Μπορεί οι οικονομολόγοι να εμφανίζονται επιφυλακτικοί για τα πραγματικά δημοσιονομικά περιθώρια του φετινού και του επόμενου Προϋπολογισμού, μπορεί και επισήμως η Κομισιόν να αμφισβητεί τα εκτιμώμενα υπερπλεονάσματα, αλλά η κυβέρνηση έχει ανοίξει το σεντούκι.
Τα σενάρια που διακινούνται, αναπαράγονται και δεν διαψεύδονται, ξεκινούν από τη… συνήθη καταβολή μερίσματος από το φετινό υπερπλεόνασμα, που σύμφωνα με εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου δεν θα περιορίζεται στα 107 εκ. ευρώ που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο αλλά θα φτάσει στα 800- 900 εκατ. ευρώ, καθώς οι υπηρεσίες «βλέπουν» πλεόνασμα γύρω στο 4% αντί 3,56%. Το μέρισμα αυτό θα λάβει τη μορφή «13ης σύνταξης» αλλά είναι προφανές ότι για να συμφωνήσουν οι δανειστές- η συναίνεση απαιτείται και στη μεταμνημονιακή περίοδο- θα πρέπει τα στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού τουλάχιστον στο 10μηνο να επιβεβαιώνουν τις ελληνικές προβλέψεις.
Το μεγάλο στοίχημα, ο κεντρικός στόχος, το Α και το Ω του σχεδιασμού ως τις εκλογές παραμένει φυσικά η αναστολή των περικοπών στις συντάξεις, με τη διατήρηση της προσωπικής διαφοράς, για την οποία εκφράζουν, μάλιστα, απόλυτη βεβαιότητα βουλευτές και υπουργοί, όπως ο Γ. Κατρούγκαλος, ο οποίος είχε εκφράσει ανάλογη βεβαιότητα για την περιθωριοποίηση του ΔΝΤ στο τέλος του 2016, με τα γνωστά αποτελέσματα. Το βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι το μέτρο δεν είναι αναγκαίο για την επίτευξη πλεονάσματος 3,5% το 2019. Είναι, όμως, τόσο απλό;
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι Ευρωπαίοι και ΔΝΤ χαρακτηρίζουν το εν λόγω μέτρο- μαζί με τη μείωση του αφορολογήτου από 1/1/2020- ως βασικό πυλώνα για τη διατήρηση του πλεονάσματος στο 3,5%, καθώς το “καθαρό” δημοσιονομικό όφελος υπολογίζεται σε περίπου 2,2 δισ ευρώ. Μπορεί να βρει το υπουργείο Οικονομικών τέτοιο ισοδύναμο; Η λογική απάντηση είναι ότι παράλληλα με τις περικοπές στις συντάξεις, θα μπορούσαν να “παγώσουν” και τα αντίμετρα, ωστόσο και σε αυτήν την εκδοχή προκύπτει “τρύπα”. Αφενός αυτά τα ψηφισμένα αντίμετρα ανέρχονται σε περίπου 1,9 δισ ευρώ, άρα υπολείπονται κατά περίπου 300 εκατ. Ευρώ από την απόδοση των περικοπών στις συντάξεις, αφετέρου συμπεριλαμβάνουν βασικά κοινωνικά μέτρα όπως τα νέα οικογενειακά επιδόματα, το νέο επίδομα στέγασης, η επιδότηση στη φαρμακευτική δαπάνη, που έχουν πολυδιαφημιστεί από την κυβέρνηση.
Πρόβλημα υπάρχει και όσον αφορά στις μόνιμες ελαφρύνσεις, που θέλει να εξαγγείλει ο Πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ, «πατώντας» στους υπολογισμούς για δημοσιονομικό χώρο 700- 750 εκατ. ευρώ. Περιορισμός του ΕΝΦΙΑ για συγκεκριμένες κατηγορίες ιδιοκτητών και μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για κάποιες κατηγορίες ελευθέρων επαγγελματιών, μοιάζουν δημοσιονομικά διαχειρίσιμες, ενώ αντιθέτως για μια μείωση του πρώτου συντελεστή της φορολογικής κλίμακας απαιτούνται πάνω από 870 εκατ. ευρώ. Το βασικό πρόβλημα για το υπουργείο Οικονομικών είναι, όμως, ότι ακόμα και η “φιλική” Κομισιόν περιορίζει αυτόν το δημοσιονομικό χώρο κατά περίπου 300 εκατ. Ευρώ, ενώ σε βάθος 4ετίας- δηλαδή ως το τέλος του 2022- αυτή η διαφορά φτάνει στα 2 δισ ευρώ.