Του Γιώργου ΘεοτοκάΤο επόμενο μεγάλο πολιτικό ζήτημα που έχουμε μπροστά μας και που θα καθορίσει τις εξελίξεις, είναι η δυνατότητα ή μη της παρούσας βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ως γνωστόν, το Σύνταγμά μας προβλέπει έμμεση εκλογή του Προέδρου από τη βουλή με διαδοχικές ψηφοφορίες και με διάλυσή της, αν δεν επιτευχθεί στην 3η ψηφοφορία αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτών, ενώ μετά από τις εθνικές εκλογές, προβλέπεται στην τελική ψηφοφορία στη βουλή, η εκλογή Προέδρου και με 151 ψήφους.
Δεν είναι εκ πρώτης όψεως παράλογη η σκέψη ότι η ίδια πλειοψηφία των 151 ψήφων θα μπορούσε να προβλέπεται ως τελική διαδικασία και πριν από τη διάλυση της βουλής, πλην όμως, ο συντακτικός νομοθέτης θέλησε να συνδέσει την παραπάνω αριθμητική πλειοψηφία και με ουσιαστική πολιτική νομιμοποίησή της, δηλαδή με κοινοβουλευτική σύνθεση που θα έχει προκύψει από πρόσφατη λαϊκή εντολή, επιθυμώντας προφανώς να προσδώσει στον αρχηγό του πολιτεύματος, αυξημένο κύρος και αδιαμφισβήτητη ή έστω ευρύτερη, αποδοχή.
Για να κατανοήσουμε τον δικαιολογητικό λόγο των συνταγματικών προβλέψεων περί αυξημένης πλειοψηφίας και διάλυσης της βουλής και την ορθή πολιτική λογική τους, αρκεί να συνδέσουμε όλα τα παραπάνω με τη σημερινή συγκυρία και ιδιαίτερα όπως αυτή διαμορφώθηκε ύστερα από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του Μαϊου. Μία υποτιθέμενη εκλογή Προέδρου από την παρούσα βουλή με πλειοψηφία 151 ψήφων ή κάτι παραπάνω, θα οδηγούσε πιθανόν σε αμφισβήτηση της ουσιαστικής νομιμοποίησης του αρχηγού του κράτους και σε εξασθένηση της επιρροής του και του κύρους του, εφόσον η εκλογή του δεν θα είχε την ευρύτερη, πέραν της κυβερνητικής πλειοψηφίας αποδοχή και με δεδομένο μάλιστα ότι η θητεία του διαρκεί για πέντε χρόνια. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση αμφισβήτησε πρόσφατα (χωρίς κανένα αποτέλεσμα βέβαια) τη δυνατότητα της παρούσας κυβέρνησης να διορίσει χωρίς ευρύτερη συναίνεση, δημόσιους λειτουργούς με αντίστοιχη θητεία, όπως διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος ή επίτροπο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η συνταγματική πρόβλεψη για προσφυγή σε εθνικές εκλογές, αν δεν επιτευχθεί η αυξημένη πλειοψηφία των 180 και η δυνατότητα μετά από αυτές να εκλεγεί Πρόεδρος με 151 ψήφους, προσομοιάζει με τη διαδικασία άμεσης εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας, που πολλοί ζητούν να καθιερωθεί, μετά από σχετική συνταγματική αναθεώρηση. Είναι δε εύλογο ότι και στην περίπτωση άμεσης εκλογής, η πρόβλεψη για επίτευξη απόλυτης πλειοψηφίας πλέον του 50% από το εκλογικό σώμα, θα ήταν η ελάχιστη προϋπόθεση για την εκλογή Προέδρου, με θέσπιση και δεύτερης ψηφοφορίας, αν δεν επιτευχθεί αυτή η πλειοψηφία, σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων των δύο υποψηφίων.
Αλλά ας σταθούμε για λίγο στο θέμα της άμεσης εκλογής που τελευταία τίθεται και πάλι προς συζήτηση. Πέρα από την αποδυνάμωση του κύρους των υποψήφιων Προέδρων όχι μόνο από το γεγονός της επιλογής τους ή της στήριξής τους, από κομματικούς σχηματισμούς, αλλά και από τη διαδικασία της εκλογής αυτή καθεαυτή με τις αναπόφευκετες πολιτικές αντιπαραθέσεις (ακόμη και χωρίς τη δική τους συμμετοχή), η άμεση εκλογή Προέδρου και το αποτέλεσμά της θα οδηγούσε πιθανότατα, σε αμφισβήτηση της πολιτικής νομιμοποίησης της κυβέρνησης, εάν ηττάτο ο εκλεκτός της, ο δε εκλεγείς θα βρίσκονταν στο επίκεντρο της πολιτικής και κομματικής αντιπαράθεσης και θα είχε εξαρχής να αντιμετωπίσει δυσκολίες, αμφισβητήσεις και καχυποψίες.
Είναι λοιπόν ορθός ο έμμεσος τρόπος εκλογής και ορθή η σύνδεσή του με την πολιτική νομιμοποίηση της εκάστοτε κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, όχι μόνο με την έννοια της πρόβλεψης για διάλυση της βουλής αν δεν επιτευχθεί η τελική αυξημένη πλειοψηφία των 180 ψήφων, αλλά και με την έννοια της ύπαρξης θεσμικής δυνατότητας για επιδίωξη ευρύτερης αποδοχής της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας και αναβάπτισής της, μέσα από την πρόβλεψη να επιτευχθεί η αυξημένη πλειοψηφία των 180 από την (εκάστοτε) υφιστάμενη σύνθεση της βουλής.
Τίθεται δηλαδή από το Σύνταγμα με αφορμή τη διαδικασία προεδρικής εκλογής, ένα, θα λέγαμε (με κίνδυνο να εκληφθεί ως νεολογισμός), μαχητό τεκμήριο «φθοράς» της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας, εφόσον δεν θεωρείται επαρκής η πλειοψηφία των 151 βουλευτών, η οποία όμως είναι αρκετή για να στηρίζει την (εκάστοτε) κυβέρνηση. Η σύνδεση δηλαδή της εκλογής Προέδρου, με την ευρύτερη αποδοχή της κυβέρνησης, είναι προφανής επιδίωξη του συντακτικού νομοθέτη και ο σκοπός, όπως προαναφέραμε, είναι πρόδηλος: η αυξημένη αποδοχή και το κύρος του αρχηγού του πολιτεύματος.