Το νέο viral των ημερών έχει ονοματεπώνυμο: Κατερίνα Μουτσάτσου. Με ένα μικρό βίντεο εμπνευσμένο από το καναδικό «Ι am Canadian» η Ελληνίδα ηθοποιός θέλησε να μας παρουσιάσει το δικό της ορισμό ελληνικότητας τονίζοντας το εθνικό μας φρόνημα και βουλώνοντας τα στόματα στην Εσπερία.
«Απλά, όταν είδα το καναδικό βίντεο αναρωτήθηκα τι θα έλεγα για μένα, αν είχα περίπου ένα λεπτό για να εξηγήσω ποια είμαι και να καταρρίψω όλα τα στερεότυπα που έχω συναντήσει στη ζωή μου», απάντησε στους επικριτές της η ηθοποιός.
Συγγνώμη Κατερίνα αλλά με αυτό το βίντεο έκανες ότι ακριβώς προσπάθησες να αποφύγεις. Έπεσες μέσα στα ίδια στερεότυπα που απορρίπτεις. Χρησιμοποιώντας μεγαλοστομίες του τύπου «Η Ελλάδα εφηύρε τη Δύση» και εμείς φτιάξαμε το «ελεύθερο εμπόριο» αναπαρήγαγες τα τρομερά κλισέ με τα οποία μας βλέπει ο δυτικός κόσμος. Αφού εμείς τα φτιάξαμε όλα, θα μας ανεχτείτε και θα μας τα ακουμπήσετε, κορόιδα. Και για να σας το αποδείξουμε θα σας θυμίζουμε διαρκώς πόσο σπουδαίοι και τέλειοι υπήρξαμε όταν τρώγατε βελανίδια.
Και σας ρίχνουμε μια παραλία, ένα Ζορμπά και λίγο Σωκράτη.
Αυτή είναι η Ελλάδα που θέλουν(;) να βλέπουν οι ξένοι, αυτή είναι η Ελλάδα που επιμελώς παρουσιάζουμε για να τους χαϊδέψουμε τα αυτιά. Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να καταλογίσει κακή προαίρεση για αυτό το βίντεο, ήταν πράγματι μια ειλικρινής ατομική προσπάθεια να υψώσει μια φωνή απέναντι σε όλα τα κλισέ που κυκλοφορούν για τη χώρα μας. Έπεσες όμως στην παγίδα που έστησες.
Θέλω να σταθώ στην κεντρική φράση «I am not Greek, I am Hellene». Υπερήφανη δήλωση που συμπυκνώνει το δράμα του Νέου Ελληνισμού. Ένα δράμα να αποδείξουμε στην Ιστορία πως «´Ε είμαστε και εμείς εδώ». Εμείς οι παραμελημένοι, που δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού και στη συνέχεια κοιμηθήκαμε τέσσερις-πέντε αίωνες, παντελώς ανεύθυνοι για την ιστορική μας μοίρα. Η προσφώνησή μας ως Έλληνες, Ρωμιούς, Γραικούς ή Γιουνάν δεν έχει να κάνει με υποτίμηση αλλά είναι ενδεικτική της ιστορικής μας πορείας και το πως αυτή προσελήφθη από τους άλλους λαούς.
Δεν φταις εσύ για αυτό αλλά ο Κοραής. Αν κάποιος θα έπρεπε να σηκώσει το βάρος αυτής της παράνοιας που βιώνουμε ως έθνος είναι ο Χιώτης μεγαλοαστός που προσέλαβε από την Ελβετία την ελληνικότητα σαν να ήταν μόνο το αρχαίο κλέος και το μεγαλείο του Περικλή και του Λεωνίδα. Αυτό μας καλλιέργησε ως μέγας Διαφωτιστής την ανάγκη για «αερογέφυρες» με ένα παρελθόν που δεν καταλαβαίνουμε και για αυτό δεν μπορούμε να το αναδείξουμε.
Οι πολιτισμοί Κατερίνα δεν είναι φολκλόρ ούτε ένα μουσειακό είδος. Εκπληρώνουν και καλύπτουν ανθρώπινες ανάγκες. Όταν αυτές εκλείψουν ή μεταβληθούν μαζί τους τις ακολουθούν και οι πολιτισμοί. Αυτός λοιπόν εδώ ο πολιτισμός συνήθιζε να υπάρχει πέρα από ταυτότητες, ονοματολογία, στερεότυπα και εθνικισμούς. Για αυτό και κατάφερε να επιβιώσει παρά τις κοσμογονικές διαφορές που έγιναν στην περιοχή μας. Για αυτό συνεχίζει να περιγράφει τη θάλασσα με την ίδια λέξη που το έκανε και ο Ηράκλειτος. Αυτή η σχέση όμως δεν μεταγράφεται σε γύψινα αγαλματίδια που πωλούνται σε κουτόφραγκους στα μαγαζιά της Πλάκας και της Μυκόνου.
Όλες αυτές οι προσπάθεις να αλλάξουμε την εικόνα της Ελλάδας είναι εξ' ορισμού αποτυχημένες και ημιτελείς για ένα πολύ απλό λόγο: γιατί δεν γνωρίζουμε την Ελλάδα και τι εκπροσωπεί. Το βίντεο ήταν όμορφο, συμπαθητικό αλλά αυτή η οργή μου έδωσε την αίσθηση ότι απευθυνόταν στο εσωτερικό όχι στο εξωτερικό. Και δυστυχώς αυτή η οργή εξεικόνιζε την οργή που ακούς στα καφενεία και στις συζητήσεις των καθημερινών ανθρώπων. Αυτή η οργή είναι η οργή όχι της δικαιοσύνης αλλά της ανευθυνότητας. Της ανάγκης μας να αποποιηθούμε «το πικρόν ποτήριον τούτον». Εμείς δεν ξέραμε, δεν είδαμε δεν φάγαμε ποτέ. Όλα τα έκαναν οι άλλοι.
Το χειρότερο ξέρεις ποιο είναι Κατερίνα; Ότι αυτό δεν το κάνουμε λόγω κρίσης, αλλά είναι μια πρακτική που τηρούμε ευλαβικά και αθόρυβα πολλούς αιώνες. Για τα δεινά μας φταίνε οι άλλοι, πάντα οι άλλοι. Τη μια είναι Βενετσιάνοι, την άλλη Τούρκοι και σήμερα Γερμανοί. Εμείς δυστυχώς είμαστε αυτοί που μένουν ίδιοι σ' αυτή την Ιστορία και αν δεν αποφασίσουμε να αλλάξουμε θα είμαστε πάντα παρίες, πάντα τελευταίοι. Μια τέτοια μοίρα θα αδικούσε νομίζω και εμάς και το όνομα των προγόνων που αδιάκοπα επικαλούμαστε...