Νίνα Σιμόν, Animals ή η ντίσκο εκδοχή των Santa Esmeralda από το Kill Bill: Δεν είμαι σίγουρη ποια ερμηνεία τού ταιριάζει περισσότερο. Ομως κάθε φορά που ακούω τον Γιάνη Βαρουφάκη να μιλά, μου φαίνεται πως στο βάθος παίζει το «Don't Let Me Be Misunderstood». Είναι ένας τύπος με καλές προθέσεις, μην τον παρεξηγούμε. Μην τον παρερμηνεύουμε.
Διότι το μόνο που φαίνεται πως κάνουμε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό εσχάτως είναι τον παρεξηγούμε. Να τον παρερμηνεύουμε. Κάποιοι, σκόπιμα διαστρεβλώνοντας. Αλλοι, αδυνατώντας να ερμηνεύσουν ή να κατανοήσουν. Ετσι, μαζί με την εικόνα του Γιάνη Βαρουφάκη που δεν άλλαξε στυλ και ρούχα επειδή υπουργοποιήθηκε (μια εκκεντρική πλην απολύτως έντιμη επιλογή), έχουμε να διαχειριστούμε και την εικόνα του Βαρουφάκη που γκρινιάζει επειδή συνεχώς διαστρεβλώνουν τα λόγια του οι δημοσιογράφοι, ακόμη και οι μεταφραστές.
Τον είδαμε να ποδοπατεί τη δημοσιογράφο του Newsnight του ΒΒC, κατηγορώντας την για ανακριβή ρεπορτάζ και για αγένεια. Στην ίδια εκπομπή εξήγησε πως θα ήταν καλύτερο να είχε μιλήσει στα αγγλικά κατά τις δηλώσεις με τον Ντάισελμπλουμ, διότι «είδα πως χαθήκατε στη μετάφραση». Δίνει συνέντευξη στους New York Times και την αναρτά στο Τwitter με διόρθωση-σχόλιο στον τίτλο. Χθες αργά το βράδυ εκδίδει διορθωτική δήλωση μετά το πολύκροτο δημοσίευμα των Financial Times περί αλλαγής στάσης της ελληνικής κυβέρνησης για τη διαγραφή του χρέους.
Το στίγμα της αντιπαράθεσης με τους δημοσιογράφους εδόθη άλλωστε από τον ίδιο, ήδη στην τελετή παράδοσης - παραλαβής. «Ξέρετε, κακά τα ψέματα, οι δημοσιογράφοι παγκοσμίως αρέσκονται σε αφηγήματα τύπου Far West, τύπου μονομαχίας. Άκουγα, για παράδειγμα, τη Δευτέρα στο BBC να παρουσιάζουν το σκηνικό που προέκυψε μετά την εκλογή, σε όρους μονομαχίας "ποιος θα υποχωρήσει πρώτος" -αναρωτιούνταν- "η Αθήνα ή οι Βρυξέλλες". Κατανοώ την ελκυστικότητα τέτοιων αφηγημάτων από τη μεριά των δημοσιογράφων», έλεγε.
«If I seem edgy I want you to know that I never mean to take it out on you». Τι συμβαίνει όμως με τον Γιάνη Βαρουφάκη; Γιατί μονίμως και διαρκώς παρερμηνεύεται και αισθάνεται την ανάγκη επανατοποθέτησης ή την υποχρέωση να κάνει παρατήρηση στους δημοσιογράφους; Ενδεχομένως η συστηματική επί χρόνια έκθεση του Γιάνη Βαρουφάκη στον Τύπο μέσω μεγάλων άρθρων, αδιαμεσολάβητων, να του δημιουργεί αυτή τη σιγουριά. Και μαζί να του προκαλεί την αυταπάτη πως βάζει ο ίδιος όπου θέλει την τελεία, κλείνει την παρένθεση ορίζει το πλαίσιο ανάγνωσης ανεξαρτήτως των λοιπών κειμένων. Κάτι που δεν είναι εφικτό στον δημόσιο λόγο, στην τοποθέτηση μέσω διαλόγου, ερωταπαντήσεων, μιας διαδικασίας και στάσης που φέρει ένταση, φέρει προσωπική θέση.
Ακόμη και οι τακτικές συνεντεύξεις του μέσω Skype -από την ασφάλεια του γραφείου του- που έδινε στην ελληνική τηλεόραση είχαν ένα περίβλημα ασφάλειας, ένα περίβλημα ελαστικό ως προς το πόσο ακριβώς βαραίνει κάθε λέξη, κάθε κομπασμός και δισταγμός στον προφορικό λόγο του τότε καθηγητή. Η μετάβαση από το κουκούλι του αρθρογράφου και την αυθεντία του καθηγητή μέσα στο πανεπιστήμιο σε μια πεταλούδα κάτω από τους προβολείς της παγκόσμιας κοινότητας δεν είναι εύκολη. Ο λόγος δεν μπορεί να ρέει με τον ίδιο τρόπο και το κοινό δεν έχει την εκπαίδευση του συστηματικού αναγνώστη ή του φοιτητή.
Είναι κρίσιμο αυτή τη χρονική στιγμή, με τις προσδοκίες γιγαντωμένες αλλά και με τους κριτές πιο αμείλικτους από ποτέ, να κάνει ο Γιάνης Βαρουφάκης τη μετάβαση σε ένα δημόσιο λόγο εύληπτο μεν, αλλά απολύτως ακριβή, περιχαρακωμένο, συμπυκνωμένο, αδιάβλητο, και αδιαπέραστο από πολλαπλές ερμηνείες για το ίδιο νόημα. Καλά κάνει και χρησιμοποιεί στίχους τραγουδιών, ή παραδείγματα της πραγματικής ζωής, για να εξηγήσει αυτό που θέλει να πει. Καλά κάνει και μαλώνει τους δημοσιογράφους, αλλά η επανάληψη των παρατηρήσεων με διδακτικό ύφος στο τέλος κινδυνεύει να του προσδώσει μια γραφικότητα που θα απογοητεύσει ακόμη και όσους προς το παρόν πανηγυρίζουν για τον Ελληνα που έβαλε στη θέση της τη στρίγγλα δημοσιογράφο του BBC.