«Οι μετανάστες που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα δεν έχουν παρά μια επιλογή για να φτάσουν την βόρεια Ευρώπη: την παρανομία. Στο κέντρο των Αθηνών, το εμπόριο των διακινητών ανθίζει και οι τιμές συνεχώς ανεβαίνουν», γράφει το έγκριτο σάιτ Slate, το οποίο κάνει ανταπόκριση από την περιοχή της Ομόνοιας, στην Αθήνα.
Με τίτλο «Η οδός των διακινητών στην Αθήνα», η δημοσιογράφος αναφέρει:
«Τετάρτη 20:15. Μόλις πέφτει η νύχτα, η οδός Αχαρνών αρχίζει να ζωντανεύει. Τα καφέ με ναργιλέδες γεμίζουν, τα αυτοκίνητα διπλοπαρκάρουν, οι τσιγγάνοι πουλάνε φρούτα και λαχανικά πάνω στο δρόμο.
Επίσης, οι λαθρέμποροι τσιγάρων προσεγγίζουν τους περαστικούς, οι μαροκινοί και ιρανοί μπαρμπέρηδες βάζουν ανατολίτικη μουσική και κουρεύουν τους πελάτες ως αργά τη νύχτα.
Ο Ουσάι, 22 ετών, από τη Συρία, έχει ραντεβού σε ένα αιγυπτιακό καφέ της Αχαρνών, που την αποκαλεί «οδό των διακινητών» ή «αραβική λεωφόρο». Ο ίδιος θα συναντήσει εκεί έναν διακινητή που θα του δείξει πολλές ευρωπαϊκές ταυτότητες. Ο Ουσάι δεν δείχνει ευχαριστημένος, φεύγει με άδεια χέρια. Καμία από τις ταυτότητες δεν έχει φωτογραφία να του μοιάζει κάπως. Συνάντησε ως τώρα πέντε διακινητές.
«Πριν από λίγες ημέρες, βρήκα μια ταυτότητα κάποιου Συριακής καταγωγής, με τόπο διαμονής την Γερμανία, που μου έμοιαζε. Ο διακινητής μου ζητούσε 1 000 ευρώ, χωρίς εγγύηση. Αν με σταματήσουν στο αεροδρόμιο θα χάσω τα 1 000 ευρώ. Οι διακινητές επωφελούνται όταν καταλαβαίνουν ότι αναζητάς εναγωνίως μια ταυτότητα. Κανονικά οι τιμές είναι 200 ή 500 ευρώ η ταυτότητα», εξηγεί ο Ουσάι στην δημοσιογράφο του Slate.
Ο Ουσάι έφτασε την 1η Ιανουαρίου 2018 στην Κω. Είναι πρώην φοιτητής Οικονομικών από την Δαμασκό της Συρίας και κατόρθωσε να φτάσει από την Κω στην Αθήνα παρά τις απαγορεύσεις που ισχύουν για τους πρόσφυγες που καταφθάνουν στα ελληνικά νησιά, μετά την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας που ισχύει από τον Μάρτιο του 2016. Θεωρητικά, όσοι φτάνουν στα ελληνικά νησιά θα πρέπει να περιμένουν να εξετασθεί το αίτημα ασύλου και μετά να μεταφερθούν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τότε, είτε θα αποκτήσουν καθεστώς πρόσφυγα στην Ελλάδα και μια άδεια για να πάνε ως το λιμάνι του Πειραιά, είτε θα σταλούν πίσω στην Τουρκία, αν θεωρηθεί «ασφαλής χώρα» για εκείνους.
Με αυτή την διαδικασία, οι υπηρεσίες ασύλου της Ελλάδας έχουν γεμίσει τα πέντε νησιά του Αιγαίου από πρόσφυγες και μετανάστες: Σάμος, Λέσβος, Κως, Χίος και Λέρος. Τα hotspots είναι ασφυκτικά γεμάτα και οι συνθήκες υγιεινής είναι άθλιες.
Σύμφωνα με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, πάνω από 10 000 πρόσφυγες βρίσκονται ήδη στα πέντε νησιά. Ορισμένοι, όπως ο Ουσάι, κατορθώνουν να περάσουν από τα δίχτυα και να δραπετεύσουν από αυτή την κόλαση. «Τα ‘παιξα όλα για όλα, δεν μπορούσα να μείνω σε αυτές τις συνθήκες πάνω από λίγες μέρες... Αγόρασα ένα εισιτήριο πλοίου από την Κω και κατόρθωσα να χωθώ ανάμεσα στα άτομα που έφευγαν για την Αθήνα», λέει ο Ουσάι στο Slate.
[Η φωτογραφία είναι από το ρεπορτάζ του Slate]
Τώρα ο Ουσάι θέλει να πάει στη Γερμανία, όπου μένουν εδώ και πέντε χρόνια ο πατέρας του και η αδελφή του. «Πλήρωσα 2 000 ευρώ για να φύγω από τη Συρία. Για να περάσω από την Τουρκία στην Ελλάδα πλήρωσα άλλα 1 000 ευρώ. Δανείστηκα χρήματα στην οικογένειά μου, στους φίλους μου», λέει.
Ο Μιλάντ, 26 ετών, έφτασε τον Δεκέμβριο του 2017 στην Ελλάδα, κρυμμένος στο πορτ μπαγκάζ ενός αυτοκινήτου που πέρασε τα σύνορα στον Εβρο. Ψάχνει έναν διακινητή που θα του επιτρέψει να φύγει για την Σουηδία όπου βρίσκονται οι δικοί του από το 2015.
Το βράδυ της Τετάρτης, αφού αντάλλαξε πολλά μηνύματα με τα Abo Khaled, έναν διακινητή που κατόρθωσε να βγάλει αεροπορικώς από την Ελλάδα τα ξαδέλφια και πολλούς από τους φίλους του Μιλάντ, συναντώνται σε ένα εστιατόριο με φάλαφελ. Με έναν ναργιλέ στο χέρι, ο Abo Khaled λέει, έχοντας δίπλα τους συνεταίρους του:
«Είτε θα πάρεις χαρτιά για να ταξιδέψεις από την χώρα υποδοχής, είτε ευρωπαϊκές ταυτότητες κλεμμένες. Ο πρώτος τρόπος είναι ο πιο σίγουρος αλλά και ο ακριβότερος. Χρειάζονται περίπου 4 000-5 0000 ευρώ για να περάσεις ως την Γερμανία ή την Σουηδία».
Και προσθέτει ότι είναι καλύτερα να περιμένεις κάποιος το καλοκαίρι «όταν οι τουρίστες χάνουν τις ταυτότητές τους, και μπορεί κάποιος να χωθεί μέσα στο πλήθος για να ταξιδέψει».
Και πώς μπορείς να είσαι σίγουρος ότι ο διακινητής δεν θα σε κλέψει;
«Χρησιμοποιούμε γραφεία εγγυήσεων, καταστήματα που μοιάζουν φυσιολογικά, εστιατόρια, παντοπωλεία, καταστήματα τηλεφωνίας, όπου κατατίθενται τα χρήματα του υποψηφίου να ταξιδέψει. Ο διακινητής δεν παίρνει το συνολικό ποσό παρά μόνο όταν το άτομο φτάσει στον τελικό προορισμό. Αλλά αυτό το σύστημα στοιχίζει ακριβά», λέει ο Μιλάντ στο Slate.
Ο Abo Khaled τον συμβουλεύει να περιμένει το καλοκαίρι όταν οι τουρίστες θα είναι περισσότεροι στην Ελλάδα.
Και πως πληρώνει κάποιος τους διακινητές;
«Μέσω Western Union ή άλλων συστημάτων πληρωμής δεν μπορείς εύκολα να στείλεις μεγάλα ποσά. Οταν πρέπει να πληρώσεις 5 000 ευρώ, για παράδειγμα, πώς κάνεις;». Ο Μιλάντ προτιμάει στην Αθήνα την μαύρη αγορά των συναλλαγών. Βρίσκεται σε ένα μικρό παντοπωλείο. Εκεί συναντά τον Abo Ghassan, ο οποίος από το 2006 ασχολείται με το επικερδές αυτό επάγγελμα, ειδικά από τη στιγμή που 800 000 μετανάστες διέσχισαν την Ελλάδα για να πάρουν την οδό των Βαλκανίων προς την Ευρώπη. Από στόμα σε στόμα οι μετανάστες έμαθαν για τον Abo Ghassan μέσω του οποίου στέλνουν ή λαμβάνουν χρήματα. Ο διαμεσολαβητής κρατάει το 5% από το ποσό.
Ωστόσο οι μετανάστες δεν είναι όλοι άτυχοι. Υπάρχουν και κάποιοι που καταφέρνουν να φύγουν στην Ευρώπη με την πρώτη. Οπως ο Μοχάμεντ, 25 ετών: «Αγόρασα μια ευρωπαϊκή καρτα ταυτότητας για 170 ευρώ, αγόρασα αεροπορικά εισιτήρια ως την Σουηδία, πήρα το λεωφορείο ως το Αμστερνταμ και εκεί ζήτησα πολιτικό άσυλο. Αλλά είμαι τυχερός, γιατί είμαι ξανθός με γαλάζια μάτια, μοιάζω ευρωπαίος, μιλάω τέλεια αγγλικά, βρήκα τα κατάλληλα χαρτιά», λέει.
Το παράδειγμά του απελπίζει τον Ουσάι, ο οποίος δεν έχει πια κουράγιο να περιμένει. «Θα φύγω από την οδό των Βαλκανίων, μέσω της Αλβανίας. Μια οικογένεια που ξέρω έφτασε πριν από δύο ημέρες στην Γερμανία από αυτή την οδό. Δεν ήρθα στην Ελλάδα για να μείνω εδώ για πάντα, πρέπει να βρω τρόπο να φύγω και να σκεφτώ το μέλλον μου!».