Πρόκειται για σατανική σύμπτωση ή είναι τα προεόρτια μιας νέας κόντρας για τα δημοσιονομικά; Όπως και να έχει, η δημοσιοποίηση από το ΔΝΤ ειδικής μελέτης για τη χρηστή χρήση του δημοσιονομικού χώρου, έρχεται σε μια συγκυρία όπου η κυβέρνηση έχει ανοίξει συζήτηση για ελαφρύνσεις και παροχές.
Η μελέτη βασίζεται σε μια πιλοτική αξιολόγηση των επιδόσεων διαφόρων κρατών και οικονομιών τη διετία 2016- 2017, στις οποίες μπορεί να μην συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα, αλλά τα συμπεράσματα είναι σαν να τη «φωτογραφίζουν». Η γενική κατεύθυνση -το Ταμείο σημειώνει ότι κάθε οικονομία έχει τις ιδιαιτερότητες της- είναι ότι ο δημοσιονομικός χώρος πρέπει να αξιοποιείται για την τόνωση των αναπτυξιακών δυναμικών, για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων από τη γήρανση του πληθυσμού, ακόμα και για τη δημιουργία «μαξιλαριών». Θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Προφανώς.
Για τη Γερμανία π.χ. το Ταμείο σημειώνει ότι λόγω του σημαντικού δημοσιονομικού χώρου που έχει, πρέπει να αναπτύξει πολιτικές όπως οι ψηφιακές υποδομές, η ενσωμάτωση των μεταναστών, η ελάφρυνση των φορολογικών βαρών στην εργασία. Φυσικά ούτε λόγος για παροχές, μερίσματα και λοιπές έκτακτες κοινωνικές ενισχύσεις. Για την Ισπανία, με τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο, το ΔΝΤ συστήνει την περαιτέρω δημοσιονομική προσαρμογή, με στόχο τη δημιουργία “μαξιλαριών” και την επίτευξη ισορροπίας σε όρους διαρθρωτικού δημοσιονομικού ισοζυγίου. Για την Ιταλία, συστήνει αξιοποίηση του όποιου δημοσιονομικού χώρου για τη μείωση του Δημόσιου Χρέους- κι αυτό κάτι θυμίζει- ενώ για την περίπτωση της Γαλλίας χαιρετίζει το σχεδιασμό της περαιτέρω δημοσιονομικής προσαρμογής μέσω του συμμαζέματος των δαπανών.
Η γενική εικόνα είναι ότι ακόμα και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, το ΔΝΤ συστήνει την αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου είτε για αναπτυξιακές παρεμβάσεις όπως οι υποδομές είτε για την υποστήριξη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αλλά πουθενά δεν υπάρχει αναφορά σε μέτρα ή δράσεις επιδοματικού χαρακτήρα, πόσο μάλλον στις περιπτώσεις όπου το δημογραφικό πρόβλημα απειλεί μακροπρόθεσμα να τινάξει στον αέρα όλους τους δείκτες.
Την ίδια ώρα στην Αθήνα, η κυβέρνηση δεν υπαινίσσεται απλώς αλλά αναδεικνύει επισήμως το σχεδιασμό των ελαφρύνσεων, «πατώντας» πάνω στα εκτιμώμενα υπερπλεονάσματα των επόμενων ετών. Με φόντο τις σχετικές προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου, ο υπουργός Οικονομικών έκανε λόγο για μελέτη φοροελαφρύνσεων ύψους 700 εκατ. Ευρώ για το 2019, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας μιλώντας στο Bloomberg επιβεβαίωσε επί της ουσίας την πρόθεση της κυβέρνησης να διαπραγματευθεί με τους δανειστές το Φθινόπωρο, τις ψηφισμένες περικοπές των συντάξεων από 1/1/2019. Με δεδομένο, πάντως, ότι το δημοσιονομικό αποτέλεσμα διαμορφώνεται στα περίπου 2,5 δισ ευρώ, η σχετική διαπραγμάτευση έχει πολύ υψηλό δείκτη δυσκολίας, πόσο μάλλον ότι το μέτρο δεν θεωρείται μόνο δημοσιονομικού αλλά και διαρθρωτικού χαρακτήρα.