«Ο τύμβος Καστά στην Αμφίπολη είναι μακεδονικός τάφος και οικοδομήθηκε περίπου το 325 π.Χ. κατά παραγγελία του Αλέξανδρου για τον Ηφαιστίωνα» τονίζει ο Θεόδωρος Μαυρογιάννης, καθηγητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.Σε διάλεξη που έδωσε την Τετάρτη ο πανεπιστημιακός με θέμα τον τύμβο της Αμφίπολης με τον τίτλο «Ο τύμβος της Αμφιπόλεως: Ελεγχος των γεγονότων και των πηγών της περιόδου 324-294 π. Χ.» υποστήριξε πως ο τάφος ανήκει στον παιδικό φίλο και συνοδοιπόρο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ηφαιστίωνα.
Στόχος της διάλεξης ήταν να φωτίσει πτυχές των ανασκαφών, πάντα με σεβασμό στις εργασίες και τη δουλειά που πραγματοποιεί η ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη.
Απαντώντας σε ερώτημα ο κ. Μαυρογιάννης υποστήριξε πως, μέσα από την οπτική γωνία της ιστορίας των ελληνιστικών χρόνων, ο Τύμβος Καστά, είναι μακεδονικός τάφος και οικοδομήθηκε περίπου το 325 π.Χ. .Την παραγγελία για τον τάφο έδωσε ο ίδιος ο Αλέξανδρος για τον Ηφαιστίωνα.
Ο κ. Μαυρογιάννης, πάντως, σημείωσε ότι η διαφορετικότητα ιστορίας και αρχαιολογίας είναι αυτή που καθιστά δύσκολη την απάντηση στα κρίσιμα ερωτήματα που τίθενται για τον Τύμβο.
Η παρουσίαση επικεντρώθηκε καταρχήν στα γεγονότα των ετών 325-320 π.Χ., με αφετηρία την αίσια επάνοδο από την Ινδία του στόλου του Αλεξάνδρου υπό τον «Αμφιπολίτη» Νέαρχο στις εκβολές του ποταμού Τίγρη (αρχές του 324 π.Χ.) και την απόφαση της Ώπιδος για την αποστρατεία. Συνεχίστηκε με τον αιφνίδιο θάνατο του «φιλαλέξανδρου» Ηφαιστίωνα τον Οκτώβριο του 324 π.Χ. στα Εκβάτανα και κορυφώθηκε με τον θάνατο του ιδίου του Αλεξάνδρου στις 13 Ιουνίου 323 π.Χ. στη Βαβυλώνα και με τα της ταφής του στην Αίγυπτο, αρχικά στην Μέμφιδα και κατόπιν στην Αλεξάνδρεια, οριστικά στο μαυσωλείο των ανακτόρων που ονομάστηκε Σήμα.
Ποιος είναι ο Ηφαιστίωνας
Ο Ηφαιστίωνας ήταν γιος του Αμύντορα, παιδικός φίλος, αξιωματικός και συνοιδοιπόρος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Γεννημένος στην Πέλλα ήταν ένας από τους Μακεδόνες βασιλικούς παίδες που συμμετείχαν με τον Αλέξανδρο στις διαλέξεις του Αριστοτέλη, ενώ ακολούθησε τον Μακεδόνα βασιλιά στην εκστρατεία του στην Ασία.
Στα πρώτα χρόνια της εκστρατείας στην Ασία, βρίσκουμε ελάχιστες αναφορές στον Ηφαιστίωνα σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το 332 π.Χ. τον βρίσκουμε να ηγείται του στόλου που συνόδευε τον στρατό του Αλέξανδρου στη Φοινίκη. Το 331 π.Χ., ήταν αυτός που δέχτηκε ένα νεαρό από τη Σάμο, τον Αριστίωνα, σταλμένο από τον Δημοσθένη για να μεσολαβήσει στον Αλέξανδρο για ένα πιθανό συμβιβασμό.
Κατά τη διάρκεια της μάχης στα Γαυγάμηλα, ο Ηφαιστίων τραυματίστηκε ενώ πολεμούσε ως επικεφαλής των σωματοφυλάκων. Πήρε ενεργό μέρος στην ανάκριση του Φιλώτα και μάλιστα προέτρεψε τους υπόλοιπους Μακεδόνες να τον βασανίσουν ώστε να ομολογήσει τους συνενόχους του. Ως ανταμοιβή, του δόθηκε η ηγεσία των Εταίρων, την οποία μοιράστηκε με τον Κλείτο τον μαύρο, γιο του Δροπίδη. Στη συνέχεια ο Ηφαιστίων πήρε ενεργό μέρος στις εκστρατείες στη Βακτρία, στη Σογδιανή και αργότερα στην Ινδία, επικεφαλής της εμπροσθοφυλακής μαζί με τον Περδίκκα. Μάλιστα, μετά από 30 ημέρες πολιορκίας κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη Όμφιδα (Τάξιλα).
Στη μάχη του Υδάσπη εναντίον του Πώρου, ο Ηφαιστίων διοικούσε το ιππικό στην αριστερή πτέρυγα της στρατιάς του Αλέξανδρου. Στην συνέχεια μαζί με τον Περδίκκα ίδρυσαν την πόλη Οροβάτιδα στον δρόμο προς τον Ινδό ποταμό.
Αργότερα, στα Σούσα, πήρε μέρος στον ομαδικό γάμο με γυναίκες από την Περσία και μάλιστα ο ίδιος νυμφεύθηκε τη Δρυπετίδα, αδερφή της γυναίκας του Αλέξανδρου, Στατείρας. Από τα Σούσα στάλθηκε με το κυρίως τμήμα του πεζικού στον Περσικό Κόλπο και έφτασαν μαζί στα Εκβάτανα το 325 π.Χ.. Κατά τη διάρκεια αγώνων και εκτεταμένης οινοποσίας, ο Ηφαιστίωνας αρρώστησε από πυρετό, με συνέπεια ύστερα από εφτά ημέρες να πεθάνει σε ηλικία 31 ετών.