«Η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.Χ.». Η τραγικά αληθινή διαπίστωση ανήκει στον κορυφαίο διανοητή Κορνήλιο Καστοριάδη. Ποτέ δεν χάιδεψε αυτιά, ποτέ δεν κολάκευσε.
Το... προνόμιο αυτό το άφησε για το «πολιτικό προσωπικό» της χώρας. Η δική του «δουλειά» έγκειτο στο να αφυπνίζει συνειδήσεις. Ο φίλαυτος νεοέλληνας, που κορδακίζεται και περιαυτολογεί, επικαλούμενος κατορθώματα προγόνων 2.500 χρόνια πριν, δεν έχει αντιληφθεί ότι ο ίδιος έχει την τύχη στα χέρια του. Αλλά δεν την πήρε ποτέ.
Από την πτώση της αθηναϊκής δημοκρατίας και εντεύθεν στοιχίζονταν πίσω από κάθε λογής προστάτες. Άλλοτε παρά τη θέληση του, άλλοτε εθελοντικά. Γύρευε πάντα τον «μεγάλο πατερούλη», είτε στο πρόσωπο ενός κατακτητή, είτε ενός «χαρισματικού ηγέτη», είτε μιας ξένης δύναμης. Μια ψύχραιμη ιστορική αναδρομή, το αποδεικνύει. Υπήρξαν εξαιρέσεις; Ασφαλώς. Αλλά επιβεβαίωναν τον κανόνα. Και κυρίως, εξουδετερώθηκαν από νέες περιπέτειες και νταβατζιλίκια.
Ο λαός, αυτός ο μόνος υπεύθυνος για τη μοίρα του, παρέμεινε φοβισμένος, δουλικός, ευάλωτος σε κολακείες, έμεινε υποχείριο, εύκολος στο μανιπουλάρισμα και στην όποιας μορφής «δωροδοκία» – είτε υπόσχεσης διορισμού, είτε αρπαχτής, είτε λαοπλάνων υποσχέσεων.
Δυστυχώς η οδυνηρή πραγματικότητα είναι – όπως λέι ο Καστοριάδης – ότι «ο ελληνικός λαός δεν μπόρεσε έως τώρα να δημιουργήσει μια στοιχειώδη πολιτική κοινωνία. Μια πολιτική κοινωνία, στην οποία, ως ένα μίνιμουμ, να θεσμισθούν και να κατοχυρωθούν στην πράξη τα δημοκρατικά δικαιώματα τόσο των ατόμων όσο και των συλλογικοτήτων».
Δεν έκανε την δική του Επανάσταση. Γιατί ακόμη και την 3η Σεπτέμβρη ζητούσε Σύνταγμα, αλλά από έναν Βασιλιά. Διερωτάται ο Καστοριάδης: «Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν;».
Και συμπεραίνει αβίαστα: «Σε μιαν τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο. Εάν όμως είναι νήπιο, τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία. Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα. Εγώ λέω ότι ο ελληνικός λαός -όπως και κάθε λαός- είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς, είναι υπεύθυνος και για την κατάσταση, στην οποία βρίσκεται σήμερα».
Και παραμένει - δυστυχώς - σύγχρονο – το ερώτημα: Μπορεί ο ελληνικός λαός να πάρει την τύχη του στα χέρια του; Σε λίγες εβδομάδες, όπως όλα δείχνουν, οι ψηφοφόροι θα έχουν μια ακόμη ευκαιρία να το αποδείξουν. Αλλιώς η Ιστορία θα πάρει (και πάλι) την εκδίκηση της...