Είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς τι συμβαίνει στο πολιτικό σκηνικό της χώρας , και ακόμη δυσκολότερο να καταλάβει πώς συνδέονται οι κινήσεις και οι τακτικές των πολιτικών κομμάτων με τα συμφέροντα του λαού.
Είναι νομίζω λογικό να δεχτεί κανείς ότι οι τελευταίοι τρεις πρωθυπουργοί και οι κυβερνήσεις τους δεν έχουν άμεση ευθύνη για το υπέρογκο δημόσιο χρέος και την οικονομική κρίση. Φυσικά έχουν ευθύνη ως μέλη των κομμάτων και του κοινοβουλίου των προηγουμένων κυβερνήσεων που δημιούργησαν το χρέος. Ο κ. Παπανδρέου έχει ευθύνη επειδή υποστήριζε ότι «λεφτά υπάρχουν» ενώ ήξερε ότι λεφτά δεν υπάρχουν, αλλά δεν έχει άμεση ευθύνη για ανυπαρξία χρημάτων στο Δημόσιο Ταμείο. Ο κ. Σαμαράς έχει ευθύνη διότι υποσχόταν ότι θα «σκίσει το μνημόνιο» που έφερε ο κ. Παπανδρέου ενώ ήξερε ότι αυτό ήταν αδύνατο. Ο κ. Τσίπρας έχει ευθύνη για τις ατελείωτες υποσχέσεις προς όλους και για όλα ενώ ήξερε ότι τα μνημόνια δεν καταργούνται με νόμο και το μόνο που κατάφερε ήταν να υπογράψει ένα χειρότερο μνημόνιο, αφού φλέρταρε με την πλήρη καταστροφή στην οποία τον οδηγούσαν οι μπαρούφες των διαφόρων μπαρουφάκηδων.
Εν τω μεταξύ, η χώρα έχει «φθάσει στο Αμήν» (για να χρησιμοποιήσω μια φράση του κ. Φλαμπουράρη ). Το ΑΕΠ συνεχίζει να μειώνεται για έκτη χρονιά και η ανεργία να αυξάνει, η διαφθορά έχει φουντώσει σε όλα τα επίπεδα, οι κοινοί ληστές και εγκληματίες οργώνουν την χώρα ανενόχλητοι, οι αναρχικοί δρουν κατά βούληση, τα πανεπιστήμια σε πτώση, οι συντάξεις των απλών πολιτών μειώνονται και άλλα ων ουκ έστιν αριθμός. Φυσικά υπάρχουν οι ευημερούντες τύπου Λαζόπουλου, οι εκατοντάδες των συγγενών των βουλευτών που διορίζονται στην Βουλή και αμείβονται σκανδαλωδώς, και οι ίδιοι οι βουλευτές, οι εν ενεργεία, καθώς και οι συνταξιούχοι που τώρα θα εισπράξουν και αναδρομικά (απίστευτο!).
Τούτων δοθέντων, ο απλός πολίτης αναρωτιέται: Αφού οι τρεις πρωθυπουργοί υπέγραψαν και μαζί με τους βουλευτές ψήφισαν τρία μνημόνια με τους ίδιους περίπου όρους , τι εμποδίζει την μεταξύ τους συνεργασία ώστε να τελειώνουμε με την εφαρμογή του τελευταίου μνημονίου και να τραβήξει η χώρα τον δρόμο της; Τι εμποδίζει το σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας ή μιας εθνικής συνεννόησης, όπως έχει ήδη προταθεί από τον κ. Θεοδωράκη και από τον κ. Λεβέντη; Ο σχηματισμός μιας τέτοιας κυβέρνησης, εκτός των άλλων, θα έστελνε πολλαπλά μηνύματα στα διάφορα συμφέροντα που επιδιώκουν προνόμια σε βάρος άλλων.
Ίσως, αυτό που εμποδίζει την πολιτική συνεννόηση με την δημιουργία κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας ή με κάποια άλλη μορφή, είναι το απλό γεγονός ότι η χώρα δεν διαθέτει πολιτικούς άνδρες ή γυναίκες με την ποιότητα του πολιτικού στην πραγματική του έννοια, δηλαδή με θέληση και με οράματα για την Ελλάδα και με υποταγή του ατομικού και κομματικού συμφέροντος στο εθνικό. Αυτούς και αυτές, από τους τριακοσίους της Βουλής, που βλέπουμε στις εφημερίδες και στην τηλεόραση να μιλούν με έπαρση για τα πάντα, ενώ δεν γνωρίζουν τίποτα, είναι η θλιβερή πτώση του πολιτικού σε καραγκιόζη.
Υπάρχουν, βέβαια, και σοβαροί πολιτικοί, έστω λίγοι και έστω στην αφάνεια. Θα μπορέσουν να κάνουν την διαφορά και να κατευθύνουν τα πράγματα στο σωστό δρόμο; Αν κρίνει κανείς από την επιφάνεια των πραγμάτων, πάνω στην οποία έχει επικαθήσει όλη η κοινωνική βρώμα και αναδίδει αφόρητη δυσοσμία, η απάντηση είναι μάλλον αρνητική. Βέβαια, η ευθύνη για την κατάστασή μας δεν βαραίνει μόνο τους πολιτικούς. Εξ άλλου, ο λαός τους ψηφίζει. Όμως για την ανατροπή των κακώς κειμένων δεν αρκεί η απλή ανάδειξη καλών πολιτικών. Θα χρειαστεί κάτι περισσότερο. Θα χρειαστεί να ξυπνήσει ο Έλληνας και να καταλάβει ότι η παρανομία δεν τον συμφέρει, η φοροδιαφυγή δεν τον συμφέρει, το λάδωμα δεν τον συμφέρει, το λαθρεμπόριο δεν τον συμφέρει, η απάτη δεν τον συμφέρει κτλ διότι ό,τι ο καθένας κερδίζει από τις δικές του παρανομίες το χάνει στο πολλαπλάσιο από τις παρανομίες των άλλων. Τελικό αποτέλεσμα, όλοι παρανομούν για να κερδίσουν και όλοι χάνουν.
Μέχρι να ανοίξουν τα μάτια τους οι Έλληνες και να δουν μακρυά, μέχρι να καταλάβουν ότι ο χειρότερος εχθρός μας είμαστε εμείς οι ίδιοι, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετά τέρμινα. Και του χρόνου τέτοια εποχή, θα μιλάμε πάλι για την ανάπτυξη που θα έλθει το δεύτερο εξάμηνο του επομένου έτους. Δεν το εύχομαι, αλλά το φοβάμαι.
*Ο κ. Θ. Π. Λιανός είναι Ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. tplianos@aueb.gr