Αλλάζει τα πολιτικά και οικονομικά δεδομένα η παρέμβαση του Μάριο Ντράγκι ο οποίος γνωστοποίησε την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να προχωρήσει σε απεριόριστες αγορές ομολόγων των χωρών της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προβλήματα δανεισμού.
Το νέο πρόγραμμα της Τράπεζας θα ονομάζεται «Άμεσες Νομισματικές Συναλλαγές» (Outright Monetary Transactions, OMT) και η ΕΚΤ θα προβεί στις κινήσεις αυτές, λόγω των «σοβαρών αναταράξεων που παρατηρήθηκαν στις αγορές κρατικών ομολόγων οι οποίες προέρχονταν από τους αβάσιμους φόβους εκ μέρους των επενδυτών» σχετικά με το ευρώ.
Η «πυροσβεστική παρέμβαση» της ΕΚΤ θεωρείται μια άτυπη νίκη των χωρών του Νότου αλλά και χωρών «γεφυροποιών» όπως η Γαλλία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο έναντι των «Βορείων» στο διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας.
Η απόφαση προκάλεσε ευφορία στις αγορές με τα χρηματιστήρια σε Ευρώπη και Αμερική να σημειώνουν μεγάλη άνοδο και τα spreads δανεισμού των χωρών του Νότου να αποκλιμακώνονται αισθητά.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Σε ότι αφορα την Ελλάδα, η ΕΚΤ διευκρίνισε ότι η από τις 18 Ιουλίου απόφασή της, με την οποία όριζε ότι δεν θα δέχεται ομόλογα που έχουν εκδοθεί η εγγυηθεί από το ελληνικό Δημόσιο ως ενέχυρο για τη χορήγηση ρευστότητας στις τράπεζες, εξακολουθεί να εφαρμόζεται.
Στην ανακοίνωση της τράπεζας τονίζεται ότι «το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε να καταργήσει τον περιορισμό της ελάχιστης πιστοληπτικής διαβάθμισης που ίσχυε για την αποδοχή ως ενεχύρων ομολόγων, τα οποία έχουν εκδοθεί η εγγυηθεί από κεντρικές κυβερνήσεις χωρών που βρίσκονται σε μνημόνιο ή είναι επιλέξιμες για αγορά των ομολόγων τους στη δευτερογενή αγορά».
Η απόφαση της ΕΚΤ του Ιουλίου ανέφερε ότι το Διοικητικό Συμβούλιό της θα εξετάσει τη δυνατότητα επιλογής ως ενέχυρων των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου μετά την ολοκλήρωση της έκθεσης της Τρόικα για την πρόοδο στο πρόγραμμα προσαρμογής της Ελλάδας. Για όσο διάστημα δεν είναι επιλέξιμα τα ελληνικά ομόλογα από την ΕΚΤ, οι ελληνικές τράπεζες παίρνουν ρευστότητα από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Χαιρέτισαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες την απόφαση
Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ χαιρέτισε το σχέδιο διάσωσης της ζώνης του ευρώ λέγοντας ότι η ΕΚΤ ενήργησε «σύμφωνα με την εντολή της».
«Σέβομαι την ανεξαρτησία του θεσμού, αλλά πιστεύω ότι ενήργησε σύμφωνα με την εντολή που της έχει ανατεθεί φροντίζοντας για τη σταθερότητα των τιμών και την ανάπτυξη στην Ευρώπη», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Ολάντ στο πλευρό του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον.
Σε ανάλογο κλίμα ήταν και η τοποθέτηση του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι, ο οποίος, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μαζί με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο χαρακτήρισε την απόφαση «σημαντικό βήμα προς τα εμπρός».
«Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενεργεί πλήρως στο πλαίσιο της εντολής της και με πλήρη ανεξαρτησία», δήλωσε από την πλευρά του ο κ. Μπαρόζο.
Στο ίδιο κλίμα ήταν και ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Όλι Ρεν, ο οποίος κάλεσε ταυτόχρονα τις κυβερνήσεις να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για έξοδο από την κρίση.
«Το νέο πρόγραμμα αγοράς χρέους από την ΕΚΤ θα βοηθήσει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην αγορά κρατικών ομολόγων», δήλωσε ο κ. Ρεν αφού ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη.
Λαγκάρντ: Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε
Πανηγυρικά έγινε δεκτή η απόφαση της ΕΚΤ και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, στην έδρα του ΔΝΤ, με την Κριστίν Λαγκάρντ να χαιρετίζει θερμά την απόφαση και να δηλώνει πρόθυμη να παράσχει βοήθεια στη Φραγκφούρτη.
«Χαιρετίζουμε θερμά το νέο πλαίσιο παρέμβασης της ΕΚΤ για τις Άμεσες Νομισματικές Συναλλαγές στις αγορές κρατικών ομολόγων χωρών που δέχονται υποστήριξη από τα ευρωπαϊκά ταμεία βοήθειας, σε ό,τι αφορά τα μακροοικονομικά προγράμματα προσαρμογής τους και την εφαρμογή των σχετικών διαρθρωτικών και δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων. Το ΔΝΤ είναι έτοιμο να συνεργαστεί εντός των ορίων της αποστολής του», τονίζει χαρακτηριστικά η επικεφαλής του Ταμείου.
«Τρίζει τα δόντια» η Γερμανία
Mπορεί επισήμως η Άνγκελα Μέρκελ να έκανε τη συβιλλική δήλωση ότι «η ΕΚΤ δρα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της», δεν ισχύει το ίδιο όμως και για την ηγεσία της Bundesbank η οποία αντέδρασε με οξύ τρόπο στις αποφάσεις του Μάριο Ντράγκι.
Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, Γενς Βάιντμαν κατήγγειλε το νέο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων υποστήριζοντας ότι αγγίζει τα όρια της εκτύπωσης χρήματος προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι κυβερνήσεις.
Ο πρόεδρος της Bundesbank είχε διαφωνήσει ευθύς εξαρχής με τον κ. Ντράγκι ενώ πιστεύεται ότι είναι το μοναδικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ που το καταψήφισε στη συνεδρίαση της Πέμπτης.
Oι Γερμανοί δεν εμπιστεύονται τον Ντράγκι
Την ίδια στιγμή, δημοσκόπηση που δημοσιεύεται στο περιοδικό Stern δείχνει πως οι Γερμανοί δεν εμπιστεύονται τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι.
Σχεδόν τέσσερις στους δέκα (ποσοστό 42%) από όσους συμμετείχαν στη δημοσκόπηση είπαν ότι δεν τον εμπιστεύονται καθόλου ή πολύ λίγο. Μόνο το 18% εξέφρασε την πλήρη εμπιστοσύνη του στον Ντράγκι, ενώ το 9% απάντησε ότι δεν έχει άποψη για το θέμα. Ωστόσο, τρεις στους δέκα Γερμανούς (31%) είπαν ότι δεν γνωρίζουν ποιος είναι ο Μάριο Ντράγκι.
Οι αντιδράσεις των ελληνικών κομμάτων
Για προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί αλλά αποφάσεις που απέχουν πολύ, για ακόμη μια φορά, από το να αποτελούν μια συνολική και βιώσιμη λύση για την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, έκανε λόγο σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ, τονίζοντας πως οι Άμεσες Νομισματικές Συναλλαγές δεν έχουν καμία ιδιαίτερη επίπτωση στην Ελλάδα.
«Η απόφαση δεν διορθώνει το μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, ούτε τον κατακερματισμό της νομισματικής πολιτικής που ο ίδιος ο Ντράγκι εντόπισε ως βασικό πρόβλημα της ευρωζώνης, αφού δεν στοχεύει στις χώρες με το μεγαλύτερο πρόβλημα (Πορτογαλία, Ιρλανδία κλπ), δεν μειώνει τα spreads σε όλες τις χώρες, δεν βοηθά το δανεισμό των επιχειρήσεων σε χώρες με μεγάλο δημοσιονομικό πρόβλημα.
Επιπλέον, για να τεθεί σε εφαρμογή η αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά, οι ενδιαφερόμενες χώρες θα πρέπει να υπαχθούν σε πρόγραμμα προσαρμογής, δηλαδή σε Μνημόνιο. Θα επιδιωχθεί, μάλιστα όπως αναφέρεται, η εμπλοκή του ΔΝΤ. Η ΕΚΤ προσκολλημένη στην καταπολέμηση του πληθωρισμού ακόμα και σε περίοδο ύφεσης, αναφέρει ότι η αγορά ομολόγων θα αντισταθμιστεί από άλλα μέτρα προκειμένου να μην αυξηθεί η συνολική προσφορά χρήματος. Αυτό σημαίνει ότι θα μειωθεί η χρηματοδότηση και η ρευστότητα σε άλλους τομείς» αναφέρεται μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση.
Η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη δεν μπορεί να επιλυθεί με την επιβολή λιτότητας σε όλες τις χώρες και με τη λήψη αποσπασματικών μέτρων. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη η αλλαγή της οικονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στοιχείο της οποίας θα πρέπει να είναι ο αναπροσανατολισμός του ρόλου της ΕΚΤ για τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης.
Πολύ σημαντικές για την άμυνα των κρατών-μελών της Ευρωζώνης απέναντι στις κερδοσκοπικές πιέσεις της αγοράς, χαρακτηρίζει το ΠΑΣΟΚ, με ανακοίνωσή του, τις σημερινές αποφάσεις της ΕΚΤ για παρεμβάσεις στην αγορά ομολόγων.
«Έστω και αργά, τέτοιες παρεμβάσεις μπορούν να σπάσουν το φαύλο κύκλο. Πρέπει όμως να υποστηριχθούν και από τα αναγκαία θεσμικά μέτρα», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση στην οποία επισημαίνεται πως για την Ελλάδα δυο στοιχεία είναι κρίσιμα: Η πρόβλεψη πως η απόφαση αφορά και τα κράτη-μέλη που είναι τώρα εκτός αγοράς -γιατί αυτό διευκολύνει την έξοδό τους στην αγορά μετά το τέλος του προγράμματος σταθεροποίησης- καθώς και η πρόβλεψη πως η ΕΚΤ δεν θα έχει καθεστώς προνομιακού πιστωτή.
Για συμβιβασμό στο πλαίσιο των οξυμένων αντιθέσεων εντός της ΕΕ κάνει λόγο το ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του εκτιμώντας πως μόνοι ωφελημένοι θα είναι οι μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι.
«Η πρόταση Ντράγκι συνιστά έναν ακόμη προσωρινό συμβιβασμό στο πλαίσιο των οξυμένων αντιθέσεων στην ΕΕ. Στο βαθμό που αυτή υλοποιηθεί ωφελημένοι θα είναι οι μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι οι οποίοι θα ξεφορτωθούν επισφαλή ομόλογα των υπερχρεωμένων κρατών, ενώ για τους λαούς θα σημάνει κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης, αφού προϋποθέτει την αυστηρή τήρηση των αντιλαϊκών δεσμεύσεων κάθε χώρας προς τους μηχανισμούς της ΕΕ», αναφέρεται χαρακτηριστικά.