Κατά την διάρκεια των τελευταίων έξι ετών, η περισσότερο χρησιμοποιούμενη λέξη είναι η λέξη «μνημόνιο».
Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, αναλυτές, επιχειρηματίες, τηλεοπτικοί αστέρες αμφίβολης λάμψης, γραμματισμένοι και αγράμματοι, όλοι γενικώς μιλούσαν και εξακολουθούν να μιλούν για μνημόνια, ανεξάρτητα από το αν καταλαβαίνουν τι σημαίνει η λέξη.
Σήμερα, μετά την αμνησία που έπαθε ο κ. Τσίπρας (ξέχασε να καταργήσει τα μνημόνια με ένα νόμο με ένα άρθρο) και τις μπαρουφικές τρέλες (για να μην τις πούμε αλλιώς) του κ. Βαρουφάκη, υπογράφεται, κατά πάσα πιθανότητα, το τρίτο οδυνηρό μνημόνιο, και η χώρα μπαίνει σε μια νέα γλωσσική περίοδο. Η νέα λέξη, που θα κυριαρχεί κατά τα επόμενα χρόνια, είναι η λέξη «ανάπτυξη» Ήδη, η κυβέρνηση μιλάει για την ανάπτυξη που θα έρθει και η αντιπολίτευση για την ανάπτυξη που δεν θα έρθει. Ό,τι βλέπαμε τα τελευταία έξι χρόνια στην οθόνη της τηλεόρασης επαναλαμβάνεται, αλλά με πρωταγωνίστρια την πολυπόθητη ανάπτυξη.
Ας δούμε λοιπόν τι σημαίνει οικονομική ανάπτυξη και ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να ικανοποιούνται για την πραγματοποίησή της. Η ανάπτυξη ορίζεται ως αύξηση του ακαθαρίστου εγχωρίου προϊόντος (ΑΕΠ) και αυτό σημαίνει αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Η αύξηση του ΑΕΠ απαιτεί σοβαρές επενδύσεις σε υλικό κεφάλαιο. Τα βιβλία Ιστορίας του Οικονομικού Βίου αναφέρουν ότι οι μεγάλες περίοδοι οικονομικής ανάπτυξης παρατηρήθηκαν όταν είχε προηγηθεί κάποια σημαντική τεχνολογική πρόοδος και εφαρμογή. Δύο συχνά αναφερόμενα παραδείγματα είναι αυτό της ιπτάμενης σαΐτας στην υφαντουργία και της ατμομηχανής στους σιδηροδρόμους. Τέτοιες εξελίξεις στη χώρα μας στο άμεσο μέλλον φαίνονται απίθανες.
Επίσης, απίθανες φαίνονται και επενδύσεις σε μεγάλα δημόσια έργα αφού το κράτος δεν διαθέτει πόρους σημαντικού μεγέθους. Η σημαντικότερη πηγή ανάπτυξης φαίνεται να είναι οι ιδιωτικές επενδύσεις και κυρίως εξαγωγικού προσανατολισμού, δεδομένου ότι η εσωτερική αγορά είναι μικρή. Έτσι ερχόμαστε πάλι στο βασικό ερώτημα: Τι προσδιορίζει τις επενδύσεις; Πότε, δηλαδή, αποφασίζει ο επιχειρηματίας να επενδύσει σε ένα κλάδο ή σε μία χώρα; Η απάντηση, σε πρώτο επίπεδο, είναι εύκολη: όταν υπάρχει προσδοκία κέρδους μεγαλύτερου απ’ ότι σε άλλους κλάδους ή σε άλλη χώρα.
Η κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα για να επηρεάσει άμεσα την κερδοφορία (πέραν των επιδοτήσεων και άλλων χαρισματικών πράξεων τις οποίες πρέπει να αποφεύγει). Μπορεί όμως να παρεμβαίνει για στην δημιουργία ενός κλίματος που να ευνοεί τις επενδύσεις. Με απλά λόγια αυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει: σταθερό νομικό πλαίσιο, τήρηση των νόμων, κατάργηση των προνομίων, πάταξη της διαφθοράς και προστασία από την αυθαίρετη δράση διαφόρων οργανωμένων ομάδων. Ο αναγνώστης μπορεί να σκεφτεί ότι αυτά είναι αυτονόητα και γράφω για πράγματα χιλιοειπωμένα. Πράγματι αυτά είναι αυτονόητα και χιλιοειπωμένα. Σκεφτείτε όμως τι συμβαίνει στη χώρα μας.
Όποιος θέλει κλείνει, όποτε θέλει, τους δρόμους, τα λιμάνια, τις σιδηροδρομικές γραμμές, ατιμωρητί. Διάφορες περίεργες ομάδες μπορούν να εμποδίζουν την απρόσκοπτη παραγωγή των επιχειρήσεων (βλέπε Σκουριές). Η Εφορία και οι εφοριακοί νομίζουν ότι είναι συνέταιροι των επιχειρήσεων και δικαιούνται το κάτι τι τους. Το λαθρεμπόριο οργιάζει σ’ όλη την χώρα. Η γραφειοκρατία τρομάζει τον απλό πολίτη ,πόσο μάλλον τον επιχειρηματία.
Αν δεν γίνουν αυτά τα …λίγα που ανέφερα παραπάνω, η σκέψη ότι θα εμφανιστούν ιδιώτες επενδυτές στην χώρα μας που θα επενδύσουν και σύντομα θα δούμε το ρόδινο πρόσωπο της ανάπτυξης περιέχει μεγάλη δόση αισιοδοξίας. Χώρες βουτηγμένες στην διαφθορά και την ανομία δεν περιβάλλον κατάλληλο για ανάπτυξη.
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Ο κ. Θεόδωρος Λιανός είναι Ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.