Διπλή η παρουσία του Ζοέλ Πομερά στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Ο Γάλλος δραματουργός και σκηνοθέτης, συστήνεται στο ελληνικό κοινό αυτοπροσώπως, σήμερα, με το έργο του «Η μεγάλη και θαυμαστή ιστορία του εμπορίου» και από τις 3 Απριλίου, με το βραβευμένο «Κύκλοι/Ιστορίες». Το πρώτο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία δική του και από τον δικό του θίασο «Λουί Μπρουγιάρ» και το δεύτερο, από την ελληνική ομάδα «Κανιγκούντα», σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη.
Τα κείμενα του Πομερά «μας απαλλάσουν από τις βεβαιότητές μας, γιατί μας μετακινούν συνεχώς, μας προχωρούν και είναι ο λόγος που επανερχόμαστε σε αυτά, με την καινούργια παράσταση» ( οι Κανιγκούντα έχουν στο παρελθόν ανεβάσει το έργο του «Εμποροι»).
Στη συνάντηση των δύο, χθες, με το κοινό, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, ο Ζοέλ Πομερά παραδέχθηκε ότι αν δεν ήταν σκηνοθέτης θα ήθελε να είναι ανθρωπολόγος, «να μελετά τον άνθρωπο και τις προκατασκευασμένες πεποιθήσεις για τη ζωή, τον κόσμο και τα πράγματα, που μπορούν να φαίνονται αιώνια χωρίς να είναι». Στη «Μεγάλη και θαυμαστή ιστορία του εμπορίου», μιλά για το τέλος των ιδεολογιών, τα όρια της ηθικής, την χαμένη ουσία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Δύο ιστορίες σε δύο διαφορετικές εποχές ξετυλίγονται επί σκηνής. Η πρώτη τοποθετείται στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όπου τέσσερις πλασιέ προσπαθούν να μυήσουν έναν νεαρό ιδεαλιστή στα κόλπα της δουλειάς. Εκείνος, όμως, επηρεασμένος από τα ιδεώδη του Μάη του '68, αρνείται να αποδεχτεί τους νόμους της αγοράς.
Στη δεύτερη ιστορία, σαράντα χρόνια μετά, στις αρχές του 21ου αιώνα, ο αλλοτινός ιδεαλιστής έχει μεταμορφωθεί σε παντοδύναμο έμπορο και προσπαθεί να μυήσει τέσσερις άλλους άντρες, χρεοκοπημένους και παροπλισμένους από την αγορά εργασίας, σε μια καταναλωτική λογική.
Πραγματικό, φαντασιακό, κοινωνική κριτική, η έννοια της αμφισβήτησης, είναι συστατικά της δραματουργίας του Γάλλου καλλιτέχνη.
«Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές πραγματικότητες, δεν είναι μία και ο καθένας πρέπει να δημιουργήσει την δική του» υπερασπίστηκε ο Ζοέλ Πομερά ενώ ο Γιάννης Λεοντάρης, τόνισε την αντίφαση που σήμερα βιώνουμε σκληρά «εσωτερικής πραγματικότητας και εξωτερικής βίας, η οποία συνοδεύεται από τεράστια ανθρωπιστική καταστροφή».
Ο Ζοέλ Πομερά, γεννημένος το 1963, ήταν ένα προβληματικός -όπως ο ίδιος έχει παραδεχθεί- και αδιάφορος μαθητής, ο οποίος βρήκε το νόημα της ζωής του στο θέατρο, σε ηλικία 12 ετών, όταν επισκέφθηκε, παρέα με τους γονείς του, το Φεστιβάλ της Αβινιόν.
Τριάντα χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2006, ο Πομερά βρέθηκε στο περίφημο γαλλικό φεστιβάλ ως συγγραφέας και σκηνοθέτης τριών παραστάσεων, με εξαντλημένα όλα τα εισιτήρια από τους φανατικούς θαυμαστές του.
«Θα 'θελα να γράφω ένα έργο το χρόνο για τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες» είχε δηλώσει ο Πομερά το 2006, όταν έλαβε το πρώτο βραβείο της Ένωσης Γάλλων Κριτικών για το έργο του «Αυτό το παιδί», το οποίο, ανέβηκε και στην Ελλάδα, πριν από δύο χρόνια, σε σκηνοθεσία της Φρόσως Λύτρα.
Το 2006, ο Πήτερ Μπρουκ τον χαιρέτισε άξιο διάδοχό του, παραχωρώντας του το περίφημο παρισινό θέατρό του, Μπουφ ντι Νορ (Bouffes du Nord), για μια τριετία. Εκεί, μαζί με την ομάδα του, την Λουί Μπρουγιάρ, (Compagnie Louis Brouillard), έστησαν, μεταξύ άλλων, το θέαμα Κύκλοι/Ιστορίες, ( Cercles/Fictions) για το οποίο έλαβαν το Βραβείο Μολιέρου, το γαλλικό αντίστοιχο του βραβείου Tony.
Ο Πομερά είναι από το 2010 και με τριετή θητεία, μόνιμος καλλιτεχνικός συνεργάτης στο Ateliers Berthier του Odéon-Théâtre de l'Europe και στο Εθνικό Θέατρο των Βρυξελλών.
Στα πλαίσια του αφιερώματος στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ο Ζοέλ Πομερά, θα παραδώσει masterclass στις 30 Μαρτίου.
(ΑΜΠΕ)