Τα σκουπίδια είναι χρήμα και η λάθος διαχείρισή τους μας κοστίζει ακόμα περισσότερο σε οικονομικούς και φυσικούς πόρους. Οι πολιτικές μηδενικών αποβλήτων που εφαρμόζονται εδώ και 20 χρόνια έχουν επιδείξει θεαματικά αποτελέσματα σε όλη την Ευρώπη (Βορρά και Νότο), καθώς αποδεικνύουν ότι με μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση μπορούμε να πετύχουμε μέχρι και 80% ανάκτηση υλικών μέχρι το 2020.
Αυτά ήταν τα πιο σημαντικά συμπεράσματα του διεθνούς συνεδρίου που διοργανώθηκε από 9 ευρωβουλευτές, ανάμεσά τους και ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, Νίκος Χρυσόγελος, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, τη Πέμπτη 7 Μαρτίου, σε μια κατάμεστη αίθουσα. Ο Νίκος Χρυσόγελος συντόνισε, επίσης, σχετικό σεμινάριο στο οποίο συμμετείχαν πάνω από 100 στελέχη φορέων και ενδιαφερόμενοι από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι εκπρόσωποι του πανευρωπαϊκού δικτύου "Zero Waste Europe", αναφέρθηκαν στις προσπάθειες που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία 20 χρόνια σε όλα τα Κράτη Μέλη. Τόνισαν ότι η πολιτική μηδενικών αποβλήτων (μείωση απορριμμάτων με πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση) είναι ένα κλειστό σύστημα το οποίο δίνει τη δυνατότητα να ανακτηθούν οι πρώτες ύλες, να προστατευτεί μακροχρόνια το περιβάλλον και να εξοικονομηθούν ενέργεια και πολύτιμοι οικονομικοί πόροι. Αυτές οι πολιτικές μπορούν να εφαρμοστούν με επιτυχία ανεξαρτήτως από το μέγεθος και τη γεωγραφική κατανομή των πόλεων, ενώ σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούν να δημιουργήσουν μέχρι και 500.000 νέες και πράσινες θέσεις εργασίας. Είναι δε πιο αποτελεσματικές από τη σκοπιά του κόστους- ωφέλειας καθώς είναι πιο οικονομικές και πιο φιλικές προς το περιβάλλον σε σχέση με άλλες τεχνικές λύσεις (πχ καύση).
Ο Δήμαρχος της Ιταλικής πόλης Capannori, Giorgio del Ghingaro, από την Επαρχία της Τοσκάνης, της πρώτης Ευρωπαϊκής πόλης που δεσμεύτηκε πριν από 6 χρόνια για πολιτική μηδενικών αποβλήτων μέχρι το 2020, μίλησε για μια νέα πολιτισμική επανάσταση και αλλαγή της νοοτροπίας των πολιτών. Στον Δήμο τους η πρωτοβουλία ξεκίνησε ως αντίθεση στα σχέδια εγκατάστασης εργοστασίων καύσης και πλέον τους υπολείπεται μόνο ένα 15% ανάκτηση υλικών για να φτάσουν τα μηδενικά απόβλητα. Η κοινοτική εταιρία ανακύκλωσης και κομποστοποίησης απασχολεί 60 άτομα που κάνουν τη συλλογή πόρτα-πόρτα και όλα τα κέρδη επανεπενδύονται στη κοινή προσπάθεια. Τόνισε ότι πλέον 135 Δήμοι και κοινότητες στην Ιταλία έχουν δεσμευτεί για μια πολιτική μηδενικών αποβλήτων και σε αυτή τη προσπάθεια συμμετέχουν περισσότεροι από 3.5 εκατομμύρια Ιταλοί πολίτες. Αναφέρθηκε αναλυτικά σε όλες τις πρωτοβουλίες τους για να μειώσουν τα απόβλητά τους και πρότεινε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εντείνει την εφαρμογή αντίστοιχων πολιτικών, ιδιαίτερα στη περίοδο κρίσης, καθώς μπορεί να είναι οικονομικά αποδοτικές και φιλικές προς το περιβάλλον.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για το περιβάλλον, Janez Potocnik, ανέφερε ότι "χρειαζόμαστε ένα άλμα από τις υπάρχουσες αναποτελεσματικές τεχνικές σε μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση όπως προτάσσει η πολιτική μηδενικών αποβλήτων". Αυτή τη στιγμή η ΕΕ απέχει αρκετά από την επίτευξη των στόχων για μηδενικά απόβλητα. Στην ΕΕ αντιστοιχούν 500 κιλά αποβλήτων ανά κάτοικο το χρόνο και από αυτά το 37% καταλήγουν σε χωματερές και μόνο το 25% ανακυκλώνεται, αλλά υπάρχει πρόοδος καθώς πριν μερικά χρόνια περισσότερο από τα 55% κατέληγαν στις χωματερές. "Τα μηδενικά απόβλητα μπορεί να είναι φιλόδοξος στόχος αλλά είναι πολύ σωστός. Στην ΕΕ έχουμε τους βασικούς κανόνες και τη νομοθεσία αλλά η εφαρμογή τους είναι αναποτελεσματική. Μέχρι το 2020 προβλέπεται η σταδιακή κατάργηση των χωματερών και η καύση να περιοριστεί μόνο στα απόβλητα που δεν μπορούν να ανακτηθούν. Η καύση είναι η τελευταία επιλογή στην αλυσίδα διαχείρισης καθώς προηγούνται η μείωση, η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση. Θεωρεί ότι το πρώτο βήμα για μια πολιτική μηδενικών αποβλήτων είναι η μείωση των πλαστικών αποβλήτων, καθώς και μια εκτεταμένη δημόσια διαβούλευση με όλους τους κοινωνικούς εταίρους. Η οικονομική ορθολογικότητα επιτάσσει να αντιμετωπίσουμε τα απόβλητα ως πόρους οι οποίοι μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν και θα μας οδηγήσουν σε μια πολιτική μηδενικών αποβλήτων που μπορεί να δημιουργήσει στην ΕΕ μέχρι και 400.000 νέες θέσεις εργασίας".
Ο υπουργός περιβάλλοντος της Βασκικής περιφέρειας Gipuzkoa, Iñaki Errazkin, ανέφερε ότι στην αρχή είχαν κριτική στάση, αλλά πλέον είναι απόλυτα πεπεισμένοι για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών μηδενικών αποβλήτων. Με μια δημόσια διαβούλευση που ξεκίνησε με αφορμή ένα εργοστάσιο καύσης αποφάσισαν να κινηθούν προς τις πολιτικές μηδενικών αποβλήτων. Στην Περιφέρειά τους παρήγαγαν 240 χιλιάδες τόνους απόβλητα το χρόνο, τα οποία μειώθηκαν το 2012 σε 209 χιλιάδες τόνους. Σύμφωνα με μια μελέτη που παρήγγειλαν το 80% των αποβλήτων τους θα μπορούσαν να ανακτηθούν, το 30-33% αυτών ήδη ανακυκλώνονταν και τα υπόλοιπα θα πήγαιναν για αποτέφρωση. Διαπίστωσαν, όμως, ότι θα ήταν πιο αποδοτικό και στο μισό κόστος να εστιάσουν στις πολιτικές μηδενικών αποβλήτων, τη μείωση, την ανακύκλωση και τη κομποστοποίηση. Η συμμετοχή του κόσμου είναι πολύ σημαντική και έχει συμβάλλει καθοριστικά στην εφαρμογή του σχεδίου.
Οι εκπρόσωποι των διεθνών ΜΚΟ Friends of the Earth Europe και European Environmental Bureau καθώς και του Ινστιτούτου Cradle to Cradle Products Innovation, αναφέρθηκαν αναλυτικά στα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη της εφαρμογής των πολιτικών μηδενικών αποβλήτων ιδιαίτερα σε σχέση με τις μέχρι τώρα πρακτικές αλλά και τα σχέδια σε διάφορες χώρες για ανάπτυξη της τεχνολογίας της καύσης.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία σεμινάριο, υπό τον συντονισμό του Νίκου Χρυσόγελου, με καλά παραδείγματα και πρακτικές από όλη την Ευρώπη σχετικά με τις πολιτικές μηδενικών αποβλήτων στο σπίτι, στο γραφείο, στην ένδυση, στην επαναχρησιμοποίηση υλικών και τη διαχείριση ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Οι συμμετέχοντες στην ημερίδα και στο σεμινάριο εξέφρασαν την πρόθεσή τους να ενισχύσουν τη μεταφορά καλών παραδειγμάτων κι εμπειριών καθώς και την δικτύωση μεταξύ φορέων της αυτοδιοίκησης, περιβαλλοντικών και κοινωνικών οργανώσεων για να προωθηθεί ευρύτερα η στρατηγική μηδενικών αποβλήτων και στον βορρά και στον νότο. Το αισιόδοξο μήνυμα είναι ότι όχι μόνο στον ευρωπαϊκό βορρά αλλά και στο νότο έχουμε πολύ πετυχημένα παραδείγματα εφαρμογής στην πράξη της στρατηγικής μηδενικών αποβλήτων.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)