Η κυβέρνηση είναι έτοιμη να προχωρήσει σε διάλογο με τις συνδικαλιστές οργανώσεις προκειμένου μέσα στο επόμενο διάστημα να προωθήσει ένα πλαίσιο αλλαγής του συνδικαλιστικού νόμου μέχρι το τέλος του 2013.
Όπως δήλωσε στο «Βήμα της Κυριακής» κορυφαίο στέλεχος της κυβέρνησης: «Δεν μπορεί να υποχρεωνόμαστε σε συνεχείς επιστρατεύσεις απεργών για να λειτουργήσει η κοινωνία και την ίδια στιγμή, να διατηρούμε τη δυνατότητα ολιγομελών σωματείων να ακινητοποιούν δημόσιες επιχειρήσεις».
Στο μεταξύ, οι κεντρικοί άξονες των αλλαγών αφορούν από τη μία τον υπάρχοντα τρόπο κήρυξης μιας απεργιακής κινητοποίησης, αλλά και τη σύσταση των συνδικαλιστικών οργανώσεων και από την άλλη την οργάνωση του κινήματος σε νέες βάσεις που θα ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες, ενώ σύμφωνα με το «Βήμα» αναμένεται να επανεξεταστούν και τα δικαιώματα των συνδικαλιστών, με κύριο στόχο τις συνδικαλιστικές άδειες.
Οι αλλαγές
Οι αλλαγές που συζητούνται στο επιτελείο του υπουργείου Εργασίας αφορούν όλη τη δομή του νόμου, τη λειτουργία των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων κλπ. Τα βασικά σημεία επικεντρώνονται στα εξής:
Αλλαγή στον τρόπο λήψης της απόφασης για την κήρυξη απεργίας
Οι προτάσεις-ιδέες που βρίσκονται στο τραπέζι έχουν ως κεντρικό στοιχείο την «έννοια της πλειοψηφίας» για τη λήψη απεργιακής απόφασης. Ωστόσο, αφορούν την πλειοψηφία των εργαζομένων σε μια επιχείρηση και όχι των συμμετεχόντων σε μια γενική συνέλευση. Αναφέρεται χαρακτηριστικά το γεγονός ότι ένα μικρό σωματείο του μετρό (μηχανοδηγοί) ή της ΔΕΗ μπορεί να ακινητοποιήσει ολόκληρη την επιχείρηση.
Στις «ιδέες» που έχουν ακουσθεί περιλαμβάνεται και το άρθρο 4 του νόμου 1365/1983 για τις «κοινωνικοποιήσεις»» των δημοσίων επιχειρήσεων Κοινής Ωφελείας επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου και υπουργού Οικονομίας Γεράσιμου Αρσένη, το οποίο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Το άρθρο 4 προέβλεπε για τη λήψη απόφασης της απόλυτης πλειοψηφίας (50%+1) των εγγεγραμμένων στο πρωτοβάθμιο σωματείο των ΔΕΚΟ.
Σημειωτέον ότι στις ΔΕΚΟ όλοι οι εργαζόμενοι είναι εγγεγραμμένοι από την πρόσληψη τους στο σωματείο. Ως εκ τούτου, η επίτευξη τέτοιας πλειοψηφίας είναι μάλλον αδύνατη. Το υπουργείο Εργασίας, πάντως, αναζητεί μια ρύθμιση που δεν θα επιτρέπει την "εύκολη απόφαση" ούτε θα οδηγεί στην "αδύνατη λήψη" της .
Στον νόμο 1264/82 για την κήρυξη απεργίας προβλέπονται τα εξής: «Απεργία στις πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις κηρύσσεται με απόφαση της γενικής συνέλευσης. Για ολιγόωρες στάσεις, εφόσον δεν πραγματοποιούνται την ίδια μέρα ή μέσα στην ίδια εβδομάδα, αρκεί απόφαση του διοικητικού συμβουλίου. Η απεργία στις πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις ευρύτερης περιφέρειας ή πανελλαδικής έκτασης κηρύσσεται με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, όπως και οι απεργίες των δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων».
Αλλαγή στο καθεστώς των συνδικαλιστικών αδειών
Ένας μεγάλος αριθμός συνδικαλιστικών στελεχών –κυρίως στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα– δεν εργάζεται, κάνοντας χρήση των λεγόμενων συνδικαλιστικών αδειών. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις ΔΕΚΟ, οι άδειες αυτές (χιλιάδες εργατοώρες) «μοιράζονται - κατανέμονται» με αποφάσεις της διοίκησης των συνδικάτων «με απολύτως αειφανή τρόπο» για «προφανείς σκοπούς».
Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των συνδικαλιστών προέρχεται από τον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Και αυτό γιατί ποιος επιχειρηματίας στον ιδιωτικό τομέα θα μπορούσε να «συντηρεί» υψηλόβαθμους συνδικαλιστές που δεν εργάζονται ποτέ; Κοινή είναι η πεποίθηση τόσο στην κυβέρνηση όσο και στις συνδικαλιστικές οργανώσεις ότι «το σύστημα αυτό πρέπει να επανεξεταστεί».
Ο νόμος 1264/82 για τις συνδικαλιστικές άδειες προβλέπει τα εξής: «Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να διευκολύνει τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων, των ελεγκτικών επιτροπών και τους αντιπροσώπους των πρωτοβάθμιων στις δευτεροβάθμιες οργανώσεις κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Την ίδια υποχρέωση έχει για τα διοικητικά συμβούλια, τις ελεγκτικές επιτροπές και τους αντιπροσώπους των δευτεροβάθμιων στις τριτοβάθμιες, όπως και τα διοικητικά συμβούλια και τις ελεγκτικές επιτροπές των τριτοβάθμιων οργανώσεων. Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να παρέχει:
α) Στα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της πιο αντιπροσωπευτικής τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης άδεια απουσίας όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους.
β) Στα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων οργανώσεων άδεια απουσίας ως 9 μέρες τον μήνα και ως 15 για τον πρόεδρο, αντιπρόεδρο, γεν. Γραμματέα και ταμία.
γ) Στους πρόεδρο, αντιπρόεδρο, γενικό γραμματέα των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων άδεια απουσίας έως 5 μέρες τον μήνα αν τα μέλη τους είναι 500 και πάνω, και ως τρεις μέρες αν είναι λιγότερα.
δ) Στους αντιπροσώπους στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οργανώσεις άδεια απουσία για όλη τη διάρκεια απουσίας για όλη τη διάρκεια συνεδρίων που συμμετέχουν».
Οργάνωση, δομή και λειτουργία των συνδικαλιστικών οργανώσεων
Απαιτείται άλλη οργάνωση στη δομή του κινήματος. Τα Εργατικά Κέντρα θεωρούνται – ήδη – μια προχωρημένη μορφή οργάνωσης και «αμφισβητείται η δυνατότητά τους – που σήμερα διαθέτουν – να κηρύσσουν απεργιακές κινητοποιήσεις». Μόνο σε τοπικό επίπεδο θα πρέπει να διατηρήσουν την παρέμβασή τους και μάλιστα σε «θέματα τοπικού ενδιαφέροντος». Αλλαγές σχεδιάζονται και πρωτοβάθμιο επίπεδο (σωματεία), γεγονός που επιβάλλει η συνεχιζόμενη μείωση της αντιπροσωπευτικής των σωματείων.
Ανταπεργία (λοκ άουτ)
Πρόκειται για τη ρύθμιση που προκαλεί τις περισσότερες αντιδράσεις. Στις προτάσεις θα υπάρχει επαναφορά – υπό όρους – του δικαιώματος των εργοδοτών στην ανταπεργία. Δηλαδή στο κλείσιμο της επιχείρησης σε περιπτώσεις απεργιακών κινητοποιήσεων. Το «δικαίωμα της ανταπεργίας» καταργήθηκε με τον νόμο 1264/82, ωστόσο ορισμένοι εργοδοτικοί φορείς θέτουν – από καιρού εις καιρόν - το αίτημα της επαναφοράς του.