Οι εκλογές αυτής της Κυριακής, όπως όλες οι εκλογές, θα είναι μια ετυμηγορία.
Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση κρίνεις πρόσωπα, πολιτικές, αισθητική. Επιλέγεις και απορρίπτεις με βάση όχι τόσο τις ιδέες πια, αλλά την ιδιοσυγκρασία που σε εκφράζει.
Ωστόσο οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, ΑΝ επαληθευτούν οι προγνώσεις, θα αποδειχτούν μια βαθύτερη ετυμηγορία. Επί της ουσίας, δεν θα κριθεί μια διακυβέρνηση δύο ετών, αλλά ένα ολόκληρο σύστημα που συνδέθηκε με την μεταπολιτευτική ιστορία αυτής της χώρας, ένα σύστημα που σύμφωνα με τους ορκισμένους πολέμιούς του προκάλεσε σκουριά στον τροχό της Ελλάδας ή, σύμφωνα με τους πιο επιεικείς, δεν άφησε ποτέ τις καλές προθέσεις να επισκιάσουν την ιδιοτέλεια και τους συμβιβασμούς της εξουσίας.
Εάν έπρεπε να εξηγήσω σε ένα εννιάχρονο παιδί το πώς από τα χρόνια της ακατέργαστης αντίδρασης ο ΣΥΡΙΖΑ μεταβλήθηκε σε μηχανισμό διακυβέρνησης, δεν θα του μιλούσα ούτε για ιδεολογικές μεταμορφώσεις του Έλληνα ούτε θα το μπέρδευα με τις διαχωριστικές γραμμές Δεξιά-Αριστερά, Μνημόνιο-αντιμνημόνιο και άλλα τέτοια. Θα του μετέφερα την πραγματικότητα με τον πιο αφελή αλλά γήινο τρόπο. Θα του έλεγα: ο Έλληνας ψήφισε ΠΑΣΟΚ και απογοητεύτηκε. Τι έκανε μετά; Ψήφισε Νέα Δημοκρατία, και απογοητεύτηκε. Οπότε τι έκανε μετά; Ψήφισε ΠΑΣΟΚ πάλι, και απογοητεύτηκε. Και τι έκανε μετά; Ψήφισε Νέα Δημοκρατία πάλι, και απογοητεύτηκε. Και τι έκανε μετά; Ξαναψήφισε ΠΑΣΟΚ, και απογοητεύτηκε πάλι. Και τι έκανε μετά; Ξαναψήφισε Νέα Δημοκρατία, και απογοητεύτηκε πάλι. Πες πως είσαι σε ένα σούπερ-μάρκετ, θα έλεγα στο παιδί. Και διαλέγεις δύο προϊόντα τα οποία διαδοχικά σε απογοητεύουν. Και στέλνεις μηνύματα απογοήτευσης στις εταιρείες, αλλά εκείνες παρότι διαλαλούσαν ότι τα εισέπρατταν, δεν έκαναν τίποτε διαφορετικό την επόμενη φορά. Ε, νισάφι, είπαν κάποιοι στο τέλος.
Στην συνείδηση ενός μεγάλου μέρους ψηφοφόρων, τούτη η πολύχρονη διαδοχή σήμερα δεν εκφράζει παρά ένα πολυκαιρισμένο, φθαρμένο καθεστώς. Άνθρωποι που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ ή ψήφισαν Νέα Δημοκρατία, ή άνθρωποι που ψήφισαν και τις δύο παρατάξεις επειδή εμπνεύστηκαν κατά καιρούς από κάτι, σήμερα δεν μπορούν να διακρίνουν καθαρά πολύ μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα δύο αυτά κόμματα, όχι γιατί δεν υπήρχαν στην πραγματικότητα διαφορές μεταξύ τους, αλλά επειδή ο δικομματισμός, όσο βολικός στάθηκε για την κάθε εποχή, αναδρομικά λειτουργεί ως ένα μεγάλο πηγάδι μες στο οποίο μουσειακά πλέον σωρεύονται οι εκάστοτε εξουσίες ως Σύστημα. Σε τούτο ακριβώς το σύστημα γυρίζει την πλάτη του ένα σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος. Στο σύστημα τεσσάρων δεκαετιών που επέφερε τεράστιες δυσαναλογίες στην κοινωνία μας, στρατηγικές που δεν ήταν τίποτε παραπάνω από χίμαιρες, εθνικά σκάνδαλα και διαφθορά, κι ένα παράξενο ταξίδι στην δόξα του 2004 και από κει στο λευκό παγόβουνο του 2009. Όχι πως δεν υπήρξαν εμπνευσμένες πολιτικές παρουσίες με προσφορά και δουλειά ουσίας σε διάφορα πόστα και τομείς νευραλγικούς. Είπαμε όμως. Αναδρομικά, ο δικομματισμός συντάσσεται με το είδος της Ιστορίας που λειτουργεί σαν ένα στόμιο. Μια τρύπα γεμάτη σκοτάδι. Ή ένα στόμα που φτύνει κουκούτσια. Όταν επέλθει η σκουριά, ακόμη και η μνήμη δεν φαίνεται να τον κολακεύει.
Iσως το ουσιαστικά ελπιδοφόρο στοιχείο των ημερών είναι ότι υπάρχουν ακόμη χιλιάδες αναποφάσιστοι ψηφοφόροι. Προτιμάς έναν λαό που ψηφίζει με συνείδηση και όχι όπως παλιά, με κλειστά μάτια. Ο αναποφάσιστος ψηφοφόρος της Νέας Δημοκρατίας, όπως και του ΠΑΣΟΚ, προσπαθεί να μετρήσει την επιλογή του ανάμεσα στον φόβο για το άγνωστο και την οργή που του προκαλεί μια απλή πάλι αφήγηση: το γεγονός ότι η Ελλάδα λεηλατήθηκε από τους ολίγους που πλούτισαν πολύ και στην θέση τους τιμωρήθηκαν οι φτωχοί που έγιναν φτωχότεροι. Ο αναποφάσιστος ψηφοφόρος του ΣΥΡΙΖΑ (κι όμως, υπάρχει κι αυτό το είδος) παλεύει με την αμφιβολία που του γεννούν «ραχηλιάρικοι» ερασιτεχνισμοί, ασαφή σχέδια και μια αδιόρατη αλαζονεία που διακρίνει τις τελευταίες μέρες σε πρόσωπα που μέχρι πρότινος έδειχναν προσηνή και με αέρα γήινης ιδιοσυγκρασίας. Ο αναποφάσιστος ψηφοφόρος του Κουβέλη θα σκέφτεται προφανώς ότι τα όμορφα χωριά όμορφα καίγονται και ότι ο θρίαμβος από την αυτοκτονία δεν απέχουν παρά ελάχιστα στην πολιτική. Η Χρυσή Αυγή παραμένει ένα τερατούργημα του πολιτικού μας σκηνικού, ο Γιώργος Παπανδρέου καλύτερα να έπαιζε την κιθάρα του σε ένα νησί από το να επέστρεφε στις επάλξεις των κινημάτων, οι ΑΝΕΛ δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να θορυβούν άνευ ουσίας και η Τελεία δεν είναι ασφαλώς το φιλοσοφικό κίνημα το οποίο θα εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη, όπως διατρανώνει ο Πρόεδρός της Απόστολος Γκλέτσος. Ο λόγος για τον οποίο το Ποτάμι εμφανίζεται ως φαβορί για την τρίτη θέση είναι επειδή κι αυτό, μεταξύ φλυαρίας και θεμελιωμένης αναζήτησης, φέρει μέσα του κάτι νηφάλιο και, ως έναν βαθμό, ριζοσπαστικό σε σύγκριση με το δοκιμασμένο μοντέλο του δικομματισμού.
Οπότε πού συνηγορούν όλα τούτες τις μέρες; Στην επιλογή του μηχανισμού που θα θέσει σε ισχύ ένα νέο πολιτικό σύστημα με καινούργιες αξίες, καινούργιους πρωταγωνιστές και μια βελτιωμένη διαχείριση εθνικής ευθύνης. Δύο τινά υπάρχουν σε τέτοιου είδους περιπτώσεις. Να αναδείξεις όντως κάτι απολύτως απαλλαγμένο από τα βαρίδια του παρελθόντος. Ή: αυτό που θα αναδείξεις να αποδειχθεί απλά μια επανάληψη του παρελθόντος, με ακόμη χειρότερους οιωνούς όμως, εξαιτίας των ερασιτεχνισμών και της ψευδαίσθησης που καιροφυλαχτούν στα αδοκίμαστα προϊόντα εξουσίας. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το Νέο θα έχει προκύψει. Είτε επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει ανταποκριθεί πραγματικά στην ευθύνη, είτε επειδή ο χθεσινός δικομματισμός θα επιστρέψει σε μια νέα μορφή, με διαφορετική όμως ατζέντα και καλύτερη αφήγηση.