Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στη θέση του προέδρου των ΗΠΑ το 2016 σόκαρε σίγουρα τον κόσμο.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν τα επόμενα τέσσερα χρόνια λίγοι μπορούσαν να τα προβλέψουν, με την πρόσφατη επίθεση στο Καπιτώλιο της χώρας να είναι (ίσως) το αποκορύφωμα μιας κατάστασης που ξεκίνησε αρκετά χρόνια νωρίτερα. Το γεγονός αυτό είναι σίγουρα ιστορικό και θα αναλυθεί σε μεγαλύτερο βάθος όσο περνάει ο καιρός. Δεν θα πρέπει, όμως, να εξετάζεται ως ένα μεμονωμένο συμβάν, αλλά ως μέρος ενός μεγαλύτερου κεφαλαίου στη σύγχρονη Ιστορία των ΗΠΑ, το οποίο ξεκίνησε να γράφεται αρκετά νωρίτερα. Αν ενδιαφέρεστε κι εσείς να ενημερωθείτε σε βάθος για το ιστορικό του «φαινομένου Τραμπ», συγκεντρώσαμε μία λίστα με εξαιρετικά αναγνώσματα, που θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε καλύτερα το χρονικό των γεγονότων.
Πρώτα από όλα σας προτείνουμε να ξεκινήσετε από το έργο «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών», το οποίο θα θέσει τις κατάλληλες βάσεις για τη συνέχεια. Το βιβλίο του Χάουαρντ Ζιν καταγράφει την κοινωνική ιστορία των ΗΠΑ, από το χρόνια του Κολόμβου μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα. Πρόκειται για μία έρευνα ακαδημαϊκού επιπέδου, η οποία δεν βασίζεται μόνο σε επίσημες πηγές και καταφέρνει να προσεγγίσει όσο πιο αντικειμενικά γίνεται ένα τόσο πολυσύνθετο ζήτημα.
Έπειτα, ερχόμαστε στο πρόσφατο παρελθόν, με την προσοχή να περνάει στην προεκλογική διαδικασία του 2016, εκεί όπου ο Ντόναλντ Τραμπ ανέτρεψε τα προγνωστικά και έγινε ο 45ος πρόεδρος της χώρας του. Μεγάλο ρόλο σε αυτό, όπως πλέον γνωρίζουμε, έπαιξε η συμβουλευτική εταιρία CambridgeAnalytica. Τα project της συγκεκριμένης εταιρίας δεν περιορίζονταν μόνο στην προώθηση του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά αυτό είναι ίσως το επιδραστικότερο γεγονός στο οποίο συνεισέφερε. Το βιβλίο «Στο στόχαστρο» αποκαλύπτει πως η δουλειά της Cambridge Analytica βοήθησε τον Αμερικάνο μεγιστάνα να εκλεγεί και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την επιρροή που μπορούν να έχουν οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρίες στις σύγχρονες δημοκρατίες, όταν λειτουργούν ανεξέλεγκτα. Το βιβλίο έχει γραφτεί από την Μπρίτανι Κάιζερ, πρώην υπάλληλο της εταιρίας, και πρόσφατα κυκλοφόρησε και στα ελληνικά.
Την άποψη πως η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι παρά η συνέχεια μία μεγαλύτερης πολιτικής τάσης μοιράζεται και η δημοσιογράφος Ναόμι Κλάιν.
Στο βιβλίο της «Το όχι δεν είναι αρκετό» αναλύει αυτό που αποκαλεί ως «πολιτική του σοκ», τον τρόπο με τον οποίο αυτή οδήγησε στην εκλογή Τραμπ, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους ένας άνθρωπος μπορεί να αναγνωρίσει και να αντισταθεί σε τέτοια φαινόμενα.
Παρόμοια είναι και η προσέγγιση του Τζιν Στόουν, στο έργο του «The Trump Survival Guide». Ο Αμερικανός συγγραφέας δίνει μία πιο πραγματιστική διάσταση στο θέμα του πώς μπορεί κανείς να αντικρούσει τη ρητορική του μίσους και να μετατρέψει το θυμό του σε δύναμη θετικής επίδρασης και αλλαγής στο κόσμο γύρω του. Μπορεί και τα δύο παραπάνω έργα να γράφτηκαν με επίκεντρο την Αμερική, αλλά πρόκειται για δύο πολύ χρήσιμα «εγχειρίδια» για την κατανόηση φαινομένων δημαγωγίας και διχασμού που παρατηρούνται σε πολλές χώρες του κόσμου.
Ακόμα και μέσα από ένα μυθιστόρημα μπορεί να προσεγγίσει κανείς φαινόμενα σαν και αυτά που είδαμε πρόσφατα να εκτυλίσσονται μπροστά -και μέσα- στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, και της γενικότερης πολιτικής που τα δημιουργεί.
Για τις ΗΠΑ συγκεκριμένα, το βιβλίο «The Plot Against America» του Φίλιπ Ροθ πλάθει το σενάριο μίας Αμερικής στην οποία το 1940 εκλέχθηκε στην προεδρία ένας πολιτικός που ασπάζεται τη φασιστική ιδεολογία και συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές των Ναζί και του Χίτλερ. Οι παραλληλισμοί του σεναρίου αυτού με την σημερινή πραγματικότητα είναι αναπόφευκτοι.
Η τελευταία μας αναγνωστική πρόταση γύρω από τα πρόσφατα γεγονότα είναι «Το σιδερένιο τακούνι» του Τζακ Λόντον. Μπορεί το έργο αυτό να εκδόθηκε πίσω στο μακρινό 1908, αλλά σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Στις σελίδες του περιγράφεται το χρονικό μίας Αμερικής που κυβερνάται από ολιγαρχική τυραννία. Η μεγάλες ανισότητες που έχει δημιουργήσει στην κοινωνία η πλουτοκρατία οδηγούν, σχεδόν νομοτελειακά, σε πόλεμο μεταξύ του λαού και των λίγων και ισχυρών.
Κάθε ένα από τα παραπάνω έργα προσπαθεί με το δικό του τρόπο να προσεγγίσει θέματα που μας απασχολούν όλους, μετά από όσα είδαμε να διαδραματίζονται στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ. Η φύση της δημοκρατίας είναι εύθραυστη και η κατανόηση της πραγματικότητας είναι ένα από τα λίγα «όπλα» στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε για να αποφύγουμε παρόμοια γεγονότα στο μέλλον. Πιστεύουμε πως τα παραπάνω έργα θα αποτελέσουν και για εσάς ένα χρήσιμο εργαλείο στην ψύχραιμη ανάλυση των πρόσφατων γεγονότων.