Είναι ένας ωραίος καστανομάλλης, με αφοπλιστικό χαμόγελο, που θέλει να εγκαταλείψει την Ουγγαρία για να δοκιμάσει την τύχη του αλλού. Στο ταξί που τον οδηγεί στο αεροδρόμιο της Βουδαπέστης, κοιτάζει στο κινητό του τηλέφωνο τις φωτογραφίες των φίλων του, όμορφα κορίτσια, ροκ συναυλίες, αναμνήσεις από πάρτι.
Και ξαφνικά, το μετανιώνει, καταλαμβάνεται από νοσταλγία και λέει στον ταξιτζή να τον γυρίσει πίσω. Το διαφημιστικό αυτό σποτάκι γυρίστηκε με εντολή της ουγγρικής κυβέρνησης και αποσκοπεί στην αποθάρρυνση της μετανάστευσης των νέων. Οι επικρίσεις δεν άργησαν: ο πρωταγωνιστής του βίντεο μοιάζει ευκατάστατος, σε μια χώρα όπου ο μέσος μισθός κυμαίνεται γύρω στα 750 ευρώ δεν φαίνεται να έχει κανένα πρόβλημα, γιατί λοιπόν θέλει να μεταναστεύσει;
Αν και ακριβή στοιχεία δεν υπάρχουν, χιλιάδες νέοι Ούγγροι έχουν μεταναστεύσει τα δύο τελευταία χρόνια. Το φαινόμενο αυτό έχει ενταθεί μετά την άρση των περιορισμών που υπήρχαν για τους Πολωνούς και Ούγγρους εργαζομένους στη Γερμανία ή την Αυστρία --όπου οι μισθοί είναι τρεις με τέσσερις φορές υψηλότεροι-- και την αλλοπρόσαλλη πολιτική της συντηρητικής κυβέρνησης του Βίκτορ Ορμπάν.
Το φαινόμενο αυτό αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο λόγω της πρόθεσης της κυβέρνησης να μειώσει αισθητά την ποσόστωση των δωρεάν θέσεων για τους φοιτητές στα πανεπιστήμια, αλλά και την πρόσβαση σε κλάδους που χαρακτηρίζονται άχρηστοι για την ουγγρική βιομηχανία, όπως είναι η οικονομία, το δίκαιο ή οι ανθρωπιστικές επιστήμες. Όσοι εξαιρούνται από τα δίδακτρα και επιμένουν να επιλέγουν αντικείμενο που χαρακτηρίζεται άχρηστο θα πρέπει να αναλαμβάνουν γραπτή δέσμευση ότι θα εργαστούν στον δημόσιο τομέα για διάστημα διπλάσιο της διάρκειας των σπουδών τους.
Όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θα περιοριστεί φέτος σε 10.480 ο αριθμός των φοιτητών που εξαιρούνται από τα δίδακτρα, χιλιάδες φοιτητές --πολλές φορές μαζί με τους καθηγητές τους-- διαδήλωσαν έξω από τα κυριότερα πανεπιστήμια της νότιας Ουγγαρίας. Μέχρι το 2011, οι φοιτητές αυτοί έφταναν τους 53.000. Ανάλογα με τον κλάδο, τα δίδακτρα κυμαίνονται από 600 ως 3.500 ευρώ το εξάμηνο.
Με βάση τα νέα μέτρα, μόνο 100 φοιτητές της Νομικής εξαιρούνται πλέον από τα δίδακτρα, έναντι 800 το 2012. «Σκέπτομαι, άρα αποτελώ πρόβλημα», έγραφε ένα πανό σε μια από τις διαδηλώσεις. Η κυβέρνηση απαντά ότι οι χαμένοι μπορούν να συνάπτουν δάνειο με επιτόκιο 2%, τρεις φορές μικρότερο από αυτό που χορηγεί η κεντρική τράπεζα. Πολλοί όμως αρνούνται να το δεχθούν.
Η φοιτητική εξέγερση ένωσε την εμπροσθοφυλακή των αυτοδιαχειριζόμενων επιτροπών Hallgatoi Halozat, που συγκροτήθηκαν το 2011, και τα μετριοπαθή μέλη της φοιτητικής οργάνωσης Hook, που αποτελούσε ένα από τα στηρίγματα του συστήματος μετά την πτώση του κομμουνισμού. Στις κινητοποιήσεις έλαβαν επίσης μέρος και πολλοί μαθητές. Οι τελευταίοι ανησυχούν τόσο για την κατάσταση που θα αντιμετωπίσουν μετά την αποφοίτησή τους, όσο και για την ανάληψη του ελέγχου της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε από το κράτος είτε από τις χριστιανικές εκκλησίες.
Η τελευταία μεγάλη κινητοποίηση έγινε στις 12 Δεκεμβρίου στο τεχνικό πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης, ένα από τα οχυρά της αντικομμουνιστικής εξέγερσης του 1956. Οι διαδηλωτές υπενθύμισαν ότι το 2008, ενώ βρισκόταν στην αντιπολίτευση, το σημερινό κυβερνών κόμμα Fidesz οργάνωσε με επιτυχία εναντίον της τότε σοσιαλιστικής κυβέρνησης ένα δημοψήφισμα με το οποίο απορρίφθηκαν τα υποχρεωτικά δίδακτρα στο πανεπιστήμιο.
Τα περιθώρια του Ορμπάν είναι περιορισμένα, καθώς έχει υποσχεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θα μειώσει φέτος το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ. Ο στόχος του είναι να σταματήσει η διαδικασία που έχει ξεκινήσει η ΕΕ εναντίον της Βουδαπέστης για υπέρμετρο έλλειμμα. Αν δεν συμβεί αυτό, θα σταματήσει η χορήγηση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών πόρων στην Ουγγαρία, που αντιστοιχούν στο 30% του ΑΕΠ της. Κι αυτό, ένα χρόνο πριν από τις βουλευτικές εκλογές, θα είναι καταστροφικό για την κυβέρνηση.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)