Στις 6 Φεβρουαρίου 1958 σημειώθηκε ένα αεροπορικό δυστύχημα που συγκλόνισε το παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Το αεροπλάνο που μετέφερε την αποστολή της Μάντσεστερ Γοιουνάιτεντ, μία από τις καλύτερες μεταπολεμικές ομάδες, συνετρίβη κατά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο Ριμ του Μονάχου. Ο τραγικός απολογισμός ήταν 23 νεκροί από τους 43 επιβαίνοντες στο αεροπλάνο.
Στο twitter της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έχουν αναρτήσει μία φωτογραφία της ομάδας και ένα ρολόι που ο χρόνος έχει σταματήσει στις 3.03 μ.μ.
We will never forget. #FlowersOfManchester pic.twitter.com/YAC0Lmqq2W
Νωρίτερα είχαν κερδίσει για το Κύπελλο Πρωταθλητριών τον Ερυθρό Αστέρα
Μια ημέρα νωρίτερα , η αγγλική ομάδα είχε αντιμετωπίσει για το Κύπελλο Πρωταθλητριών τον Ερυθρό Αστέρα στο Βελιγράδι, στη ρεβάνς της νίκης της με 2-1 στο πρώτο παιχνίδι του «Ολντ Τράφορντ». Το παιχνίδι στο Βελιγράδι έληξε 3-3 και η πρόκριση της ομάδας του Ματ Μπάσμπι γιορτάστηκε με μία λαμπρή δεξίωση που διοργάνωσε η βρετανική πρεσβεία του Βελιγραδίου, όπου παραβρέθηκαν όλα τα μέλη της Γιουνάιτεντ.
Την επόμενη ημέρα στις 6 Φεβρουαρίου, η αποστολή της ομάδας επρόκειτο να αναχωρήσει από το αεροδρόμιο του Βελιγραδίου, από όπου μέσω Μονάχου, θα έφθανε στη Μεγάλη Βρετανία. Ωστόσο, ένας από τους ποδοσφαιριστές, ο Τζον Μπέρι, έχασε το διαβατήριό του, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η αναχώρηση, έως ότου βρεθεί λύση στο πρόβλημα.
Η διοίκηση της αγγλικής ομάδας είχε αποφασίσει να μισθώσει μία πτήση τσάρτερ για να μην ταλαιπωρηθούν τα μέλη της αποστολής, επειδή λίγες ημέρες μετά, η Γιουνάιτεντ θα αντιμετώπιζε τη Γουλβς στο ντέρμπι που θα καθόριζε την κούρσα προς τον τίτλο στο πρωτάθλημα Αγγλίας. Το αεροσκάφος που μισθώθηκε ήταν ένα από τα ασφαλέστερα της εποχής. Ενα δικινητήριο τύπου Airspeed Ambassador των βρετανικών αερογραμμών ΒΕΑ (πρόγονο της British Airways). Το ταξίδι της επιστροφής θα γινόταν μέσω Μονάχου προκειμένου να ανεφοδιαστεί το αεροπλάνο.
Η αναχώρηση από το Βελιγράδι και η άφιξη στο Μόναχο -Λίγο πριν την τραγωδία
Το αεροπλάνο με τους «μπέμπηδες» αναχώρησε από το Βελιγράδι. Στη Γιουγκοσλαβία οι καιρικές συνθήκες ήταν εξαιρετικές, ωστόσο το σκηνικό άλλαξε εντελώς μόλις το αεροπλάνο μπήκε στον εναέριο χώρο της Δυτικής Γερμανίας. Εκεί το αεροπλάνο ήρθε αντιμέτωπο με έντονα καιρικά φαινόμενα. Ενδεικτικό είναι πως ο διάδρομος απογείωσης του αεροδρομίου στο Μονάχου είχε σκεπαστεί από χιόνι. Η προσγείωση, πάντως, έγινε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, παρά την πυκνή ομίχλη που υπήρχε.
Οι επιβάτες αποβιβάστηκαν, προκειμένου να γίνει η διαδικασία ανεφοδιασμού του αεροπλάνου, η οποία θα διαρκούσε περίπου 40 λεπτά. Στο ρεπορτάζ του, ο δημοσιογράφος Φρανκ Τέιλορ της εφημερίδας «Manchester Chronicle», ο οποίος ήταν επιβάτης της μοιραίας πτήσης, παραθέτει ενδιαφέροντα στοιχεία: «Μόλις άνοιξε η πόρτα του αεροπλάνου για να κατέβουμε, μέσα στην καμπίνα όρμησε ένας αέρας, τόσο παγωμένος, λες και προερχόταν από τις στέπες της Σιβηρίας. Πρώτος κατέβηκε προσεκτικά ο Ντάνκαν Εντουαρντς, που σήκωσε τον γιακά του για να προστατευτεί από το ψύχος, ενώ φώναξε στους άλλους να προσέχουν τα βήματά τους εξαιτίας του πάγου που είχε πιάσει στο έδαφος».
Στις 2.15 η επιβίβασή της ομάδας και των υπολοίπων επιβαινόντων στο αεροσκάφος. Ο Ρότζερ Μπερν, ένας από τους ποδοσφαιριστές της Γιουνάιτεντ, παρατήρησε πως κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού, οι τροχοί του αεροπλάνου είχαν καλυφθεί από χιόνι.
Τρεις ανεπιτυχείς προσπάθειες απογείωσης
Ολες οι απαραίτητες διαδικασίες είχαν γίνει και το αεροπλάνο ήταν έτοιμο για απογείωση. Ωστόσο κάτι δεν πήγαινε καλά.
Στις 2.19 μ.μ. ο πύργος ελέγχου δίνει άδεια στον κυβερνήτη Τζέιμς Θέιν και τον συγκυβερνήτη Κεν Ρέιμεντ να απογειωθούν. Οι μηχανές κάνουν πολύ θόρυβο. Ο Μπόμπι Τσάρλτον, ένας από τους ποδοσφαιριστές που θα διασωθούν, θα καταγράψει αργότερα τις αναμνήσεις του: «Θυμάμαι ότι κοιτούσα από το παράθυρο για να δω τη στιγμή που οι τροχοί θα ξεκολλούσαν από το έδαφος και θα απογειωνόμασταν. Μόλις η ισχύς των μηχανών μεγάλωσε και αρχίσαμε να αναπτύσσουμε ταχύτητα, ξαφνικά φρενάραμε και το αεροπλάνο σταμάτησε στη μέση του διαδρόμου, χωρίς κανείς να ξέρει το γιατί». Πράγματι, οι πιλότοι είχαν σταματήσει το αεροπλάνο, επειδή άκουσαν ένα ασυνήθιστο θόρυβο σε μία από τις μηχανές, που ενδεχομένως να οφειλόταν στην υπερτροφοδοσία με καύσιμα.
Στις 2.34 μ.μ., δηλαδή 15 λεπτά αργότερα, οι πιλότοι θα επιχειρήσουν μία δεύτερη προσπάθεια για να απογειώσουν το αεροπλάνο. Ομως, και πάλι θα σταματήσουν τη διαδικασία απογείωσης στη μέση του διαδρόμου, αφού ο ασυνήθιστος θόρυβος επιμένει. Οι επιβάτες ενημερώνονται πως θα πρέπει να αποβιβαστούν ξανά, προκειμένου να διορθωθεί «το μικρό, αλλά όχι σοβαρό μηχανικό πρόβλημα», όπως τονίστηκε από τους συνοδούς του αεροπλάνου.
Πριν συμπληρωθούν δέκα λεπτά, αρχίζει εκ νέου η επιβίβαση στο αεροπλάνο. Ωστόσο, σημειώνεται ξανά καθυστέρηση, αφού από την καταμέτρηση των επιβατών, διαπιστώνεται ότι λείπει ο δημοσιογράφος Αλφ Κλαρκ, ο οποίος παραμένει στο κτίριο του αεροδρομίου, δίνοντας ανταπόκριση στην εφημερίδα του για τα προβλήματα της πτήσης. Στις 2.56 μ.μ. ο κυβερνήτης Θέιν παίρνει πάλι άδεια από τον πύργο ελέγχου για να απογειωθεί. Στις 3.02 μ.μ. ο πύργος ελέγχου ενημερώνει τον Θέιν και τον συγκυβερνήτη Ρέιμεντ ότι είχαν στη διάθεσή τους 2 λεπτά για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία απογείωσης.
Καθώς το αεροπλάνο βρίσκεται στον διάδρομο απογείωσης προσπαθώντας να νικήσει τη βαρύτητα, χάνει ταχύτητα και πέφτει πάνω σε φράκτη, με αποτέλεσμα να βγει στον δρόμο έξω από το αεροδρόμιο, με το δεξί του φτερό να διαλύεται πάνω σε ένα σπίτι, που αμέσως πιάνει φωτιά. Μέσα στο σπίτι βρίσκονται μία γυναίκα, η Αννα Βίνκλερ, μαζί με τα τρία της παιδιά, αλλά κατορθώνουν να βγουν από το φλεγόμενο οίκημα χωρίς να τραυματιστούν. Το αεροπλάνο, χωρίς ένα φτερό και μέρος της ουράς του, αρχίζει να στριφογυρίζει πάνω στο χιονισμένο έδαφος. Κτυπά με δύναμη πάνω σε ένα δέντρο και αμέσως μετά πέφτει σε ένα ξύλινο υπόστεγο, όπου βρίσκεται ένα βυτίο με καύσιμα. Ακολουθεί μία τεράστια έκρηξη. Το ρολόι δείχνει 3.03 μ.μ.
Ο τραγικός απολογισμός της συντριβής
Νεκροί ανασύρονται επτά παίκτες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ:
- ο αριστερός μπακ και αρχηγός Ρότζερ Μπερν (με 33 συμμετοχές στην Εθνική Αγγλίας),
- ο αναπληρωματικός αριστερός μπακ Τζεφ Μπεντ,
- ο δεξιός μέσος Εντι Κόλμαν,
- ο κεντρικός αμυντικός Μαρκ Τζόουνς,
- ο αριστερός μπακ Ντέιβιντ Πεγκ (μία φορά διεθνής με την εθνική Αγγλίας)
- ο μεσοεπιθετικός Τόμι Τέιλορ
- ο μεσοεπιθετικός Λάιαμ «Μπίλι» Γουίλαν (4 φορές διεθνής με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας).
Επίσης, χάνουν τη ζωή τους:
- ο γραμματέας του συλλόγου Γουόλτερ Κρίκμερ,
- οι προπονητές Μπερτ Γουόλι και Τομ Κάρι,
- δύο μέλη του πληρώματος,
- δύο φίλαθλοι,
- οκτώ δημοσιογράφοι που ταξίδευαν με την ομάδα, μεταξύ των οποίων ο σπουδαίος βετεράνος τερματοφύλακας της Μάντσεστερ Σίτι και της Εθνικής Αγγλίας, Φρανκ Σουίφτ.
Οι τραυματίες μεταφέρονται άμεσα στο νοσοκομείο «Ρεχτς ντερ Ιζαρ» του Μονάχου. Ανάμεσά τους είναι ο 21χρονος και πολλά υποσχόμενος ποδοσφαιριστής, Ντάνκαν Εντουαρντς, ο οποίος θα αφήσει την τελευταία του πνοή δύο εβδομάδες αργότερα, στις 21 Φεβρουαρίου.
Ο προπονητής Ματ Μπάσμπι, παρά τα βαριά τραύματά του στο στήθος, θα επιζήσει. Θα αποθεραπευτεί πλήρως, ξεκινώντας στην επόμενη αγωνιστική περίοδο (1958-1959) τη δημιουργία μιας νέας ισχυρής ομάδας. Το 1967 η ομάδα αυτή, με επικεφαλής τους διασωθέντες από το δυστύχημα Μπόμπι Τσάρλτον και Μπιλ Φόουκς, αλλά και τον νεαρό Τζορτζ Μπεστ, κατακτά το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών για την Αγγλία, συντρίβοντας στον τελικό την Μπενφίκα με 4-1.
Τα αίτια
Οι γερμανικές αρχές κατηγόρησαν τον πιλότο Τζέιμς Θέιν ως υπαίτιο του δυστυχήματος, με το επιχείρημα ότι δεν ολοκλήρωσε τη διαδικασία αποπαγοποίησης των φτερών του αεροπλάνου.
Η αεροπορική εταιρεία τον απέλυσε και χρειάστηκαν 10 χρόνια δικαστικών αγώνων για να απαλλαγεί από κάθε κατηγορία.