Πρόκειται για ένα από τα πιο «σκανδαλώδη» έργα στην ιστορία της τέχνης και το θέμα του θεωρείτο τόσο προκλητικό, που ο πίνακας δεν εκτίθετο δημόσια στην Γαλλία έως το 1995. Ο λόγος για τον περίφημο πίνακα «L'Origine du Monde» (Η προέλευση του κόσμου του Γκυστάβ Κουρμπέ, που απεικονίζει ένα γυναικείο αιδοίο. Τώρα πιστεύεται ότι ανακαλύφθηκε η ταυτότητα της γυναίκας του πίνακα.
Ένας Γάλλος μελετητής, ο Κλοντ Σκοπ, πιστεύει ότι έλυσε το μυστήριο της ταυτότητας της γυναίκας, το αιδοίο της οποίας έχει ζωγραφιστεί με τόσες λεπτομέρειες από τον Κουρμπέ τo 1866. Ενας πίνακας που τα τελευταία χρόνια εκτίθεται στο περίφημο παρισινό Musée d'Orsay.
Ποια είναι η γυναίκα του πίνακα;
Για πολλά χρόνια η γυναίκα του πίνακα θεωρούνταν πως ήταν η Ιρλανδή ερωμένη του Κουρμπέ, Τζοάνα Χίφερναν, παρόλο που η Τζοάνα ήταν κοκκινομάλλα και ο πίνακας υπαινισσόταν ότι το μοντέλο ήταν κάποια μελαχρινή.
Και τώρα, αυτή η νέα θεωρία δείχνει ότι όντως η γυναίκα στον πίνακα του Κουρμπέ δεν ήταν η Τζοάνα, αλλά η χορεύτρια Κονστάνς Κενιό.
Ο ειδικός στην γαλλική λογοτεχνία Κλοντ Σκοπ, ανακάλυψε τυχαία την ταυτότητά της, μελετώντας στα αρχεία την αλληλογραφία μεταξύ δύο συγγραφέων, της Ζορζ Σαντ και του γιου του Αλέξανδρου Δουμά.
Ποια ήταν η Κονστάνς Κενιό;
Η Κενιό υπήρξε χορεύτρια μπαλέτου στην Όπερα του Παρισιού από όπου και παραιτήθηκε το 1859. Αργότερα σύναψε σχέση με τον Τουρκο-Αιγύπτιο διπλωμάτη και συλλέκτη έργων τέχνης Χαλίλ Σερίφ Πάσα, γνωστό και ως Χαλίλ Μπέη. Κενιό και Χαλίλ Μπέη διατηρούσαν ερωτική σχέση όταν ο τελευταίος παρήγγειλε στον Κουρμπέ τον πίνακα με το αιδοίο, προκειμένου να το προσθέσει στην συλλογή με ερωτικά έργα τέχνης που είχε.
André-Adolphe-Eugène Disdéri | Mlle Constance Queniaux, de l'Opéra | Images d’Art https://t.co/QUuuffhaem
Ο Καλίλ Μπέη τοποθέτησε τον πίνακα του Κουρμπέ σε ένα από τα δωμάτια του σπιτιού του πίσω από μια πράσινη κουρτίνα, αποκαλύπτοντας τον σε λίγους μόνο φίλους του.
Πώς ο Γάλλος μελετητής αποκάλυψε την ταυτότητα της γυναίκας του Κουρπέ;
Το κουβάρι του μυστηρίου γύρω από την γυναίκα την οποία απεικόνισε ο Κουρμπέ άρχισε να ξετυλίγεται όταν ο Σκοπ άρχισε να μελετά αντίγραφα των επιστολών του Δουμά για ένα νέο βιβλίο. Η χορεύτρια αναφερόταν σε ένα από τα αντίγραφα των επιστολών του Δουμά, στη Σάνδη, το 1871. Ωστόσο υπήρχε ένα ξεκάθαρο λάθος και ένα σημείο που δεν έβγαζε νόημα στο αντίγραφο της επιστολής αυτής του Δουμά που προβλημάτισε τον Κλοπ. Αφενός ήταν γραμμένο λάθος το όνομά της Κενιό. Αφετέρου έγραφε η επιστολή: «Δεν μπορεί κανείς να ζωγραφίσει την πιο ευαίσθητη και βροντερή συνέντευξη της δεσποινίδας Σενιό της Όπερας» («One does not paint the most delicate and the most sonorous interview of Miss Queniault of the Opera».) Να ζωγραφίσει κάποιος τη... συνέντευξη; Κάπου δεν έβγαινε νόημα.
Ο Σκοπ στάθηκε στη λέξη interview καθώς δεν ταίριαζε καθόλου με το υπόλοιπο κείμενο, γι’ αυτό και συμβουλεύτηκε το αρχικό χειρόγραφο στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας που χρονολογείται από τον Ιούνιο του 1871 και βρήκε το λάθος.
Όπως διαπιστώθηκε, στο αντίγραφο της επιστολής που μελετούσε ο Κλοπ, είχε αντιγραφεί λάθος αντί για τη λέξη interior (εσωτερικό), η λέξη interview (συνέντευξη).
Ο Δουμάς είχε γράψει για το ντελικάτο «εσωτερικό» (interior) της κυρίας Κενιό και όχι την συνέντευξη (interview), οδηγώντας στον Σκοπ να συμπεράνει πως ο Δουμάς αναφερόταν στον πίνακα.
Και κάπως έτσι ο Κλοπ ταύτισε την Κενιό με τον πίνακα του Κουρμπέ δίνοντας τέλος σε ένα μεγάλο μυστήριο της τέχνης. Τη θεωρία του Κλοπ ασπάζεται και η Σιλβί Ομπενάς, επικεφαλής ενός τμήματος της γαλλικής εθνικής βιβλιοθήκης η οποία δηλώνει κατά 99% σίγουρη ότι η Κενιό είναι η γυναίκα από τον πίνακα του Κουρμπέ. Τη θεωρία του Κλοντ Σκοπ ενισχύει το γεγονός ότι στην κατοχή της Κενιό υπήρχε ένας πίνακας του Κουρμπέ που απεικόνιζε ένα μπουκέτο από ανοιξιάτικα λουλούδια και κόκκινες και λευκές καμέλιες.
Οι καμέλιες είναι τα λουλούδια που ταυτίζονται περισσότερο με τις εταίρες, και μια άλλη μελετητής δήλωσε στο Γαλλικό πρακτορείο Ειδήσεων πως πιστεύει ότι ο πίνακας ήταν ένα δώρο από τον Κουρμπέ και τον Οθωμανό προστάτη της. Να σημειωθεί ότι ο πίνακας «Η προέλευση του κόσμου» θεωρείται τόσο προκλητικός που ακόμη και το Facebook έκλεισε τον λογαριασμό ενός δασκάλου στη Γαλλία όταν δημοσίευσε μια φωτογραφία του. Ο δάσκαλος σύρθηκε στα δικαστήρια με τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ επί χρόνια.
Ποιες όμως ήταν οι μέχρι πρότινος θεωρίες για το μοντέλο του πίνακα;
Πέρα από τη θεωρία για την κοκκινομάλλα σύντροφο του Κουρμπέ, κυκλοφορούσε και η θεωρία ότι η γυναίκα στην «Προέλευση του κόσμου» είναι μια άλλη εταίρα με την οποία είχε επίσης σχέσεις ο Χαλίλ Μπέι, την Αν Ντετουρμπί.
Ακόμη, το 2013, ο Γάλλος ειδικός Τέχνης Ζαν Ζακ Φερνιέ, υποστήριξε ότι ο πίνακας «Η Προέλευση του κόσμου» είναι μισός, λέγοντας ότι αρχικά ο καμβάς ήταν μεγαλύτερος και ο Κουρμπέ είχε ζωγραφίσει και το κεφάλι του μοντέλου και στη συνέχεια έκοψε τον πίνακα στα δύο.
Μάλιστα υποστήριξε ότι συγκεκριμένος ανυπόγραφος πίνακας με το κεφάλι ενός μοντέλου είναι η συνέχεια του περίφημου πίνακα «Η Προέλευση του Κόσμου».
Ωστόσο, δεν υπήρξε καμία απόδειξη ότι ο πίνακας του Κουρμπέ είχε κοπεί στα δύο.