Τι διάβολο ήθελε ένας κινέζος «αδιάφθορος» σ'ένα αμερικανικό προξενείο; Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε την περασμένη εβδομάδα ότι ο Ουανγκ Λιζούν, πρώην ανώτατος αστυνομικός της Τσονγκτσίνγκ και στενός συνεργάτης του γραμματέα του κόμματος σε αυτή τη μεγαλούπολη της νοτιοδυτικής Κίνας, πέρασε τη νύχτα της 6ης προς 7η Φεβρουαρίου στο αμερικανικό προξενείο της Τσενγκντού, πρωτεύουσας της γειτονικής επαρχίας Σισουάν.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών διευκρίνισε ότι η υπόθεση ερευνάται. Ο ίδιος ο Ουάνγκ, που ήταν αντιδήμαρχος της Τσονγκτσίνγκ, φέρεται να μεταφέρθηκε την Τετάρτη στο Πεκίνο υπό συνοδεία. Και το μόνο βέβαιο είναι ότι ο άνθρωπος αυτός, τον οποίο ο γραμματέας Μπο Σιλάι είχε φέρει από το Λιαονίνγκ για να διευθύνει μια ευρεία επιχείρηση κατά της Μαφίας, έχει πέσει σε δυσμένεια. Η παραμονή του στο αμερικανικό προξενείο αφήνει να εννοηθεί ότι παρέδωσε στους διπλωμάτες σημαντικές πληροφορίες. Ισως και να ζήτησε άσυλο και να του το αρνήθηκαν.
Διπλωματικές πηγές μιλούν για εντατικές διαπραγματεύσεις στην Τσενγκντού ανάμεσα στους Αμερικανούς, τις κινεζικές αρχές και έναν απεσταλμένο από την Τσονγκτσίνγκ. Η θεαματική ανάπτυξη αστυνομικών δυνάμεων έξω από το προξενείο είχε σκοπό να διασφαλίσει ότι ο Ουανγκ θα παραδιδόταν χωρίς επεισόδια στους αστυνομικούς που είχαν έρθει από την πρωτεύουσα.
Η υπόθεση αυτή θα μπορούσε να πλήξει τον Μπο Σιλάι, ο οποίος έγινε γνωστός από τις νεομαοϊκές του εκστρατείες. Προκαλεί όμως και μια γενικότερη αμηχανία στο Πεκίνο, την παραμονή της επίσημης επίσκεψης που θα πραγματοποιήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες ο αυριανός ηγέτης της Κίνας Σι Τζινπίνγκ. Ο Μπο δεν θεωρείται ούτε αντίπαλος ούτε σύμμαχος του Σι. Όμως η υπόθεση της Τσονγκτσίνγκ αντανακλά την αυξανόμενη ένταση ανάμεσα στις πιο συντηρητικές και τις πιο φιλελεύθερες τάσεις του καθεστώτος.
Πρόσωπα που προετοιμάζονται για την «πέμπτη γενιά ηγετών», όπως ο Μπο ή ο φιλελεύθερος αντίπαλός του από την Καντόνα Ουανγκ Γιανγκ, επιδιώκουν τα τελευταία χρόνια την αναρρίχησή τους στην εννιαμελή διαρκή Επιτροπή του πολιτικού γραφείου, η σύνθεση της οποίας θα αποφασιστεί τον ερχόμενο Οκτώβριο. Επτά έδρες θα κριθούν, ενώ οι υποψήφιοι είναι διπλάσιοι.
Δύο είναι οι συμμαχίες που θα αντιπαρατεθούν. Η μία είναι η Τουανπάι (ο Σύνδεσμος της κομμουνιστικής νεολαίας, από τον οποίο προήλθε ο Χου Τζιντάο) και η άλλη είναι «οι πριγκιπικοί γιοι», όπως ο Μπο Σιλάι και ο Σι Τζινπίνγκ. Όπως λέει στη Μοντ ο Λι Τσενγκ, διευθυντής ερευνών του China Center που ανήκει στο Ιδρυμα Μπρούκινγκς της Ουάσινγκτον, οι ακραίες τακτικές του Μπο φαίνεται ότι απομάκρυναν πολλούς από τους συμμάχους του.
Γεννημένος το 1949, ο Μπο ήταν μέλος της «επιτροπής ενιαίας δράσης», μιας από τις πιο εξτρεμιστικές και βίαιες τάσεις των ερυθροφρουρών. Ο πατέρας του ήταν ένας από τους «αθάνατους» του κόμματος, η μητέρα του αυτοκτόνησε στη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης και ο ίδιος κατέληξε στη φυλακή. «Ο Μπο Σιλάι ακολουθεί μια μαοϊκή παράδοση και οι μέθοδοί του είναι πολύ παραδοσιακές», σημειώνει ο Μισέλ Μπονέν, διευθυντής του γαλλοκινεζικού κέντρου του πανεπιστημίου Τσινγκχουά στο Πεκίνο και συγγραφέας του βιβλίου «Χαμένη γενιά». Ο Σι Τζινπίνγκ, πάλι, γεννήθηκε το 1953 «και ήταν πολύ νέος για να λάβει μέρος στις βιαιότητες. Ηταν πάντα σχετικά ουδέτερος στη μάχη μεταξύ των φατριών, γεγονός που εξηγεί την αναρρίχησή του στην κορυφή. Ο Ουανγκ Γιανγκ, τέλος, είναι μεταρρυθμιστής, τολμηρός και υποστηρίζει σύγχρονες λύσεις στα προβλήματα».
Στο Πεκίνο, τα νέα της πιθανής εξόδου του Μπο Σιλάι από τη μάχη μονοπώλησαν την περασμένη εβδομάδα το ενδιαφέρον των φιλελεύθερων διανοουμένων. Ορισμένοι απ'αυτούς ανακοίνωσαν το «τέλος του μοντέλου της Τσονγκτσίνγκ» και τον θρίαμβο του «μοντέλου της Γκουανγκντόνγκ», δηλαδή της πιο ανοιχτής διακυβέρνησης που ακολουθεί στο Νότο ο Ουανγκ Γιανγκ.
Στην πραγματικότητα, τα δύο μοντέλα είναι μάλλον συμπληρωματικά παρά ανταγωνιστικά. Η Τσονγκτσίνγκ και η Γκουανγκντόνγκ δεν βρίσκονται στην ίδια φάση ανάπτυξης και οι ανάγκες τους είναι διαφορετικές. Για τον φιλελεύθερο ιστορικό Ου Σι, θα ήταν αρνητικό τα προβλήματα του Μπο να θέσουν τέλος στην καριέρα του. «Οσο λιγότεροι άνθρωποι ερευνούν διαφορετικούς δρόμους, τόσο το χειρότερο για τις μεταρρυθμίσεις στην Κίνα», τονίζει. «Ορισμένες από τις εμπειρίες της Τσονγκτσίνγκ είναι θετικές, όπως οι προσπάθειες για άμεση δημοκρατία ή κοινωνική προστασία. Οι λεγόμενοι φιλελεύθεροι πρέπει να είναι ανεκτικοί. Αν δεν μείνουν παρά φιλελεύθεροι στην Κίνα, τότε δεν μπορεί να είναι αυθεντικοί!»
(ΑΠΕ -ΜΠΕ)