Διάβαζω ότι τα ελληνικά κόμματα δηλώνουν σοκαρισμένα από τις αποκαλύψεις του πρώην πρωθυπουργού της Τουρκίας Μεσούτ Γιλμάζ σχετικά με μυστικά κονδύλια προκειμένου να καούν δάση της Ελλάδας. Σοκ και δέος.
Πάλι κανείς δεν ήξερε, κανείς δεν έμαθε, κανείς δεν άκουσε ποτέ. Τζάμπα τα ζεϊμπέκικα, οι κουμπαριές και τα μορατόριουμ. Ξαφνικά το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Που είναι σήμερα οι θιασώτες της ελληνοτουρκικής φιλίας; Αυτοί που έλεγαν να τα βρούμε με την Άγκυρα και μέσω των διαφόρων ινστιτούτων προωθούσαν τη φιλία των λαών;
Προς Θεού δεν κατηγορώ τις προθέσεις ούτε πιστεύω ότι είναι λάθος η ελληνοτουρκική προσέγγιση. Αλλά να διαχωρίζουμε τις λέξεις προκειμένου να μην χάνουν το νόημά τους. Άλλο πράγμα η προσέγγιση, άλλο η φιλία. Η πρώτη περιγράφει μια διαδικασία που δύο μέρη έρχονται πιο κοντά. Η άλλη περιλαμβάνει σχέση και συναισθηματικό φορτίο αλλά και κάτι παραπάνω: την ειλικρινή διάθεση και την αγάπη που υπάρχει με αμοιβαίο τρόπο. Δεν νομίζω ότι κανείς πιστεύει πραγματικά ότι οι δύο χώρες έχουν τέτοια συναισθήματα η μία για την άλλη.
Η ελληνοτουρκική φιλία υπήρξε για χρόνια η «αιχμή του δόρατος» των πολιτικών δυνάμεων εκείνων που προέτασσαν την λογική και το αμοιβαίο συμφέρον από μια φιλία «μακριά από εθνικιστικές κορώνες που οδηγούσαν στο παρελθόν του μίσους και της καχυποψίας». Πρώτος διδάξας υπήρξε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος σε μια πρωτοφανή κίνηση πολιτικού πραγματισμού προσπάθησε να φέρει τις δύο χώρες κοντά, ένα μόλις χρόνο μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Την πολιτική του παρακαταθήκη τήρησαν με ευλάβεια θρησκευτική όλοι σχεδόν οι διάδοχοι στην πρωθυπουργία παρά τα γεγονότα που ακολούθησαν: Σεπτεμβριανά, Κύπρος, Σισμίκ, Ίμια.
Οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις είτε λόγω διεθνών ισορροπιών είτε λόγω δικής τους πολιτικής αδυναμίας επιδίδονται απλά σε ρητορικούς λεονταρισμούς που τάχα θα τρομάξουν την Άγκυρα. Δυστυχώς η ελληνική προσέγγιση απέναντι στην Τουρκία θυμίζει έντονα την πολιτική του κατευνασμού (appeasement) του Νέβιλ Τσαμπερλειν. Έτσι και ο Βρετανός πρωθυπουργός πίστευε πως με την ανατροπή του συστήματος των Βερσαλλιών θα ηρεμούσε τη χιτλερική επιθετικότητα. Το ίδιο πιστεύαμε και εμείς εδώ και όχι άδικα. Υπήρχαν ερείσματα που όντως πιστοποιούσαν πως ακόμη και οι μεγαλύτεροι εχθροί μπορούν να τα βρουν. Το είδαμε στην περίπτωση της Γαλλίας και της Γερμανίας. Με μια διαφορά: η Γερμανία ουδέποτε αμφισβήτησε το εδαφικό καθεστώς της Αλσατίας- Λωρραίνης ούτε έκανε εισβολή π.χ στο Βέλγιο.
Και απ' την άλλη βέβαια η Γαλλία δεν χρηματοδοτούσε οργανώσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας όπως έκανε η Ελλάδα δεκαετίες ολόκληρες σε αγαστή συνεργασία με το PKK.
Ας δούμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους το μεγαλύτερο τμήμα που πρέπει να διανύσει κάποιος για να επιλύσει ένα πρόβλημα είναι να το παραδεχθεί. Η ελληνική πολιτική ηγεσία μπορεί ειλικρινώς να θέλει να διευθετήσει τα εκκρεμή ζητήματα και να δομήσει σχέσεις φιλίας με την Τουρκία. Για να γίνει αυτό όμως απαιτείται να δούμε επιτέλους τον «ελέφαντα στο δωμάτιο»: ότι η Τουρκία είναι αναθεωρητική δύναμη.
Το είδαμε διαχρονικά και το βλέπουμε και τώρα. Η ελληνική κοινότητα της Πόλης έχει σχεδόν αφανιστεί την ώρα που η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη αυξάνεται. Η Κύπρος παραμένει διαιρεμένη, οι γκρίζες ζώνες είναι άτυπα στην ατζέντα των δύο χωρών και ενόψει ΑΟΖ οι Τούρκοι θέτουν και θέμα Καστελόριζου.
Δυστυχώς η ελληνική πολιτική ηγεσία επιμένει να παραμένει παραχωρητική έναντι της Άγκυρας. Αντί να δομήσει συμμαχίες και να αρθρώσει πολιτικό λόγο με ερείσματα στα διεθνή fora, η Ελλάδα επιμένει να γκρινιάζει μόνη της όπως στο Μακεδονικό και να παραμένει μια χώρα που διαιωνίζει τα προβλήματα. Α, και να σοκάρεται που και που έτσι για τα προσχήματα.