Παρακολούθησα χτες, όπως εκατομμύρια Έλληνες, τη συνέντευξη του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ και ομολογώ ότι τον λυπήθηκα. Έδινε την εικόνα ενός ανθρώπου εμφανώς καταβεβλημένου, χωρίς επιχειρήματα, χωρίς ουσιαστικό απολογισμό, χωρίς καν να μπορεί να δώσει σαφείς και συγκεκριμένες απαντήσεις σε σαφείς ερωτήσεις.
Πολύ χειρότερα, η συνέντευξη αυτή θύμιζε προγραμματικές δηλώσεις ενός πρωθυπουργού που μόλις είχε αναλάβει και ανέλυε το πρόγραμμά του. Λες και δεν είχαν περάσει δύο ολόκληρα χρόνια διακυβέρνησης, λες και η χώρα δεν ήταν χρεωκοπημένη, λες και δεν κινδύνευε η ίδια η ύπαρξη της Ελλάδας. Τον λυπήθηκα και γι' άλλον ένα λόγο: προσπαθούσε να μας πείσει ότι όλα αυτά γίνονται για να σωθεί η χώρα, χωρίς ίσως να αντιλαμβάνεται, ότι με ευθύνη του η χώρα καταστρέφεται μέρα με τη μέρα κι αν οι εταίροι μας δεν καταφέρουν να επιβάλλουν κάποιες ζωτικές αποφάσεις η Ελλάδα σε λίγο θα μεταβληθεί σε μια μικρομεσαία βαλκανική χώρα.
Κατά μία έννοια, ο Παπανδρέου (όπως ο Καραμανλής χτες, η Ντόρα προχτές και ο Σαμαράς ίσως αύριο) είναι θύματα ενός ιδιότυπου πολιτικού συστήματος που ισχύει μόνο στην Ελλάδα και στηρίζεται στην οικογενειοκρατία. Κάποιος ιδρυτης μιας πολιτικής οικογένειας καταδίκασε τους απογόνους του να παριστάνουν τους θεόσταλτους και τους σωτήρες της χώρας. Ακριβώς όπως στις μεγάλες επιχειρηματικές οικογένειες, όπου ο ιδρυτής δημιουργεί και οι απόγονοι, ενώ νομίζουν ότι έχουν κληρονομήσει τις δεξιότητες των προγόνων τους, στην πραγματικότητα καταστρέφουν αυτά που βρήκαν.
Η οικογένεια στην Ελλάδα έπαιξε ένα διττό ρόλο. Από τη μία αντικατέστησε το κράτος προστατεύοντας τα παιδιά της και διατηρώντας ζωντανό τον κοινωνικό ιστό, κι από την άλλη μετέτρεψε την πολιτική και την επιχειρηματικότητα σε ένα είδος «κληρονομικής μοναρχίας». Τα συμφέροντα ορισμένων οικογενειών ταυτίστηκαν με το πελατειακό κράτος και την κομματοκρατία, αντικαθιστώντας τους θεσμούς μιας ανοιχτής δημοκρατίας.
Σε καμία άλλη χώρα του κόσμου η σφραγίδα της οικογένειας και της κληρονομικότητας δεν ήταν τόσο ισχυρή όσο στην ελληνική κοινωνία. Διακόσιες οικογένειες, από πατέρα σε γιο, διοικούν τη χώρα αυτή από τη σύστασή της. Γκαβό- ξεγκαβό το παιδί έπρεπε να πάρει τη δουλειά του μπαμπά.
Είναι προφανές ότι αυτό το μοντέλο πολιτικής και επιχειρηματικής κυριαρχίας δεν μπορεί να συνεχίσει. Ευθύνεται για όλες τις δυσλειτουργίες, τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδα του πολιτικού μας συστήματος. Με δυο λόγια, αυτοί που κατέστρεψαν την Ελλάδα, τώρα θέλουν να τη σώσουν. Μαζί με τον παλιό κόσμο που φεύγει, μέσα από μια βαθιά κρίση, θα φύγουν και οι «οικογένειες». Για το καλό όλων μας.