Στις προκλήσεις που ανακύπτουν για την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Δυτικών Βαλκανίων από την ελληνική σκοπιά, εστίασε στην παρέμβασή του στο 13ο φόρουμ του Ντουμπρόβνικ, με θέμα «Ενίσχυση της ανθεκτικότητας, Μεσόγειος, Ευρώπη και τα Δυτικά Βαλκάνια», ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς.
Μιλώντας ως κύριος ομιλητής στο πρώτο πάνελ του φόρουμ, που πραγματοποιείται στο παραθαλάσσιο θέρετρο του Ντουμπρόβνικ, με θέμα «Ορίζοντας τις Προκλήσεις - Αναζητώντας τις Λύσεις», ο κ. Κοτζιάς ανέδειξε τη σημασία προώθησης πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της συνεργασίας και της κατανόησης μεταξύ των λαών της περιοχής.
Ειδικότερα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών ανέτρεξε στην πρόσφατη ιστορία των Βαλκανίων, από τη δεκαετία του 1990 και την αλλαγή που επήλθε με τη Συνοδο της Θεσσαλονίκης το 2003 που σήμανε την απαρχή των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών των κρατών της περιοχής, και τόνισε πως τα επόμενα χρόνια πρέπει να δημιουργήσουμε καλύτερα δίκτυα μεταξύ μας, εντός μια ενωμένης και διευρυμένης ΕΕ. Μόνο έτσι θα αποκτήσουμε αυξημένο ρόλο στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ΕΕ, προσέθεσε. Η συνεργασία μεταξύ των κρατών της Βαλκανικής είναι επιτακτική, καθώς έχουμε κοινά συμφέροντα και κοινό μέλλον, τόνισε ο κ. Κοτζιάς και επισήμανε, πάντα με βάση τις ίδιες πηγές, πως οι κρίσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ σήμερα συνδέονται με την έλλειψη οράματος ως προς ποια μελλοντική ΕΕ επιθυμούμε.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράμμισε την ανάγκη η σημερινή ΕΕ να συνειδητοποιήσει ότι η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων θα είναι αμοιβαίως επωφελής εξέλιξη, καθώς θα ενισχύσει τον ρόλο της Ένωσης ως συνδετικού κρίκου μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Ευρώπης και Ασίας. Οι αντιλήψεις της ΕΕ πρέπει να βασίζονται περισσότερο σε θετική ατζέντα, σε θετικές αντιλήψεις, συμπλήρωσε και ανέφερε ότι τα προβλήματα της περιοχής μας έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: είναι ιστορικά αλλά αναδύθηκαν και πάλι υπό σύγχρονη μορφή, όπως το ονοματολογικό. Αυτό οφείλεται, όπως διευκρίνισε, στο γεγονός ότι η διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας δημιούργησε νέα κράτη, νέα κράτη με παλαιά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων και «πολέμων» ταυτότητας. Οι ιδιαιτερότητες των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την επίλυση των προβλημάτων, συνέχισε και σημείωσε πως πρέπει να σκεφτόμαστε πιο συλλογικά ως περιοχή, να αναπτύξουμε τη συνεργασία μας και να κατανοήσουμε υπό κοινό πρίσμα την πραγματικότητα της νέας μας εποχής. Τα τελευταία χρόνια λύσαμε αρκετά προβλήματα στην περιοχή μας και προσεγγίσαμε, μέσω και νέων σχημάτων συνεργασίας, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, τόνισε ο κ. Κοτζιάς και διαμήνυσε καταληκτικά πως χρειαζόμαστε μια θετική ατζέντα που θα οδηγήσει στην αξιοποίηση της σημαντικής προοπτικής που υπάρχει τόσο για τα Βαλκάνια και τους λαούς τους όσο και για τη διευρυμένη Ευρώπη με τα Βαλκάνια στις τάξεις της.
Σημειώνεται πως οι εργασίες του φόρουμ ξεκίνησαν με την ομιλία του πρωθυπουργού της Κροατίας Α. Πλένκοβιτς και με τους παρεμβαίνοντες στη συνέχεια να αναφέρονται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή των Βαλκανίων και να αναδεικνύουν την ανάγκη περαιτέρω συνεργασίας για την επίλυσή τους.
Σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πηγές, εκτός από τον διεξαγόμενο διάλογο Σερβίας-Κοσοβου, περίοπτη θέση στις παρεμβάσεις είχε η Συμφωνία των Πρεσπών, την οποία χαιρέτισαν οι συμμετέχοντες ως παράδειγμα επίλυσης διαφορών όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και για την Ευρώπη. Ορισμένοι την χαρακτήρισαν μάλιστα ως τη σημαντικότερη εξέλιξη των τελευταίων δεκαετιών για τη σταθερότητα της Γηραιάς Ηπείρου, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές.
Γενική επωδός ήταν ότι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί τα τελευταία 20 χρόνια στα Βαλκάνια είναι πράγματι ετυπωσιακή, ωστόσο πρέπει να συνεχίσουν οι μεταρρυθμίσεις με ταχείς ρυθμούς, γιατί συχνά ελλοχεύει ο κίνδυνος να τις ξεπερνούν οι εθνικιστικές έριδες.
Οι λοιποί παρεμβαίνοντες υπουργοί, όπως ο Ντ. Μπουσάτι της Αλβανίας, η Ρ. Σεκερίνσκα της πΓΔΜ και ο Ι. Τσερντακ της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, αναφέρθηκαν στην πρόοδο που έχουν σημειώσει οι χώρες τους στην ευρωπαϊκή τους πορεία και στο πώς οι μεταρρυθμίσεις που προωθούνται σε τομείς όπως το κράτος δικαίου, η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, η δικαιοσύνη και η δημόσια διοίκηση, καλλιεργούν περαιτέρω τη συνδεσιμότητα και τις συνέργειες στην περιοχή. Υπό το πρίσμα αυτό και τη θέση τους σε ευρωπαϊκή τροχιά, τονίσαν ότι η πραγματικότητα αυτή τους καθιστά πιο ικανούς να υπερβαίνουν κρίσεις και να αντλούν πολύτιμα διδάγματα από αυτές ώστε να συνεχίσουν να προσεγγίζουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ενώ ταυτόχρονα υπογράμμισαν την ανάγκη να καταρριφθούν παρωχυμένα στερεότυπα μιας άλλης εποχής που εγκλωβίζουν τα Βαλκάνια σε ιδιότυπους εθνικισμούς και εντάσεις.
Ο επίτροπος της ΕΕ για τη Διεθνή Συνεργασία και Ανάπτυξη Ν. Μίμιτσα, όπως και Διαπραγματευτής της ΕΕ για το Brexit Mισέλ Μπαρνιέ, αναφέρθηκαν στις σημαντικές προκλήσεις που έχει μπροστά της η ΕΕ, όπως το προσφυγικό, την αύξηση της φτώχειας, τον λαϊκισμό και το Brexit, επισημαίνοντας ότι ό μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπισή τους είναι η ενότητα. Για το προσφυγικό, ο Ν. Μίμιτσα εκτίμησε ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις γενεσιουργές αιτίες του προσφυγικού δημιουργώντας ευκαιρίες στις χώρες προέλευσης των προσφύγων. Ως προς το Brexit, οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ο Μ. Μπαρνιέ το χαρακτήρισε ως μια αμιγώς αρνητική διαπραγμάτευση χωρίς καμία απολύτως προστιθέμενη αξία. Σε κάθε περίπτωση, προσέθεσε, θέλουμε μία ενισχυμένη και λειτουργική μελλοντική σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο, έναν φιλόδοξο μελλοντικό συνεταιρισμό. Για τα Δυτικά Βαλκάνια, εκτίμησε ότι πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στην ευρωπαΐκή τους προοπτική, ενθαρρύνοντας όλες τις πρωτοβουλίες που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή, αναβαθμίζοντας την συνδεσιμότητα.
Στο περιθώρο των εργασιών, ο Ν. Κοτζιάς είχε συναντήσεις με τους υφυπουργούς Εξωτερικών της πΓΔΜ και του Μαρόκου, Α. Ζερνόβσκι και Μ. Μπουσέτα, με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανοικοδόμης και Ανάπτυξης Φ. Χελμπρον καθώς και με τον γενικό γραμματέα της Ένωσης για τη Μεσόγειο Ν. Καμέλ.