Η ανταπόκριση του Reuters από την Αθήνα περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια τη δράση και τη φυσιογνωμία της Χρυσής Αυγής, με το τίτλο η «Χρυσή Αυγή προελαύνει εν μέσω οικονομικής κατάρρευσης».
«Με το χέρι προτεταμένο όπως στο ναζιστικό χαιρετισμό, ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής επιθεωρεί εκατοντάδες μαυροφορεμένα μέλη της νεολαίας του κόμματος που ζητωκραυγάζουν. Το σύνθημά τους αντηχεί μέσα στη νύχτα: «Αίμα, Τιμή, Χρυσή Αυγή», γράφει το Reuters.
Εκμεταλλευόμενη την οργή του κόσμου με τη διαφθορά στο πολιτικό σύστημα, τη συνεχιζόμενη λιτότητα και την παράνομη μετανάστευση, η Χρυσή Αυγή έχει σχεδόν διπλασιάσει τη δύναμή της μέσα σε λίγους μόλις μήνες. Η εταιρία δημοσκοπήσεων VPRC κατέγραψε τη δύναμή της στο 14% τον Οκτώβριο από τα 7% που έλαβε στις εκλογές του Ιουνίου.
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η άνοδος των ποσοστών της δεν αναμένεται να ανακοπεί άμεσα. Προειδοποιούν μάλιστα ότι η Χρυσή Αυγή, που αρνείται ότι είναι νεοναζιστικό κόμμα παρά το ότι υιοθετεί ανοιχτά παρεμφερή ιδεολογία και σύμβολα, μπορεί να προσελκύσει ακόμα και έναν στους τρεις ψηφοφόρους.
«Όσο το πολιτικό σύστημα δεν αλλάζει και δε βάζει τέλος στη διαφθορά, το φαινόμενο αυτό δεν θα ανακοπεί», δηλώνει στο πρακτορείο ο Κώστας Παναγόπουλος, επικεφαλής της εταιρίας δημοσκοπήσεων ALCO. «Η Χρυσή Αυγή θα μπορούσε να κερδίσει έως και το 30% των ψηφοφόρων».
Η Χρυσή Αυγή είναι πλέον τρίτο κόμμα σε όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, μετά το ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Δημοκρατία. Η βίαιη συμπεριφορά οπαδών του κόμματος, που συχνά περιπολούν σε υποβαθμισμένες περιοχές στο κέντρο της Αθήνας παρενοχλώντας μετανάστες, φαίνεται αντίθετα να ενισχύουν τη δημοτικότητά του.
Με την κυβέρνηση να επιβάλλει το ένα κύμα λιτότητας μετά το άλλο και την κοινή γνώμη εξοργισμένη, η κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού φαντάζει ακόμα δυνατή. Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, δεν είναι απίθανο η Χρυσή Αυγή να αναδειχθεί και δεύτερο κόμμα σε περίπτωση πρόωρων εκλογών.
Προς το παρόν, το κόμμα στερείται ευρείας αποδοχής και δεν διαθέτει την απαραίτητη δομή για να προσελκύσει μαζικά ψηφοφόρους, εκτιμούν οι αναλυτές. Οι μαζικές σφαγές και η πείνα της Κατοχής, η Εθνική Αντίσταση κατά των Γερμανών αλλά και οι μνήμες της Χούντας σφραγίζουν ακόμα την πολιτική κουλτούρα των περισσότερων Ελλήνων.
Γιατί όμως στρέφονται τόσοι πολλοί Έλληνες σε ένα κόμμα που η ρητορική και τα εμβλήματά του, όπως επικαλούνται οι επικριτές του, θυμίζουν το ναζισμό, με τον οποίο η Χρυσή Αυγή αρνείται κάθε σχέση;
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters, ο εκπρόσωπος και βουλευτής του κόμματος Ηλίας Παναγιώταρος εξηγεί τα αίτια της δημοτικότητάς του: «Η Χρυσή Αυγή είναι ο μοναδικός θεσμός που λειτουργεί σε αυτή τη χώρα. Όλοι οι άλλοι θεσμοί ή έχουν πάψει να λειτουργούν ή υπολειτουργούν», είπε.
Οχι πια περιθωριακοί
Ο Νίκος Μιχαλολιάκος στο παρελθόν επαίνεσε τον Χίτλερ και ισχυρίζεται ότι δεν υπήρξαν θάλαμοι αερίων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως των Ναζί. Υπηρέτησε στις ειδικές δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού και το 1979 συνάντησε τους ηγέτες της χούντας όταν κρατείτο στη φυλακή για παράνομη κατοχή όπλων και εκρηκτικών ως μέλος ακροδεξιάς οργάνωσης. Όταν ερωτάται για τα θέματα αυτά, η Χρυσή Αυγή απαντά ότι ανήκουν πια στο παρελθόν και ότι η ίδια κοιτά μπροστά.
Για χρόνια μετά την ίδρυσή του από το Μιχαλολιάκο το 1985, το κόμμα της Χρυσής Αυγής παρέμενε στο περιθώριο: στις εκλογές του 2009 κέρδισε μόλις το 0,29% ή λιγότερες από 20.000 ψήφους. Τον Ιούνιο, ωστόσο, συγκέντρωσε ψήφους από όλο το πολιτικό φάσμα, συντρίβοντας το πιο μετριοπαθές εθνικιστικό ΛΑΟΣ και κερδίζοντας τη στήριξη ακόμα και οπαδών του ΚΚΕ, σύμφωνα με τους δημοσκόπους.
Τώρα αποσπά ψήφους από τη Νέα Δημοκρατία, η οποία από τη στιγμή που κέρδισε την εξουσία τον Ιούνιο επιβάλλει επώδυνες περικοπές αντί των προεκλογικών της υποσχέσεων για μέτρα ανακούφισης.
Αν και η Χρυσή Αυγή προσελκύει κυρίως άνδρες και κατοίκους αστικών κέντρων ηλικίας έως 35 ετών, το κόμμα έχει απήχηση και σε γυναίκες και ηλικιωμένους ψηφοφόρους, ιδιαίτερα όσους έχουν χάσει τη δουλειά τους και έχει υποβαθμιστεί το βιοτικό τους επίπεδο.
Στη δημοτικότητά της συμβάλει και η κοινωνική προσφορά της, μοιράζοντας τρόφιμα σε φτωχογειτονιές, προστατεύοντας ηλικιωμένους σε μηχανήματα αυτόματης ανάληψης χρημάτων, φτάνοντας στο σημείο να φτιάξει τράπεζα αίματος μόνο για Έλληνες.
Μια ιστορία που ακούγεται στα καφενεία χωρίς να έχει όμως επιβεβαιωθεί, είναι αυτή ενός Έλληνα του οποίου το σπίτι είχε καταληφθεί από μετανάστες. Όταν ζήτησε τη συνδρομή της αστυνομίας, οι αστυνομικοί του έδωσαν το τηλέφωνο της Χρυσής Αυγής. Όχι μόνο έβγαλαν έξω τους καταληψίες, αλλά του παρέδωσαν το σπίτι καθαρό και βαμμένο.
«Ψήφισα για πρώτη φορά τη Χρυσή Αυγή τον Ιούνιο και θα τους ξαναψηφίσω επειδή είναι οι μόνοι που ενδιαφέρονται πραγματικά για την Ελλάδα», είπε η 45χρονη άνεργη Δήμητρα, ενώ παρακολουθεί τη συγκέντρωση του κόμματος στο Γουδί. «Όλοι οι άλλοι πολιτικοί μας πούλησαν».
Η συγκέντρωση ήταν μια ευκαιρία για το κόμμα να επιδείξει τα κατορθώματά του της περασμένης χρονιάς. Καλογυμνασμένοι νεαροί με μαύρες μπλούζες του κόμματος στέκονταν παραταγμένοι στρατιωτικά στην είσοδο. Δύο άνδρες σε στάση προσοχής πλαισίωναν το βήμα που έφερε το σύνθημα «για να ξεβρωμίσει ο τόπος».
«Μίλα ελληνικά ή ψόφα»
Στη Βουλή, οι 18 εκλεγμένοι αντιπρόσωποι της Χρυσής Αυγής κάθονται στα πίσω έδρανα της αίθουσας, αλλά δεν προσπαθούν να κρύψουν την ιδεολογία τους.
Ο Παναγιώταρος ζήτησε πρόσφατα από τα αρμόδια υπουργεία να εντοπίσει πόσοι μαθητές στα δημόσια νηπιαγωγεία είναι ελληνικής καταγωγής. Η Ελένη Ζαρούλια, σύζυγος του Μιχαλολιάκου και επίσης βουλευτής, μιλώντας τη Βουλή, χαρακτήρισε τους μετανάστες ως «κάθε λογής υπάνθρωπο που έχει εισβάλει στην πατρίδα μας με τις κάθε λογής αρρώστιες που κουβαλάει».
Ο Αρτέμης Ματθαιόπουλος, επίσης βουλευτής του κόμματος, ήταν ο μπασίστας ενός γκρουπ χέβι μέταλ που ονομαζόταν «Πογκρόμ» συνθέτοντας τραγούδια όπως «Μίλα ελληνικά ή ψόφα» και «Άουσβιτς».
Σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παρατηρείται αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων στην Ελλάδα, αλλά πολλοί μετανάστες δεν θέλουν να τις αναφέρουν επειδή βρίσκονται παράνομα στη χώρα ή δεν εμπιστεύονται την αστυνομία.
Η ελληνική αστυνομία απορρίπτει τις καταγγελίες ότι φέρεται με επιείκεια στη Χρυσή Αυγή και ότι ενίοτε συνεργάζεται μαζί της. Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας έχει κατηγορηματικά διαψεύσει δημοσιεύματα ότι η ελληνική αστυνομία βιαιοπραγεί κατά λαθρομεταναστών, έχοντας μάλιστα απειλήσει με αγωγή τη βρετανική εφημερίδα The Guardian.
Ωστόσο, μέλος του συνδικαλιστικού οργάνου των αστυνομικών που μίλησε στο Reuters θέλοντας να διατηρήσει την ανωνυμία του, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν αστυνομικοί που τρέφουν συμπάθεια προς το κόμμα.