Τα αλλεπάλληλα χτυπήματα που δέχεται ο ελληνικός τραπεζικός κλάδος καταγράφονται τις τελευταίες μέρες στο ΧΑΑ με τον Τραπεζικό Δείκτη να υποχωρεί στις τελευταίες επτά συνεδριάσεις κατά 10,53% αθροιστικά.
Το πως φτάσαμε εδώ έχει τη σημασία του, γιατί ενδέχεται να φωτίζει και το τι θα γίνει από εδώ και πέρα.
Το αρχικό πρόβλημα που ταλανίζει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι η κεφαλαιακή ανεπάρκεια των ελληνικών τραπεζών που τις έχει αναγκάσει να χρησιμοποιήσουν κοντά στα 100 δις από κρατικό χρέος σαν εγγύηση για δανεισμό. Ποσό που ανάγκασε το ελληνικό δημόσιο να καταφύγει στην Τρόικα, αφού αποδείχθηκε ότι δεν έχει τη δυνατότητα να φέρει το βάρος της στήριξης των τραπεζών μόνο του.
Γυρνώντας όμως στην πρόσφατη ιστορία, ήταν η συνέντευξη του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Τρισέ στις 3 Μαρτίου στην οποία σχεδόν ανακοίνωσε την άνοδο των επιτοκίων στην επόμενη συνάντηση του ΔΣ της τράπεζας στις 7 Απριλίου η οποία και θα σήμανε το τέλος μιας εποχής. Αυτή η εξέλιξη σε συνδυασμό με τη διακηρυγμένη θέληση της ΕΚΤ να αποδεσμευτεί από την απεριόριστη ρευστότητα που παρέχει στις τράπεζες ξεκαθάρισαν την ανάγκη για ισχυροποίηση του τραπεζικού κλάδου και στην Ελλάδα.
Στη συνέχεια ήρθε η αποτυχία του πολυδιαφημισμένου και κρατικά υποστηριζόμενου συνοικεσίου της Άλφα με την Εθνική. Τι πήγε στραβά; Την απάντηση έδωσε ο Patrick Jenkins σε άρθρο του στους Financial Times στις 13 Μαρτίου. Η Εθνική κρατάει στα χέρια της 20 δις από το χρέος του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ η Άλφα μόλις 4,5 δις δις. Αυτό σημαίνει ότι παρότι η Εθνική είναι ονομαστικά πιο μεγάλη οντότητα από την Άλφα ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους θα άλλαζε τα δεδομένα. Συνεπώς η Άλφα έχει συμφέρον να περιμένει τις εξελίξεις, ενώ αντίθετα η Εθνική καίγεται να βελτιώσει την κεφαλαιακή της επάρκεια. Αυτό ήταν ένα πολύ αρνητικό μήνυμα προς τις αγορές που πυροδότησε μεγάλο προβληματισμό στην κυβέρνηση και στο οικονομικό επιτελείο.
Το τρίτο χτύπημα ήταν η αδυναμία της Συνόδου Κορυφής να ενδυναμώσει τον προσωρινό Μηχανισμό Στήριξης (EFSF) και να εξασφαλίσει άμεσα επαρκή κεφάλαια για τον μόνιμο Μηχανισμό (ESM). Σαν να μην έφτανε αυτό ανακοινώθηκε ότι σε περίπτωση αναδιάρθρωσης του χρέους μιας χώρας μέλους της Ευρωζώνης τα δάνεια από αυτούς τους μηχανισμούς θα είχαν προτεραιότητα (super seniority) στην αποπληρωμή μαζί με την αντίστοιχή των υπάρχοντων από ΔΝΤ-ΕΚΤ-ΕΕ. Το τελευταίο διέλυσε κάθε ελπίδα να αποκτήσουν οι χώρες που βρίσκονται στην εντατική των Μηχανισμών πρόσβαση σε “υγιή” δανεισμό από την ελεύθερη αγορά μέσα στο 2012, αφού όποιος δανείσει το Ελληνικό κράτος πριν το 2013 θα έχει μπροστά του γίγαντες.
Σαν αποτέλεσμα του τελευταίου οι οίκοι αξιολόγησης προχώρησαν σε υποβάθμιση τόσο των τραπεζών όσο και των κρατών που βρίσκονται στην εντατική. Η αντίδραση του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης τόσο πριν, με τις δηλώσεις για ανάκαμψη που έρχεται, όσο και μετά, με τις δηλώσεις ενάντια στους οίκους αξιολόγησης, έδειξαν φοβερή σύγχυση στο χειρισμό αυτής της κρίσιμης υπόθεσης. Με συνέπεια να επιβαρύνουν παραπέρα το κλίμα.
Τέλος δεδομένου ότι το αρχικό πρόβλημα, η κεφαλαιακή ανεπάρκεια των τραπεζών, παραμένει η αγορά αποφάσισε να ξεφορτωθεί τα χαρτιά και τις μετοχές των τραπεζών που έχει στα χέρια της. Αυτό βλέπουμε αυτές τις μέρες στο ΧΑΑ.
Το σοβαρό ερώτημα είναι τι θα γίνει από εδώ και πέρα. Το σίγουρο είναι ότι αφού η τιμές των τραπεζικών μετοχών διορθωθούν στη συνέχεια θα δούμε παρέμβαση για αγορές που θα ανεβάσει ξανά τις τιμές. Το θέμα είναι από ποιόν και πως. Εδώ το πράγμα γίνεται αρκετά πιο σκοτεινό, δεδομένου ότι το Δημόσιο προτίθεται να παρέμβει μέσω του θεσμού των επιτρόπων στο να καθοδηγήσει την διαδικασία εξαγορών και συγχωνεύσεων προς κάποια προκαθορισμένη πορεία. Δεδομένης της πίεσης των ξένων τραπεζών να αγοράσουν τις βαλκανικές θυγατρικές και δεδομένης της αρνητικής στάσης των τραπεζών το αποτέλεσμα εξαρτάται από τρεις παίχτες: τις ελληνικές τράπεζες, τις ξένες τράπεζες και το κράτος. Το ερώτημα λοιπόν είναι και παραμένει κλασικό και ενδέχεται να σημαδέψει και τις επικείμενες πολιτικές εξελίξεις, ποιανού είναι αυτό το κράτος τέλος πάντων;