Η αποκάλυψη ότι ο πρώην υπουργός Γιώργος Βουλγαράκης αποχαρακτήρισε ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο προκειμένου ο Γιάννης Καρούζος να προχωρήσει σε fast track κατεδάφιση γεννά πολλά ερωτήματα αναφορικά με τη σχέση των δύο ανδρών και είναι βέβαιο οτι η δημοσιογραφική έρευνα θα αποκαλύψει και άλλα στοιχεία για το παράτυπο και παράνομο της διαδικασίας με την οποία έγινε όλη η υπόθεση.
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι ο κ. Βουλγαράκης προχώρησε σε αποχαρακτηρισμό τεσσάρων ιστορικών κτηρίων -τα οποία κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του '30- στην περιοχή του Φρουραρχείου Αθηνών, ενώ είχε εκδοθεί από ΠΡΙΝ άδεια κατεδάφισης για τρία κτήρια, γεγονός πρωτοφανές στα χρονικά. Φυσικά η κατασκευαστική προχώρησε τον Αύγουστο του 2006 σε κατεδάφιση τεσσάρων κτηρίων περιλαμβανομένου και του τέταρτου κτηρίου που λόγω σημαντικής ιστορικής/αρχιτεκτονικής σημασίας δεν είχε εκδοθεί άδεια κατεδάφισης.
Αν δεν το καταλάβατε, με μία παράτυπη υπουργική απόφαση η Αθήνα έχασε ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, το οποίο έγινε εμπορικό κέντρο. Και φυσικά δεν υπάρχει τίποτε το μεμπτό στο να κατασκευάζει κανείς εμπορικά κέντρα ή να έχει άλλες εμπορικές δραστηριότητες στο ιστορικό κέντρο, είναι όμως απολύτως μεμπτό όταν μια υπογραφή είναι σε θέση να κατεδαφίσει όσα τμήματα ιστορικής μνήμης έχουν απομείνει στο ταλαιπωρημένο αστικό τοπίο της Αθήνας.
Δεν θα ασχοληθώ με την ουσία της υπόθεσης - άλλωστε υπάρχουν θεσμοί που θα επιληφθούν του ζητήματος και απ' ότι ξερω ο πρώην υπουργός έχει ήδη προχωρήσει σε μηνύσεις υποστηρίζοντας πως δεν γνωρίζει τον επιχειρηματία. Αναρωτιέμαι όμως σε ποια σοβαρή χώρα του πλανήτη ένας υπουργός είναι σε θέση να προχωρήσει σε μια τέτοια πράξη χωρίς να του ασκείται έλεγχος από άλλα θεσμικά όργανα ή ομάδες της κοινωνίας των πολιτών. Είναι σκάνδαλο για τη λογική μας ολόκληρη η πολιτιστική μας κληρονομιά – γιατί η εικόνα των πόλεών μας είναι πρωτίστως η συλλογική μας αισθητική – να είναι απολύτως εξαρτημένη από το πρόσωπο του κάθε υπουργού που με το έτσι-θέλω αποχαρακτηρίζει όποια τμήματα της πόλης θέλει.
Φαντάζομαι ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα από τη δεκαετία του '60 πρέπει να είναι πολύ περήφανο που με μεθοδικότητα ισοπέδωσε το μεγαλύτερο τμήμα των ελληνικών πόλεων στο όνομα του 'εκσυγχρονισμού' και του 'μονδέρνου'. Θα μου αντιτάξετε εύλογα ότι υπήρχαν απείρως πιο φλέγοντα ζητήματα από την αισθητική του αστικού τοπίου, όπως η αποκατάσταση των προσφύγων, η εσωτερική μετανάστευση κτλ. Τα δέχομαι όλα. Όμως απ' ότι ξέρω τη δεκαετία του '90 οπότε και έγινε η πιο πρόσφατη άλωση ολόκληρων περιοχών (π.χ. Νέα Σμύρνη) δεν είχαμε τέτοια πιεστικά προβλήματα – μόνο την ''κονόμα''. Ακόμα και αυτή δεν είναι κακή αλλά βρε αδέρφια με λίγο σχέδιο και αισθητική!
Είναι δε πραγματικά αστείο να βλέπει κανείς όλους αυτούς που ταξιδεύουν κατά διαστήματα στο εξωτερικό να γυρνούν εκστασιασμένοι και να λένε πόσο έξυπνοι είναι οι Ευρωπαίοι που διατήρησαν τις ιστορικές τους πόλεις οι οποίες πέραν της αισθητικής αξίας τους είναι από μόνες τους ισχυρά τουριστικά κέντρα. (Δεν τους έχει περάσει καν από το μυαλό ποιες ελληνικές πόλεις είναι τουριστικοί προορισμοί και γιατί...)
Δυστυχώς ελάχιστοι πολιτικοί έχουν αντιληφθεί τη σημασία του αστικού τοπίου τόσο στην καθημερινή ζωή των πολιτών όσο και ως πεδίο άσκησης πραγματικής πολιτικής. Ήδη πόλεις ολόκληρες (ειδικά στη Γερμανία) εφαρμόζουν ολοκληρωμένα προγράμματα αστικής ανάπλασης για να αλλάξουν τη ζωή των κατοίκων και να δώσουν χαρακτήρα και ύφος στα αστικά κέντρα. Ήδη η κοινωνία αντιδρά και παρασύρει και το πολιτικό σύστημα- άλλωστε οι μόνες αναπλάσεις το τελευταίο διάστημα ήταν το πάρκο/πρώην parking στη Ναυαρίνου και το πάρκο στη Ριζάρη, δημιουργήματα μιας ομάδας πολιτών και ενός επιχειρηματία αντίστοιχα οι οποίοι στην ουσία παρέκαμψαν τις αρχές.
Αλλά και οι πιο επίσημες δράσεις όπως η ανάπλαση της Πανεπιστημίου, το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Νιάρχου, η μετασκευή του Φιξ και η επέκταση του τραμ σε Πειραιά, Αμπελόκηπους και Πατήσια είναι σημαντικά βήματα αισθητικής και συγκοινωνιακής αναβάθμισης. Όμως αυτό δεν αρκεί αν δεν αρχίζουμε να γκρεμίζουμε και να ανακατασκευάζουμε οργανωμένα και με σύστημα.
Υ.Γ. Θυμίζω βέβαια ότι μέχρι πρόσφατα υπουργοί ήταν έτοιμοι να γκρεμίσουν δύο εκπληκτικά νεοκλασσικά κτήρια (το ένα ιδιαιτέρως σημαντικό αρχιτεκτονικά) γιατί εμπόδιζαν τη θέα από το... καφέ του Μουσείου της Ακρόπολης!