Την ημέρα που έγινε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας του, τον περασμένο Ιούνιο, ο Μοχάμεντ Μόρσι εμφανίστηκε σε μια οθόνη που είχε στηθεί στην πλατεία Ταχρίρ για να χαιρετήσει το ενθουσιασμένο πλήθος. Ανοίγοντας το σακάκι του για να δείξει ότι δεν φορούσε αλεξίσφαιρο γιλέκο, είπε εν μέσω εκκωφαντικών χειροκροτημάτων: «Αισθάνομαι ασφαλής επειδή με προστατεύουν ο Θεός κι εσείς».
Πέντε μήνες αργότερα, στις 23 Νοεμβρίου, ο Μόρσι εξέδωσε ένα αμφιλεγόμενο διάταγμα με το οποίο έθετε τις αποφάσεις του υπεράνω της δικαστικής εξουσίας, προκαλώντας την οργή των δικαστών και της αντιπολίτευσης. Αυτή τη φορά, εκφώνησε έναν απολογητικό λόγο έξω από το προεδρικό μέγαρο. Τον περιέβαλλαν οι ισλαμιστές υποστηρικτές του, ενώ στην πλατεία Ταχρίρ χιλιάδες άτομα τον χαρακτήριζαν δικτάτορα.
Με μία και μόνο κίνησή του, ο ισλαμιστής ηγέτης που είχε υποσχεθεί να είναι ο πρόεδρος όλων των Αιγυπτίων όχι μόνο βάθυνε τα πολιτικά ρήγματα σε μια κοινωνία που βγαίνει από δεκαετίες αυταρχικής διακυβέρνησης, αλλά κατέστρεψε και την αξιοπιστία που είχε προσεκτικά κτίσει.
Αφού επαινέθηκε τον περασμένο μήνα από τους ηγέτες του πλανήτη για την παρέμβασή του στον πόλεμο της Γάζας, αφού χειροκροτήθηκε από τους πολίτες του το καλοκαίρι όταν παραγκώνισε τους στρατηγούς που είχαν αναλάβει τον έλεγχο της χώρας μετά την επανάσταση, έφτασε σήμερα να χλευάζεται στα κοινωνικά δίκτυα για τον αυταρχισμό του.
Το διάταγμα που εξέδωσε δικαίωσε τους επιφυλακτικούς, που έλεγαν ότι το παρελθόν του οδηγεί μάλλον προς τον αυταρχισμό παρά προς τη δημοκρατία. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα - λένε - θεωρεί πως η δημοκρατία είναι απλώς ένα μέσο για την επικράτηση στις εκλογές και την εξασφάλιση πλειοψηφιών.
Όπως σημειώνουν όμως οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, η συμπεριφορά του Μόρσι είναι και το αποτέλεσμα της αδυναμίας του να αντιμετωπίσει τις τεράστιες πιέσεις που ασκεί η σημερινή μεταβατική περίοδος. Η πολιτική του ανατροφή στη Μουσουλμανική Αδελφότητα τον εφοδίασε με έναν πραγματισμό, που ήταν εμφανής στην παρέμβασή του στη Γάζα και στην αποδοχή της βοήθειας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά και μια μυστικοπάθεια και μια ροπή προς τη συνωμοσία.
Πριν από τις εκλογές του Ιουνίου, ο Μόρσι θεωρούνταν από πολλούς υποδεέστερος του Χαϊράτ αλ-Σατέρ, του ισχυρού άνδρα της Αδελφότητας. Επρεπε λοιπόν να αποδείξει ότι έχει δική του προσωπικότητα και την ίδια στιγμή να προσπαθήσει να βγάλει την Αίγυπτο από την κρίση. Κληρονόμησε μια οικονομία σε ερείπια, μια προεδρία σε ανοιχτή αντίθεση με το «βαθύ κράτος» που άφησε πίσω του ο Μουμπάρακ και τις τεράστιες προσδοκίες των Αιγυπτίων.
Ο Μουνίρ Αλί, που υπήρξε στενός σύμβουλος του Μόρσι κατά την προεκλογική του εκστρατεία, λέει ότι ο πρόεδρος δεν κοιμάται πάνω από τέσσερις ώρες την ημέρα και είναι ένας μάνατζερ που κάνει τους άλλους να δουλεύουν. Τις αρετές αυτές τις έμαθε στην παιδική του ηλικία. Μεγάλωσε στο Δέλτα του Νείλου και ενθαρρύνθηκε από την οικογένειά του να σπουδάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί, είχε την ευκαιρία να εκτιμήσει τα επιστημονικά επιτεύγματα της Δύσης, αλλά όχι και τα κοινωνικά της ήθη, που τα θεωρούσε πάντα παρακμιακά.
Ο Μόρσι είναι ένας βαθύτατα θρήσκος άνθρωπος, που ταξιδεύει σε όλη τη χώρα κάθε Παρασκευή και λαμβάνει μέρος σε προσευχές ενώ τον παρακολουθούν οι τηλεοπτικές κάμερες. Δεν κρύβει ότι το 2007 ψήφισε ένα πρόγραμμα (που στη συνέχεια αποσύρθηκε) το οποίο έλεγε ότι πρόεδρος της χώρας δεν μπορεί να είναι γυναίκα ή χριστιανός. Επιμένει πάντως ότι αυτές είναι προσωπικές του απόψεις, που δεν θα εφαρμόσει στη διακυβέρνησή του.
Η εικόνα την οποία καλλιεργούσε τόσον καιρό δέχεται τώρα ένα βαρύ, και ίσως ανεπανόρθωτο πλήγμα. Δεν φρόντισε καν να συνεννοηθεί με τους συνεργάτες του προτού εκδώσει το διάταγμά του. Ακόμη και οι σύμβουλοί του και ο υπουργός Δικαιοσύνης αιφνιδιάστηκαν. Υποτίμησε επίσης την ισχύ της αντιπολίτευσης. Κι έτσι έχασε ένα μεγάλο μέρος της καλής θέλησης του πληθυσμού που είχε κερδίσει τους τελευταίους μήνες.
(AΠΕ-ΜΠΕ)