Ένα κιονόκρανο 700 κιλών αποκολλήθηκε από τη θέση του στα Προπύλαια της Ακρόπολης πριν από ένα χρόνο. Μετά τις «πρώτες βοήθειες» ήρθε τώρα η ώρα για την οριστική αναστήλωσή του.
Κοιτάζοντας από χαμηλά τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, μπορεί να νιώθουμε δέος, αλλά σίγουρα δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα για τα μυστικά που εξακολουθεί να μας κρύβει. Ένα από αυτά αποκαλύφθηκε στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου αργά το βράδυ της Τρίτης: ένα τμήμα το κιονόκρανου στα Προπύλαια της Ακρόπολης το οποίο είχε χτυπηθεί από κεραυνό το 1640, αποκολλήθηκε από το θέση του πριν από περίπου ένα χρόνο. Οι αρχικές εργασίες για την περίδεσή του έγιναν αμέσως, ενώ εξασφαλίστηκε η μη πρόσβαση του κοινού στην περιοχή προκειμένου να αποφευχθεί κάποιο ατύχημα. Τώρα όμως, είναι έτοιμη και η ειδική μελέτη για την αποκατάσταση του μνημείου και παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως.
Ολόκληρο το κιονόκρανο υπολογίζεται ότι ζυγίζει τουλάχιστον 4 τόνους, ενώ το κομμάτι που αποκολλήθηκε αγγίζει τα 700 κιλά. Σύμφωνα με το σχέδιο που παρουσίασε ο κ. Χαράλαμπος Μπούρας, θα γίνει αρχικά αποσυναρμολόγηση όχι μόνο του συγκεκριμένου κομματιού, αλλά και των έντεκα αρχιτεκτονικών μελών που βρίσκονται πάνω από αυτό. Το κιονόκρανο και δυο ακόμη αρχιτεκτονικά μέλη του τοίχου θα συμπληρωθούν με νέο μάρμαρο, θα γίνει συντήρηση της ευρύτερης επιφάνειας και θα χρησιμοποιηθούν σύνδεσμοι φτιαγμένοι από τιτάνιο για να αντικαταστήσουν αυτούς που λείπουν από τους λίθους επιστυλίου. Οι εργασίες θα διαρκέσουν περίπου 14 μήνες.
Ακρόπολη: ένα έργο in progress
Νέες σκαλωσιές θα στηθούν άμεσα στην Ακρόπολη, όπου τα έργα αναστήλωσης είναι συνεχή και εντατικά. Μια εικόνα που προκαλεί πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις. Μιλώντας στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ο πρύτανης του πανεπιστημίου Cooper Union της Νέας Υόρκης και πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του Rethink Athens κ. Anthony Vidler αφηγήθηκε το εξής ανέκδοτο: «Έτρωγα χθες το πρωινό μου στο ξενοδοχείο, δίπλα σε δυο μεγάλης ηλικίας Αμερικανίδες. "Πήγα χθες στην Ακρ,ακρρ, Ακρόπολη» κατάφερε να πει η μία στην άλλη."Και ξέρεις κάτι; Είναι ακόμα υπό κατασκευή"».
Η αλήθεια είναι πως η Ακρόπολη είναι ένα μνημείο ζωντανό, με πληγές ανοιχτές που αφηγούνται συνεχώς παλιές και άγνωστες ιστορίες. Κάπως έτσι μόλις μάθαμε για τον κεραυνό του 1640 που προκάλεσε σημαντική ζημιά, διότι εκείνη την εποχή το χρησιμοποιούσαν ως πυριτιδαποθήκη. Αργότερα οι Τούρκοι πλήγωσαν ακόμη πιο βαθιά το μνημείο αφαιρώντας βίαια κίονες προκειμένου να τους χρησιμοποιήσουν στα οχυρωματικά τους έργα, ενώ δεν έλλειψαν και οι βομβαρδισμοί του μνημείου. Οι Τούρκοι γνώριζαν καλά ότι ο οχυρωμένος βράχος της Ακροπόλεως αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο εμπόδιο για την κατάκτηση της Στερεάς Ελλάδας. Προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το πυροβολικό των Βενετών, υπολογίζοντας ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος βομβαρδισμού της Ακρόπολης προέρχεται από τη δυτική πλευρά. Έκαναν εσπευσμένα οχυρωματικά έργα έχτισαν έναν πύργο δυτικά του ναού της Αθηνάς Νίκης και ενίσχυσαν τον προμαχώνα ανάμεσα στο ναό και το Μνημείο του Αγρίππα για να τοποθετήσουν μια δεύτερη συστοιχία από κανόνια. Οικοδομικό υλικό εξασφάλισαν κατεδαφίζοντας τον ναό της Αθηνάς Νίκης για να χρησιμοποιήσουν τα αρχιτεκτονικά του μέλη μαζί με πέτρες και χώματα για το χτίσιμο του προμαχώνα.
Τα αρχικά προβλήματα όμως για το πληγωμένο κιονόκρανο, εντοπίζονται ήδη από την αρχαιότητα, και αποδίδονται εν μέρει και σε αστοχία υλικού, αφού το μάρμαρο που χρησιμοποιήθηκε είχε πολλά κενά στο εσωτερικό του. Οι αρχαίοι επέλεξαν να το στηρίξουν με σιδερένιους συνδέσμους, η κατάσταση των οποίων επιδεινώθηκε τον περασμένο αιώνα όταν προσπάθησαν να συντηρήσουν το υλικό χρησιμοποιώντας σίδερο και κόλλα Μάγιερ.