Οι ραγδαίες εξελίξεις , παγκοσμίως, στον οικονομικό κυρίως αλλά και κοινωνικοπολιτικό τομέα, δεν αφήνουν περιθώριο παρερμηνειών η ψευδαισθήσεων: το μοντέλο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η καπιταλιστική ανάπτυξη μεταπολεμικά (κυρίαρχη τότε, μοναδικά εφαρμοζόμενη σήμερα...) εξεμέτρισε το ζην. Διατηρήθηκε, προσαρμοζόμενο και μεταλλασσόμενο, 70 χρόνια, τα περισσότερα από τα οποία στο περιβάλλον του Ψυχρού Πολέμου, των «δύο κόσμων», που επέτρεπε (και βολευόταν) από προστατευτισμούς , περιχαρακώσεις ,αναγκαστικές «συμμαχίες» υπό την απειλή να επικρατήσει ολοκληρωτικά το «αντίπαλο δέος». Η (δυτική...) παγκόσμια οικονομία στηρίχθηκε και αναπτύχθηκε στα όσα συμφωνήθηκαν στην νομισματική και χρηματοπιστωτική διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς, τον Ιούλιο του '44 , με συμμετοχή 44 χωρών,και στόχο την μεταπολεμική ανοικοδόμηση και την αποφυγή των παγίδων του μεσοπολέμου ,με έμφαση στη διατήρηση ανοιχτών αγορών και άξονα την διεθνή (δυτική...) συνεργασία.
Η ανάπτυξη και η ευημερία που γνώρισαν οι δεκαετίες του '50 και του '60, στηρίχθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό στα όσα είχαν συμφωνηθεί στο Μπρέτον Γουντς και την ικανοποιητική λειτουργία των παγκόσμιων εποπτικών-ρυθμιστικών θεσμών που δημιουργήθηκαν τότε (Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, GATT -που αντικαταστάθηκε το 1955 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου) καθώς στην υιοθέτηση συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών. Η στήριξη, όμως, του «συστήματος Μπρέτον Γουντς» στο δολάριο περιέκλειε στοιχεία αστάθειας, που εντάθηκαν με τον πόλεμο του Βιετνάμ και την απόφαση του Νίξον, το 1971, να παύσει την μετατρεψιμότητα του αμερικανικού νομίσματος σε χρυσό, και αυτόματη επάνοδο στο καθεστώς των κυμαινόμενων ισοτιμιών. Το «σύστημα Μπρέτον Γουντς», είχε πεθάνει και τυπικά..
Στο μεσοδιάστημα, μέχρι την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, η επιβίωση του δυτικού καπιταλισμού, εξασφαλίσθηκε λόγω... κεκτημένης , σωρευμένης ευημερίας ετών, και την «ανεπαίσθητη», αρχικά ,μεταβίβαση της πραγματικής ισχύος από την πολιτική στην οικονομική τάξη για την αντιμετώπιση των μεγάλων (κυρίως πετρελαϊκών) κρίσεων που προέκυψαν. Και ύστερα, με την τυπική λήξη του ψυχρού πολέμου, η «παγκοσμιοποίηση» και η απροκάλυπτη, πίσω από αυτήν(γι' αυτό και η έννοια δαιμονοποιήθηκε...) διάθεση της οικονομικής εξουσίας να ποδηγετήσει απολύτως την πολιτική τάξη, καταργώντας κάθε έλεγχο και εποπτεία των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων πάνω στις περιβόητες «αγορές», οδήγησαν σταδιακά στην «οικονομική αναρχία» και την φούσκα που νομοτελειακά κάποια στιγμή θα έσκαγε.
Στα τέλη της δεκαετίας του '90, στο απόγειο του χρηματοοικονομικού καπιταλισμού, ο μέσος ημερήσιος όγκος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών ήταν 40 φορές μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο του διεθνούς εμπορίου, της «πραγματικής οικονομίας» δηλαδή, και ξεπερνούσε τα...1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια! Το 2006, η παγκόσμια αξία των χρηματιστηρίων ήταν... διπλάσια από την αντίστοιχη του 1999. Μέσα σε 7 χρόνια! Και... μετά, ξέσπασε η παγκόσμια κρίση.
Κρίσεις, έχει περάσει (και... ξεπεράσει-γι' αυτό δεν επαληθεύθηκαν οι τόσες προαναγγελίες του θανάτου του!) πολλές ο καπιταλισμός, στην δια μέσου των αιώνων ιστορία του , που εκτός από αρνητικά έχει σωρεύσει και πολλά θετικά στην παγκόσμια κοινωνία. Τα πάντα, έχουν τον κύκλο τους-και πάντως τους διαδοχικούς κύκλους τους. Κι' αυτό που καλείται σήμερα κατεπειγόντως να διαγνώσει η παγκόσμια πολιτική τάξη , είναι αν η παρούσα κρίση που βιώνουμε είναι συγκυριακή, «εφήμερη», η αν αντίθετα απεικονίζει δυναμικά την πραγματικότητα μιας ιστορικής παρακμής, που αν δεν διαγνωσθεί έγκαιρα και δεν αντιμετωπισθεί αποφασιστικά και σχεδιασμένα, μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες και ανεξέλεγκτες εξελίξεις , που θα ακυρώσουν δραματικά τις «βεβαιότητες» της παγκόσμιας κοινωνίας , πάνω στην οποία σχεδίασε την πορεία και στήριξε τις «προοπτικές» της. Ο αναπτυγμένος κόσμος , ο «Πρώτος», παραδίδοντας την πραγματική εξουσία από από την πολιτική τάξη στην οικονομική (και δη αυτή του «καπιταλισμού-καζίνο», που εστιάζει το ενδιαφέρον του μόνο στο κοντόφθαλμο κέρδος του «σήμερα», κι' όχι στην μεσομακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία των ανθρώπων, πάνω στην οποία όμως αναπόφευκτα στηρίζεται το ίδιο του το μέλλον), σήμερα είναι πλέον σαφές ότι κινδυνεύει από τον μέχρι χθες «υπανάπτυκτο»και καθυποταγμένο ,αντικείμενο άγριας εκμετάλλευσης «Τρίτο Κόσμο». Πού παίρνει την ρεβάνς του-εκμεταλλευόμενος μάλιστα την «βοήθεια» που του προσφέρει απερίσκεπτα και αλόγιστα, μετακινώντας κεφάλαια, υπαρκτά και «φούσκα», ο δυτικός καπιταλισμός-καζίνο προκειμένου να εξασφαλίσει άμεσα κέρδη.
Η πρωτοφανής κρίση, σαρώνει και αποδομεί τις μέχρι χθες κυρίαρχες και ευημερούσες δυτικές κοινωνίες, απειλεί με αλλοίωση το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα, οδηγεί σε αυταρχικές διακυβερνήσεις. Με πρώτο θύμα την Ευρώπη. Που παρά τις προσπάθειες των οραματιστών της «Ενωμένης Ευρώπης», δεν κατόρθωσε στα χέρια των τεχνοκρατών διαχειριστών που την διαφεντεύουν σήμερα να αποκτήσει τον απαραίτητο πολιτικό ομόσπονδο χαρακτήρα της που θα την θωράκιζε (όπως τις ΗΠΑ...) σε περιόδους κρίσεως. Δυστυχώς, το «ευρωπαϊκό όραμα» (όπως απέδειξε και το εγχείρημα του πρόχειρα στημένου κοινού νομίσματος, χωρίς το στέρεο θεμέλιο κοινής δημοσιονομικής πολιτικής) αποδεικνύεται κομμένο και ραμμένο για «καλές εποχές», χωρίς ασφαλείς πρόνοιες για περιόδους κρίσης. Και ως επιστέγασμα, τον ρυθμό και τον τόνο των ευρωπαϊκών επιλογών και πολιτικών, τον έχει η Γερμανία των εμμονών και της υποτυπώδους έως ανύπαρκτης γεωπολιτικής σκέψης...
Κι' όλα αυτά, σε μιαν απολύτως κρίσιμη συγκυρία, που η Δύση έχει απόλυτη ανάγκη μιας πολιτικής δημοκρατικής αναβάθμισης, αποφασιστικού αγώνα της πολιτικής ηγεσίας της να ξαναπάρει την πραγματική ισχύ από την οικονομική ολιγαρχία και τον «καπιταλισμό-καζίνο», να καθορίσει τους όρους και τις προϋποθέσεις, τον χαρακτήρα της οικονομικής ανάπτυξης για τις προσεχείς δεκαετίες. Τέτοιο ρόλο απαιτείται ν' αναλάβει η Ευρώπη σήμερα , με το βάρος της ιστορίας και του πολιτιστικού υπόβαθρου της. Να πρωτοστατήσει για ένα νέο «Μπρέτον Γουντς». Που αν δεν υπάρξει και δεν αποφέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα μέσω της πολιτικής διακυβέρνησης , δεν θα πρέπει ν' αποκλείεται ένας Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος για να προκύψουν μέσα από τις αιματηρές διαδικασίες του οι νέες ισορροπίες...