Κάθε απόγευμα ο τηλεθεατής ανοίγει την τηλεόραση για να παρακολουθήσει και να ενημερωθεί από το κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Βλέποντας όλους αυτούς τους καλωδιωμένους παρουσιαστές, συζητητές, αναλυτές και «ειδικούς» έχει πάντα την απορία τι είναι αυτό που λέγεται, τι είναι αυτό που δεν λέγεται και κυρίως σε ποια γλώσσα.
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
Ξυπνάς το πρωί, πλένεσαι, λες «καλημέρα» και είσαι σίγουρος ότι σκέφτεσαι, ομιλείς και δρας σύμφωνα με το τσιπ της μητρικής σου γλώσσας που έχει εγκατασταθεί στον εγκέφαλο και στην καρδιά σου από τη στιγμή που γεννιέσαι. Η γλώσσα είναι κατακτημένος λόγος, προϊόν μάθησης, καλλιέργειας και συνήθειας αλλά είναι και βίωμα, συναίσθημα, πόθος και πάθος ταυτισμένα με την έλλογη ικανότητα του καθενός. Ο κώδικας σε κάθε περίπτωση χτίζεται πάνω σε μια κοινή βάση για να λέμε όλοι κάτι και να συνεννοούμαστε. Χωρίς αυτό πώς θα μπορούσαμε να λειτουργήσουμε, να συναναστραφούμε, να ζήσουμε, να νιώθουμε υγιείς ψυχικά και σωματικά…
Και εκεί έρχονται τα δελτία ειδήσεων. Ιδίως ένα από αυτά που λέγεται «μεγάλο», τονίζοντας όχι την έκταση και τη διάρκεια αλλά τη σπουδαιότητα, κάτι σαν εύσημο καλής οικογένειας που κληροδοτείται φυσικά και αδιαπραγμάτευτα σε όποιον μπει σε αυτή. Και εκεί καταργούνται τα σύνορα του νου, που λέει και ο Ζούδιαρης, όταν βλέπεις ότι αυτό που λέγεται, είναι αυτό που δεν λέγεται. Και εκεί δεν πρόκειται για κάτι άρρητο, βαθύ, δυσανάγνωστο, απόκρυφο, μυστικιστικό. Πρόκειται για την πονηριά της γλώσσας που μαλακώνει, στρογγυλεύει, υπεκφεύγει ή πολύ συχνά κομπιάζει για να μην πει αυτά που η «φωνή» στο αυτί δεν θέλει να ειπωθούν. Η αλήθεια, όμως, πάντα κάπου βρίσκεται. Και τις περισσότερες φορές βρίσκεται στα νοήματα των παρουσιαστών μεταξύ τους, στα σαρδάμ, στις μούτες και στα κρυφά γελάκια, τα οποία δεν προορίζονται φυσικά για μας τους τηλεθεατές, είναι εσωτερικής κατανάλωσης, αλλά με αυτό τον τρόπο αποκαλύπτουν στο φακό τούς πραγματικούς τους εαυτούς. Τα νοήματα, λοιπόν, που λένε κρυφά «κόψ’ τον αυτόν», όταν πρόκειται για έναν υπουργό που δεν τον έχουν πια ανάγκη, ή το γελάκι ειρωνείας όταν μιλάει κάποιος άλλος που τον υποτιμούν, καθώς και τα τάχα μου πλαϊνά βλέμματα ανάμεσα στα παράθυρα ανθρώπων που απλά κάθονται δίπλα είναι οι πραγματικές ειδήσεις και όχι αυτές που εκφωνούν ανοιγοκλείνοντας σαν παπαγάλοι το στόμα.
Άλαλα τα χείλη
Απογοητευμένη για την ποιότητα των τηλεοπτικών ειδήσεων των κεντρικών δελτίων, χαζεύω πλέον τα δελτία που απευθύνονται στους κωφούς. Τα απογευματινά δελτία με τη χρήση της νοηματικής γλώσσας είναι η πιο ενδεδειγμένη χρήση νοημάτων για τη δημιουργία μιας πραγματικής γλώσσας που λέει αυτό που εννοεί. Άλλωστε, από τη στιγμή που αυτά τα δελτία δεν έχουν την τηλεθέαση των κεντρικών είναι απαλλαγμένα από περιττές φιοριτούρες, βαρύγδουπα σχόλια, και σταρούμπες πρωταγωνιστές. Είναι πιο σεμνά, κατανοητά, και μεταφέρουν την είδηση στον κόσμο που τα παρακολουθεί με τη χρήση των κατάλληλων λέξεων, ακριβολογώντας τις περισσότερες φορές, παρ’ όλο που η ακρίβεια κρύβεται στα δάχτυλα των χεριών και όχι στα χείλη των παρουσιαστών. Άλλωστε, και οι ομιλούντες παρουσιαστές τα χέρια χρησιμοποιούν ή το βλέμμα για να πουν αυτό που σκέφτονται, αφού τα χείλη τους είναι όπως κάθε ασεβών πλέον άλαλα.