Η ρωσική κυβέρνηση σκληραίνει τη στάση της απέναντι στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ σε ότι έχει να κάνει με το εμπάργκο, αλλά φαίνεται πως δεν είναι μόνο ο Πούτιν που είναι θιασώτης αυτή της αντεπίθεσης.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση της CEO ρωσικής εταιρείας εισαγωγής κρέατος στους Finacial Times: «Ο χειμώνας έρχεται και θα δούμε τότε ποιος θα γελάσει τελευταίος. Θα το πληρώσει η Ευρώπη» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την Ρωσίδα διευθύνουσα σύμβουλο, είναι μία ευκαιρία για την Ρωσία να απαντήσει στις κυρώσεις της Δύσης, ακόμα και αν η εταιρεία της θα δεχθεί ισχυρό πλήγμα από αυτές τις κυρώσεις.
Όπως σημείωσε προς τις Αμερικανίδες δημοσιογράφους, η Ρωσία ελέγχει τις προμήθειες φυσικού αερίου για πολλές χώρες της Ευρώπης, έτσι όταν κάποιος δέχεται συνεχή χτυπήματα (όπως τώρα οι Ρωσία) δεν μπορεί να κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. Σύμφωνα με την ίδια, οι κυρώσεις στις εισαγωγές είναι μόνο η αρχή.
Ποιοι ευνοούνται και ποιοι χάνουν
Σε αυτή την τεταμένη κατάσταση κάποιοι χάνουν και κάποιοι κερδίζουν. Οι Φινλανδοί, επί παραδείγματι, ζητούν αποζημιώσεις και οι Νορβηγοί βλέπουν τις μετοχές των ιχθυοτροφείων να βουλιάζουν.
Η απαγόρευση που επέβαλε η Μόσχα στις εισαγωγές τροφίμων από τη Δύση δημιουργεί ένα σοβαρό πρόβλημα στην Ε.Ε., αν και οι Ευρωπαίοι χοιροτρόφοι έχουν ήδη δείξει ότι ένας μεγάλος κλάδος μπορεί σύντομα να «απεξαρτηθεί» από τη Ρωσία.
Οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων στη Ρωσία τον προηγούμενο χρόνο άγγιξαν τα 11,9 δισ. ευρώ. Το ποσό αντιστοιχεί στο 42% των τροφίμων που εισήγαγε η Ρωσία αυτήν τη χρονιά. Οι βασικές εξαγωγές της Ευρώπης προς τη Ρωσία είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το χοιρινό. Η Ρωσία, όμως, απορρόφησε επίσης το 46% από τις ευρωπαϊκές εξαγωγές μήλων και ροδάκινων.
Για τις ΗΠΑ, το διακύβευμα είναι μικρότερο. Το 2013, οι ΗΠΑ εξήγαγαν αγροτικά προϊόντα στη Ρωσία αξίας 1,2 δισ. δολ., που αντιστοιχεί σε ποσοστό μικρότερο από 1% των συνολικών αγροτικών εξαγωγών, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ. Ο David Cohen, ανώτατος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, δήλωσε πως τα νέα μέτρα της Ρωσίας θα έχουν ασήμαντο αντίκτυπο στην αμερικανική οικονομία.
Οι νικητές πιθανότατα θα είναι χώρες όπως η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Ουρουγουάη, το Ιράν και η Τουρκία που θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευθούν το κενό που δημιουργείται.
Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να στηρίξει τους αγρότες της, που ήδη είναι από τους πιο προστατευμένους στον κόσμο.
Ο Dacian Ciolos, επίτροπος αρμόδιος για θέματα γεωργίας, θα έχει συναντήσεις την επόμενη εβδομάδα για να εξακριβώσει ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να στηριχθούν οι Ευρωπαίοι αγρότες ώστε να βρουν άλλη λύση από τη ρωσική αγορά. Βάσει της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, η Ε.Ε. έχει αποθέματα 420 εκατ. ευρώ που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν.
Η Ρωσία έχει απαγορεύσει τις εισαγωγές ευρωπαϊκού χοιρινού από τις αρχές του έτους, κάνοντας λόγο για κίνδυνο γρίπης των χοίρων. Αυτό το εμπάργκο, όμως, απέδειξε πόσο γρήγορα μπορούν οι Ευρωπαίοι παραγωγοί να βρουν νέες αγορές. Σύμφωνα με τον Roger Waite, τον εκπρόσωπο του επιτρόπου Ciolos, συνολικά «ο αντίκτυπος ήταν σχετικά μικρός».
Ο γαλακτοκομικός κλάδος είναι πιο ευαίσθητος και η Sieta van Keimpema, αντιπρόεδρος του European Milk Board, δήλωσε πως οι περισσότερες επιχειρήσεις ήδη κινούνται σε πολύ στενά περιθώρια. Κατά συνέπεια είναι πολύ ευάλωτες σε ενδεχόμενη πλεονάζουσα προσφορά που θα οδηγούσε ακόμη χαμηλότερα τις τιμές. Δήλωσε επίσης ότι το ρωσικό εμπάργκο θα πλήξει κυρίως τις ολλανδικές γαλακτοβιομηχανίες που είχαν στοχεύσει στις αναδυόμενες αγορές τυριού της Κίνας και της Ρωσίας. Εκτίμησε, ωστόσο, ότι ορισμένες μεγάλες ευρωπαϊκές γαλακτοβιομηχανίες θα προσπαθήσουν να παρακάμψουν το εμπάργκο μεταφέροντας τα προϊόντα τους μέσω Ελβετίας.
Η Φινλανδία, που επίσης έχει σημαντικές γαλακτοκομικές εξαγωγές στη Ρωσία, υποστήριξε πως η Ε.Ε. θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο αποζημίωσης για το κόστος των κυρώσεων.
Ειδικότερα στη Σκανδιναβία, η αντίδραση ήταν έντονη για το ρωσικό εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων. Οι μετοχές των ιχθυοτρόφων της Νορβηγίας δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα, καθώς η Ρωσία είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές για τα προϊόντα τους.
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών
Την άμεση λειτουργία των μηχανισμών που θα αναπληρώνουν τις τυχόν απώλειες των Ελλήνων παραγωγών και την καταβολή αποζημιώσεων, εάν παρά τις προσπάθειες υπάρξουν απώλειες, ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών αναφορικά με το εμπάργκο εισαγωγών νωπών αγροτικών προϊόντων στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Το Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση αναφορικά με το εμπάργκο εισαγωγών νωπών αγροτικών προϊόντων προερχόμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση στη Ρωσική Ομοσπονδία:
«Το Υπουργείο Εξωτερικών σε στενή συνεχή συνεργασία με τα Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Ανάπτυξης και σε άμεση συνεννόηση με τον Πρωθυπουργό προβαίνει σε όλες τις ενέργειες που είναι αναγκαίες ώστε:
Πρώτον, η επίπτωση του ρωσικού εμπάργκο (το περιεχόμενο του οποίου δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί) για τα ελληνικά νωπά αγροτικά προϊόντα, να είναι η μικρότερη δυνατή, σε συνέχεια επαφών που είχαν γίνει και πριν την αναγγελία του.
Δεύτερον, να λειτουργήσουν άμεσα μηχανισμοί που θα αναπληρώνουν τις τυχόν απώλειες Ελλήνων παραγωγών μέσω της διάθεσης των προϊόντων στην εσωτερική κατανάλωση ή σε άλλους εξαγωγικούς προορισμούς.
Τρίτον, εάν παρά τις προηγούμενες προσπάθειες υπάρξουν απώλειες, να καταβληθούν σχετικές αποζημιώσεις. Οι έλληνες παραγωγοί θα έχουν την πλήρη συμπαράσταση της πολιτείας.
Η ρωσική αγορά είναι ένας πολύ σημαντικός προορισμός για τα ελληνικά νωπά αγροτικά προϊόντα, αλλά ο σχετικός κύκλος εργασιών σε απόλυτους αριθμούς είναι περιορισμένος και αντιμετωπίσιμος, σε εθνικό, και κατά μείζονα λόγο, σε κοινοτικό επίπεδο.
Η χώρα μας ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετέχει στη διαμόρφωση και εφαρμογή των συλλογικών ευρωπαϊκών αποφάσεων συνεκτιμώντας πλήθος παραμέτρων με μόνο κριτήριο τη συνολική και μακροπρόθεσμη προστασία των εθνικών συμφερόντων, οικονομικών και διεθνοπολιτικών. Δεν βοηθούν, συνεπώς, τη διεθνή θέση της χώρας και τα στρατηγικά εθνικά συμφέροντα, από το Κυπριακό μέχρι την οριστική έξοδο από την οικονομική κρίση, αποσπασματικές, νευρικές και δημοκοπικές αντιδράσεις, χωρίς πλαίσιο αναφοράς και χωρίς δυνατότητα απάντησης σε κανένα απλό ερώτημα για τις επιπτώσεις και το επόμενο βήμα.
Οι ελληνορωσικές οικονομικές σχέσεις, ιδίως οι τομείς του τουρισμού και της ενέργειας, αλλά και γενικότερα οι εμπορικές συναλλαγές, εξελίσσονται με πολύ ικανοποιητικό τρόπο.
Πολιτικά, όλη η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωατλαντικής συμμαχίας είναι πάντα ένας αξιόπιστος Ευρωπαίος εταίρος που αξιοποιεί, όμως, όλες τις ειδικότερες περιφερειακές του ταυτότητες (βαλκανική, μεσογειακή, παρευξείνια) και όλες τις παραδοσιακές του σχέσεις, όχι μόνο σε διμερές επίπεδο αλλά και για να διασφαλισθεί η θετική εξέλιξη της συλλογικής Ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής πολιτικής σε όλα τα μεγάλα διεθνή μέτωπα. Πάντα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και με στόχο την ειρήνη και την σταθερότητα.
Η ΕΕ και οι ευρωατλαντικοί εταίροι οφείλουν, επίσης, να αντιληφθούν τάχιστα ότι δεν είναι δυνατό να υπάρχουν υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες που είναι μάλιστα μέλη της Συμμαχίας, οι οποίες μετέχουν a la carte στην ευρωπαϊκή πολιτική και επωφελούνται από το κόστος που καταβάλλουν τα Κ-Μ.
Η θέση της χώρας σε όλα αυτά τα θέματα διαμορφώνεται στο πλαίσιο της πάγιας εθνικής στρατηγικής και εκφράζεται με ταυτόσημους όρους από τον Πρωθυπουργό στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στις επαφές με τους άλλους Αρχηγούς κρατών ή Κυβερνήσεων, από τον Αντιπρόεδρο και Υπουργό Εξωτερικών στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και στις επαφές με τους ομολόγους τους και από όλους τους Υπουργούς στις αντίστοιχες συνθέσεις του Συμβουλίου (Υπουργών) της Ευρωπαϊκής Ένωσης κ.ο.κ. Αυτό ισχύει στην κρίση στην Ουκρανία και σε όλα τα άλλα - πολλά δυστυχώς - μέτωπα της διεθνούς πολιτικής, ιδίως στη ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής».
Ο προκλητικός Τούρκος
Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας Mehmet Simsek εκμεταλλεύεται την ευκαιρία δηλώνοντας πως το εμπάργκο μπορεί να δώσει ώθηση στον τουρκικό αγροτικό κλάδο. Το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο RIA Novosti μεταδίδει πως η Μόσχα θα συζητήσει την αύξηση των εισαγωγών φρούτων και λαχανικών από την Τουρκία την Παρασκευή. Ο κ. Simsek με μήνυμά του στο Twitter σχολίασε το άρθρο της RIA Novosti λέγοντας: «Γεωπολιτικά: να μια καλή είδηση».
Παρ' όλα αυτά, ο Abdolreza Abbassian, κορυφαίος οικονομολόγος του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, δήλωσε πως το πλήγμα από το εμπάργκο θα είναι πιο άμεσο για τους Ρώσους καταναλωτές καθώς θα υπάρξει αύξηση στις τιμές των τροφίμων στη Ρωσία. Προσέθεσε ότι οι ενέργειες της Μόσχας «θέτουν πλέον τα τρόφιμα στο επίκεντρο των εντάσεων».
Ο Jeroen van Ijzerloo, αναλυτής της Rabobank, δήλωσε πως η ρωσική κυβέρνηση θα πρέπει τώρα να επικεντρώσει την προσοχή της στο πώς θα αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο για την εγχώρια οικονομία. «Εάν ο κόσμος αρχίσει να υποφέρει λόγω των κυρώσεων, τότε η κυβέρνηση ενδεχομένως να χρειαστεί να του παράσχει κάποιου είδους επιδότηση ή να κάνει κάτι για αυτό» δήλωσε.
Ο Christian Schmidt, ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας, προέβλεψε πως τα μέτρα θα πλήξουν σοβαρά τους Ρώσους καταναλωτές, ενώ ο αντίκτυπος για τους Ευρωπαίους αγρότες παραμένει αβέβαιος.