Η Επανάσταση των Γαρυφάλλων: Όταν τα λουλούδια και τα τραγούδια έριξαν την δικτατορία στην Πορτογαλία [εικόνες & βίντεο]

Τριάντα εννιά χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που καταλύθηκε η στρατιωτική δικτατορία στην Πορτογαλία και επανήλθε η δημοκρατία. Η κίνηση που «έριξε» την χούντα της Πορτογαλίας, έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Επανάσταση των Γαρυφάλλων», καθώς οι πιο πολλοί από τους κυβερνητικούς στρατιώτες οι οποίοι ενώθηκαν με τους επαναστάτες, τοποθέτησαν στις κάννες των όπλων τους από ένα κόκκινο γαρύφαλλο, σε μια κίνηση ειρήνης και συμφιλίωσης.

Γιατί έγινε το κίνημα

Η Πορτογαλία, ήδη από το 1926 είχε περιέλθει κάτω από την διακυβέρνηση στρατιωτικών, οι οποίοι ανέτρεψαν το τότε εύθραυστο δημοκρατικό καθεστώς. Μέσα από το σύστημα της δικτατορίας, αναδείχθηκε ένας ηγέτης, ο Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ. Ο Σαλαζάρ δημιούργησε ένα φασιστικό καθεστώς, με το όνομα «Νέο Κράτος». Το νέο καθεστώς του Σαλαζάρ ήταν ολοκληρωτικό και πίστευε στη διατήρηση των αποικιών της Πορτογαλίας στην Αφρική για οικονομικούς λόγους, την ίδια εποχή που η αποικιοκρατία είχε παρακμάσει. Το καθεστώς του Σαλαζάρ καταπίεζε τις κοινωνικές ελευθερίες και τα δικαιώματα των Πορτογάλων, οι οποίοι ζούσαν σε καθεστώς τρόμου.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Πορτογαλία είχε «ματώσει» οικονομικά, καθώς η διατήρηση των αποικιών της απορροφούσε το 40% του προϋπολογισμού της χώρας. Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής ήταν να οργανωθούν ορισμένοι δημοκρατικοί αξιωματικοί του στρατού με το όνομα «Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων», προκειμένου να επαναφέρουν την Δημοκρατία.

Το χρονικό της επανάστασης-Τα λουλούδια και η μουσική επανέφεραν την Δημοκρατία

Με συνωμοτικό τρόπο και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από το καθεστώς του διαδόχου του Σαλαζάρ, Καετάνο, οι στρατιωτικοί οργανώθηκαν δυναμικά και αποφάσισαν να εξεγερθούν εναντίον της δικτατορίας στις 25 Απριλίου του 1974, με αρχηγό τον ταγματάρχη Οτέλο ντε Καρβάλιο, ορίζοντας ως συνθηματικά της εξέγερσης δύο τραγούδια: Το πρώτο ήταν το τραγούδι «Μετά το Αντίο» το οποίο θα έδινε το γενικό πρόσταγμα για τους εξεγερθέντες, ενώ το δεύτερο ήταν το τραγούδι «Γκράντολα μια μελαψή πόλη» του αντιστασιακού τραγουδιστή Ζέκα Αφόνσο, το οποίο έδωσε το έναυσμα της εξέγερσης, με τους πορτογάλους αντιστασιακούς να ξεχύνονται στους δρόμους και να απαιτούν την άμεση απομάκρυνση από την εξουσία.

Έξι ώρες αργότερα, η δικτατορία είχε καταρρεύσει, ενώ ο απολογισμός της εξέγερσης ήταν τέσσερις νεκροί. Παρά τις συμβουλές των επαναστατών προς τους Πορτογάλους πολίτες να μείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, εκείνοι ξεχύθηκαν στους δρόμους της Λισαβόνας και προέτρεψαν τους κυβερνητικούς στρατιώτες να ενωθούν με τους επαναστάτες και να βάλουν στις κάννες των όπλων τους από ένα κόκκινο γαρύφαλλο, που την εποχή της άνοιξης αφθονούν στην Πορτογαλία, ως ένα σύμβολο ειρήνης και συμφιλίωσης. Μετά από διαπραγματεύσεις, ο δικτάτορας Καετάνο παρέδωσε την εξουσία και αναχώρησε για την Βραζιλία όπου και έζησε μέχρι το 1980.

Ως άμεσο αποτέλεσμα της επικράτησης των επαναστατών ήταν η διάλυση της αποικιοκρατικής Πορτογαλίας. Η Γουϊνέα - Μπισάου κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1974 κι ένα χρόνο αργότερα η Μοζαμβίκη, η Αγκόλα, το Σάο Τομέ ε Πρίνσιπε και τα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου. Η «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» προκάλεσε το «τρίτο κύμα του εκδημοκρατισμού», όπως το ονόμασε ο γνωστός πολιτικός επιστήμονας Σάμιουελ Χάντιγκτον, που ενέπνευσε τα δημοκρατικά κινήματα στην Ελλάδα (1974), την Ισπανία (1975) και σε αρκετές χώρες της Λατινικής Αμερικής. Μολονότι η Πορτογαλία έχασε τα οφέλη που είχε από τις αποικίες της, η «Επανάσταση των Γαρύφαλλων», έμεινε στην ιστορία καθώς οι στρατιωτικοί απέδειξαν πως τα γαρύφαλλα, τα τραγούδια και η πίστη στην Δημοκρατία, ορισμένες φορές είναι πολύ πιο ισχυρά από τα όπλα...

Φωτογραφία από εορτασμό της επετείου της ανατροπής της δικτατορίας το 1983