Κάποτε η πιο αριστοκρατική συνοικία της Αθήνας δεν ήταν ψηλομύτα. Αντιθέτως, υπήρξε πολύ βουκολική και μύριζε κατσικίσιο γάλα.
Ως το 1880 η περιοχή ήταν αραιοκατοικημένη και πάνω από τη Δεξαμενή, στις πλαγιές του Λυκαβηττού, Λιδωρικιώτες γαλατάδες έβοσκαν τις κατσίκες τους. Γι΄ αυτό και λεγόταν «Κατσικάδα».
Με την πάροδο των χρόνων όμως μετατράπηκε σε ένα πυκνοκατοικημένο αστικό κέντρο με αριστοκρατικό χαρακτήρα, προφανώς λόγω της γεωγραφικής του θέσης – στο κέντρο της πρωτεύουσας και στους πρόποδες του Λυκαβηττού.
Μετονομάστηκε σε Κολωνάκι – από τον αρχαίο στύλο (κολωνάκι) που βρίσκεται περίπου στο κέντρο της ομώνυμης πλατείας και ο οποίος λέγεται ότι αποτελούσε ένα στοιχείο που απέτρεπε νόσους και θεομηνίες.Το συγκεκριμένο κολωνάκι βρισκόταν αρχικά στη Δεξαμενή, δίπλα στο Αδριάνειο Υδραγωγείο και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τού απέδιδαν ιαματικές ιδιότητες. Επάνω του κρεμούσαν και έδεναν με κορδέλες ρούχα ασθενών, προκειμένου να γιατρευτούν.
Το κολωνάκι μετακόμισε οριστικά στην πλατεία το 1938 και έκτοτε κανείς δεν ασχολήθηκε ξανά με τις θεραπευτικές του δράσεις.
Η Γιάννα Δουράμπεη, ξεναγός του Δήμου Αθηναίων, κάνει μια μικρή ιστορική διαδρομή:
«Για την αρχαιότητα το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως η Δεξαμενή ήταν η δεξαμενή του υδραγωγείου του Ανδριανού. Από τον 5ο αι. μ.Χ. το μόνο που σώζεται είναι μια πλάκα που αναφέρει το όνομα ενός επισκόπου Κλιματίου και βρίσκεται στο Βυζαντινό μουσείο, από μια βασιλική εκκλησία που βρισκόταν στο νο 24 της Τσακάλωφ.
Το κολονάκι της πλατείας – ένας «αποτρεπτικός» στύλος για νόσους και θεομηνίες –, υποτίθεται πώς έδωσε το όνομα στη γειτονιά. Στη δεκαετία του Όθωνα ήταν ένας φτωχικός καταυλισμός βοσκών από το Λιδωρίκι, οι οποίοι έβοσκαν τα πρόβατα στον Λυκαβηττό και προμήθευαν με γάλα την Αθήνα. Το 1883 ιδρύθηκε από τη Βασίλισσα Όλγα το νοσοκομείο του Ευαγγελισμού και το 1886 άρχισε η ανέγερση του Αγίου Διονυσίου, ενώ στα τέλη του 19ου αι. ήρθαν οι γνωστές αρχαιολογικές σχολές (γαλλική, βρετανική κ.ά.), τα μόνα κτίρια στην περιοχή με μεγάλους κήπους. Τότε, μόνο η πλατεία Δεξαμενής ήταν γνωστή, με την παράγκα όπου σύχναζε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.
Ο Καιροφύλας αναφέρει πως στη Σκουφά, το 1929, για τριώροφη κατοικία με επτά δωμάτια σε κάθε όροφο και σε οικόπεδο 420 τετραγωνικών πήχεων (σ.σ. πήχης = 0,75 μ.) δεν είχε περισσότερο από 2 εκατομμύρια δραχμές. Εκείνοι την περίοδο άρχισαν να έρχονται μεγαλέμποροι, πολιτικοί (λόγω και της παρακείμενης Βουλής ή του παλατιού), αλλά και γιατροί λόγω του Ευαγγελισμού.
Η Βασιλίσσης Σοφίας είναι ο πρώτος δρόμος-σύνορο της γειτονιάς που αρχίζει να χτίζεται το 1870, προοριζόμενη να στεγάσει τη μεγαλοαστική τάξη. Τα οικόπεδα όπου σήμερα βρίσκονται το Υπουργείο Εξωτερικών, η Πρεσβεία της Αιγύπτου... είχαν δεσμευτεί επί Όθωνος για να γίνουν υπουργεία. Επί Γεωργίου Α΄ τελικά αγοράστηκαν από ιδιώτες – έτσι χτίστηκε η οικία Συγγρού (το μετέπειτα Υπουργείο Εξωτερικών), το μέγαρο Σταθάτου, η οικία Βενιζέλου που μετά το θάνατό του η σύζυγός του το πούλησε στο βρετανικό δημόσιο, όπου και στεγάστηκε η Βρετανική πρεσβεία. Η μέσα πλευρά του Κολωνακίου ακολούθησε λίγο αργότερα να χτίζεται σε οικόπεδα, που τα περισσότερα ανήκαν στη Μονή Πετράκη.
Φωτό από το αρχείο της ΕΡΤ