστυνομικό μυστήριο, συνθέτει έργα εποχής που μπορεί επιφανειακά να μοιάζουν ρομαντικά, στην καρδιά τους όμως διερευνούν ενδελεχώς τα ανθρώπινα ένστικτα και την φύση της επιθυμίας. Εδώ η ατμόσφαιρα θυμίζει λίγο Φιτζέραλντ γιατί βρισκόμαστε στα 1922, και τα πάρτι προσπαθούν να σβήσουν την οδύνη του Μεγάλου Πολέμου. Γιατί να το διαβάσεις; Επειδή στην πρόζα αναδύονται θραύσματα περίτεχνης γλώσσας από το παρελθόν (οι πιο ψαγμένοι ίσως χαμογελάσουν ενθυμούμενοι τον Ίβλιν Ουό) και επειδή, εάν σου άρεσε το Downton Abbey, σίγουρα θα ήθελες να δεις πώς θα έμοιαζε εάν ήταν λιγότερο politically correct. Πολύ καλή η μετάφραση της Χριστιάννας Σακελλαροπούλου.
"Η άκρα ταπείνωση", Ρέα Γαλανάκη (Εκδόσεις Καστανιώτη): Ό,τι και να γράψω για την Γαλανάκη, δεν μπορεί να αποδώσει αυτά που αισθάνομαι για το συγγραφικό της έργο. Συχνά την ταυτίζω με την Μάρω Δούκα και την Ζυράννα Ζατέλη, αν και είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, και σε ιδιοσυγκρασία και σε ύφος. Το πρότυπο του καλλιτέχνη που αναδεικνύει είναι αυτό της ψύχραιμης παρατήρησης, του χαμηλόφωνου τονισμού και μιας σεμνότητας που συνοδεύεται από ευφυΐα. Το καινούργιο της μυθιστόρημα εστιάζεται στη νύχτα που πυρπολήθηκε η Αθήνα, την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου του 2012, και δεν είναι παρά μια βαθιά ψυχογραφική κατάδυση στην σπαρασσόμενη κοινωνικά και οικονομικά εποχή μας, ένας μοιραίος διάλογος με τις σημερινές εξεγέρσεις και την μεγάλη ανατροπή της ζωής. Γιατί να το διαβάσεις; Επειδή γεννάει μια οξυδερκή ματιά πάνω στην εποχή σου και στον τόπο σου.
"Έθιμα ταφής", Χάνα Κεντ (Εκδόσεις Ίκαρος): Κάθε τόσο εκδίδεται ένα αριστούργημα το οποίο καλείσαι να το ανακαλύψεις όχι επειδή σου "φωνάζει" αλλά δια ενστίκτου. Τους τελευταίους δώδεκα μήνες, δύο τέτοια διαμάντια ήταν "Η θάλασσα από παπαρούνες" του Αμιτάβ Γκος (Εκδόσεις Καστανιώτη) και "Το φως ανάμεσα στους ωκεανούς" της Μ.Λ. Στέντμαν (Εκδόσεις Παττάκη), βιβλία που εάν ήμουν πλούσιος θα τα αγόραζα κατά δεκάδες και θα τα μοίραζα στους περαστικούς με την ευχή να ταξιδέψουν μαζί τους. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και το εν λόγω μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στην Βόρεια Ιρλανδία του 1829 με ηρωίδα μια γυναίκα καταδικασμένη σε θάνατο για την άγρια δολοφονία δύο αντρών. Άλλοτε πολύ σκληρό, άλλοτε εξαιρετικά ανθρώπινο και τρυφερό, το βιβλίο της Κεντ θέτει ένα καίριο ερώτημα: πώς μπορεί μια γυναίκα να αντέξει όταν η ζωή της εξαρτάται από τις ιστορίες των άλλων (βασικό μοτίβο της σύγχρονης εποχής). Γιατί να το διαβάσεις; Επειδή είναι γραμμένο υπέροχα (η μεταφράστρια Μαρία Αγγελίδου έχει αποδώσει εξαιρετικά τις λεπτές αποχρώσεις της πρόζας) και επειδή θα το δεις να ζωντανεύει στα μάτια σου σαν να είναι ταινία της Τζέιν Κάμπιον.
"Γράμμα από την Αλάσκα", Σώτη Τριανταφύλλου (Εκδόσεις Παττάκη): Την Σώτη είτε θα την λατρεύεις είτε δεν θα την μπορείς με τίποτα. Φταίει γι' αυτό η αμεσότητά της, η ευθύτητα με την οποία πρεσβεύει τα πιστεύω της σε άρθρα και συνεντεύξεις. Μα αμφιβάλλω αν η ίδια θέλησε ποτέ να γίνει αρεστή σε όλους. Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στα γράμματα, στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα, ήταν διαφορετική. Χαμένη στις μεγάλες της αγάπες (την μουσική και την λογοτεχνία) και σε ήρωες πότε καταραμένους και πότε αβάσταχτα τρυφερούς. Το "Εργοστάσιο των Μολυβιών" και η "Συγχώρεση" ανήκουν στις ωραιότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Με το καινούργιο της βιβλίο, μια επιστολική νουβέλα ογδόντα σελίδων, η πολυγραφότατη Σώτη συνθέτει μια ιστορία αγάπης με φόντο το βροχερό Σιατλ των ΗΠΑ και γεννάει δύο υπέροχους χαρακτήρες: την Γουέντι, μια τραγουδίστρια της κάντρι, και τον Τζέραλντ, έναν άνεργο που έχει βάλει στοίχημα με τον εαυτό του να ξοδεύει πέντε δολάρια την ημέρα. Γιατί να το διαβάσεις; Επειδή είναι αστείο και λυπητερό ταυτόχρονα, και επειδή μόλις φτάσεις στην τελευταία σελίδα θα αισθανθείς ότι ήθελες κι άλλο.