17 χρόνια μετά την άφιξη των ΙΚΕΑ στη Θεσσαλονίκη και 15 χρόνια μετά την άφιξή τους στην Αθήνα και εν συνεχεία σε Λάρισα και Ιωάννινα, ελάχιστα σπίτια στην Ελλάδα υπάρχουν χωρίς ένα τραπεζάκι των λίγων ευρώ με επένδυση σημύδας, τη μπλε κλασική πλαστική τσάντα των ΙΚΕΑ, ή την απλούστατη αλλά βολικότητα κλασική Billy βιβλιοθήκη.
Ο Ingvar Kamprad, ο Σουηδός ιδρυτής των ΙΚΕΑ που έφυγε από τη ζωή την περασμένη Κυριακή, σε ηλικία 91 ετών, αφήνει πίσω του όχι μόνο έναν κόσμο γεμάτο με ανοιχτού χρώματος ξύλου βιβλιοθήκες και συναρμολογούμενες καρέκλες, αλλά και έναν κόσμο με εντελώς διαφορετική άποψη για τα έπιπλα και τις αγορές γενικότερα. Και αυτό οφείλεται εν πολλοίς σε εκείνον.
Οταν οι πρώτοι πελάτες των ΙΚΕΑ μπήκαν στα τεράστια καταστήματα της αλυσίδας και πήραν στα χέρια τους την μπλε-κίτρινη πλαστική τσάντα και το μικρό ξύλινο μολυβάκι και άρχισαν την περιπλάνηση στον... συναρμολογούμενο κόσμο της σουηδικής εταιρείας, αντιλαμβάνονταν ότι ζούσαν μια εμπειρία αγοράς την οποία δεν είχαν ξαναζήσει, αλλά ούτε και φανταστεί. Αρχισαν την περιήγησή τους στο κατάστημα περνώντας μέσα από ιδιαίτερα επιμελημένα δωμάτια, από τα οποία έπαιρναν ιδέες για πράγματα που δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι χρειάζονται, πριν περάσουν... πίσω από τη σκηνή, στην «αποθήκη» από όπου θα μπορούσαν να αγοράσουν και να πάρουν την ίδια στιγμή μαζί τους όσα είχαν διαπιστώσει ότι χρειάζονται και είχαν σημειώσει με το μικρό ξύλινο μολυβάκι στο μπλοκάκι τους. Ενα απίστευτα έξυπνο σκηνικό όπου στο τέλος δεν χρειαζόταν να πληρώσεις έξοδα συναρμολόγησης ή μεταφορικά, το οποίο δημιουργούσε (και δημιουργεί) μια αίσθηση ότι σε κάθε περίπτωση έχεις επωφεληθεί από τις αγορές σου. Και όντως είχες και έχεις...
Γιατί έτσι, σε μια νύχτα, τα έπιπλα μεταμορφώθηκαν από... βαριά κειμήλια που μεταφέρονται από τους γονείς στα παιδιά και τους παππούδες στα εγγόνια, σε κάτι πιο... απλό. Σε μια αγορά που δεν γίνεται μια φορά στη ζωή, αλλά σε διάφορες φάσεις, ανάλογα με τη διάθεση, το μπάτζετ, την επόμενη αλλαγή (όποια και αν είναι αυτή), που θα έρθει στη ζωή.
Η απόφαση να αγοράσεις έναν καναπέ μετατράπηκε από... απόφαση ζωής σε κάτι πιο χαλαρό. Αν τ ο μετανιώσεις μπορείς απλά να τον αλλάξεις. Δεν είχες ξοδέψει μια περιουσία για να τον αγοράσεις, ούτε τώρα θα χρειαστεί να ξοδέψεις άλλη μία για να αγοράσεις έναν νέο. Υπάρχουν τα κιτρινο-μπλε καταστήματα.
Στην καθιέρωση των ΙΚΕΑ έπαιξε, φυσικά, ρόλο και το design τους. Τα έπιπλα των σουηδικών καταστημάτων είναι απλά και λειτουργικά και την ίδια ώρα όμορφα, ένας συνδυασμός που κερδίζει, όπως μαρτυρά το εσωτερικό κάθε ελληνικού σπιτιού.
Το μοντέλο ΙΚΕΑ αντικατοπτρίζει επίσης την κοινωνία που εξυπηρετεί: Σπίτια που λειτουργούν ως βάση μέχρι την ανεύρεση ενός άλλου, ίσως μεγαλύτερου, μέχρι την επόμενη μετακίνηση, σε άλλη πόλη, σε άλλη χώρα. Μια μετακίνηση στην οποία δεν θα χρειαστεί και μετακόμιση.
Πολλοί στο παρελθόν μπορεί να προσπάθησαν να «κατεβάσουν» το υψηλό ντιζάιν στις μάζες αλλά λίγοι τα κατάφεραν, με τις τιμές τους, εν τέλει να εκτοξεύεται στα ουράνια καταλήγοντας προϊόντα πολυτελείας.
Η IKEA έπιασε την ιστορία από την ανάποδη, με τα φθηνά, πολύχρωμα προϊόντα της να αποκτούν, με το πέρασμα των χρόνων, μια τέτοια αύρα, να αποκτούν την ταμπέλα του «κλασικού» και να τα αντιγράφουν οι άλλοι! Και όχι οι οποιοιδήποτε άλλοι... Ηταν μόλις πριν ένα χρόνο περίπου όταν ο Balenciaga απέτισε φόρο τιμής στην μπλε πλαστική τσάντα του ΙΚΕΑ (του 1 ευρώ), αντιγράφοντάς την και πουλώντας την την αντί 1.700 ευρώ. Εκείνη τη στιγμή ο Ingvar Kamprad θα σκέφτηκε ότι μάλλον κάτι έκανε σωστά...
Ακολουθούν τα 12 best seller προΐοντα της IKEA, όλων των εποχών:
- Κορνίζα Ribba
Η απλότητα χαρακτηρίζει την ΙΚΕΑ και η κορνίζα Ribba το αποδεικνύει. Υπάρχει σε ποικιλία μεγεθών και σε διάφορα χρώματα, μαύρο, άσπρο, γκρι...
- Κούπα Färgrik
Είναι κομψή και φθηνή. Και πηγαίνει σε όλες τις κουζίνες. Για αυτό υπάρχει και σε όλες... Mερικές φορές, δε, μπορεί να εξυπηρετήσει και άλλες χρήσεις...
- Καναπές Klippan
Είναι... μαζεμένος, φίνος, τέλεια επιλογή για μικρούς χώρους. Για αυτό και διαχρονικά... ξεπουλάει. Επιπλέον αν τον βαρεθείς υπάρχουν με λίγα ευρώ, διαθέσιμα καλύμματα. Και αμέσως γίνεται σαν καινούριος.
- Τραπέζι Docksta
Απλό, βολικό, συνδυάζεται με τα πάντα, για αυτό και το προτιμούν πολλοί.
- Καναπές Ektorp
«Κλασικός» καναπές τον οποίο τον βρίσκεις σε κάθε ελληνικό σπίτι που σέβεται τον ευατό του! Ταιριάζει σε κάθε στιλ σπιτιού, είναι εξαιρετικά άνετος, βγαίνει σε άπειρα χρώματα αλλά και σε πολλές διαστάσεις, ακόμη και γωνία. Ολα αυτά εξηγούν γιατί έχει αναδειχθεί σε αγαπημένο και των Ελλήνων.
- Τραπέζι Lack
«Basic» κομμάτι, από αυτά που τα αγοράζουν και σε... περίπτωση που τα χρειαστούν. Εξαιρετικά φθηνό, κυκλοφορεί σε άπειρα χρώματα και πολυμορφικό, μιας και μπορεί να εκτελέσει από χρέη κομοδίνου μέχρι ότι άλλου βοηθητικού τραπεζιού μπορεί να χρειαστεί ένα σπίτι.
- Σουηδικά χαλιά
Τα ΙΚΕΑ εκτός από το σουηδικό ξύλο μας έκαναν να μάθουμε και τα σουηδικά χαλιά. Είναι χρωματιστά, χαρούμενα, διαφορετικά, για αυτό και αγαπήθηκαν.
- Rens sheepskin
Θυμίζει την παλιά φλοκάτη, αλλά σε μια πιο εκσυγχρονισμένη της έκδοση για αυτό και αγαπήθηκε ιδιαίτερα. Τι άλλο θα ταίριαζε καλύτερα μπροστά από το τζάκι;
- Ράφια Kallax
Αποτελούν την εξέλιξη των αγαπημένων σε όλους Expedit. Υπάρχουν απλά σε κάθε σπίτι, σε κάθε χρώμα, κάθε μέγεθος για κάθε χρήση.
- Κρεβάτι Malm
Είναι το κρεβάρι στο πρώτο διαμέρισμα των millennials χωρίς καμία αμφιβολία. Το κρεβάτι που υπάρχει σε κάθε φοιτητικό και όχι μόνο σπίτι, αφού η απλότητά του αφήνει περιθώριο στη φαντασία με το συγκεκριμένο απλό και οικονομικό κρεβάτι να δημιουργήσει ονειρικούς χώρους.
- Καρέκλα Poäng
Κάθε χρόνο, 1,5 εκατ. σπίτια στον κόσμο αποκτούν μια νέα καρέκλα Poäng. Σχέδιο του Γιαπωνέζου Noboru Nakamura, έχει γίνει ταυτόσημη με τα ΙΚΕΑ, αποτελεί κάτι σαν σύμβολό τους.
- Βιβλιοθήκη Billy
Χωρίς σχόλια απολύτως δικαιολογημένα, η συγκεκριμένη βιβλιοθήκη είναι το προϊόν της ΙΚΕΑ που έχει αγαπηθεί όσο κανένα άλλο...
Κάθε 10 δευτερόλεπτα, σε κάποια γωνιά του κόσμου, κάποιος βγαίνει από τα γκαράζ της ΙΚΕΑ έχοντας στο πορτπαγκάζ του μια βιβλιοθήκη Billy. Αντιπροσωπευτικό δείγμα της απλότητας των ΙΚΕΑ έχει με το δικό της τρόπο συμβάλλει στην παγκόσμια επιτυχία του brand.