Οι άγνωστες αποδράσεις από το κολαστήριο του Αουσβιτς -Πώς ξέφυγαν 196 άνθρωποι από τους θαλάμους αερίων [εικόνες]

Σάββατο απόγευμα, μέσα Ιουνίου του 1942 στο Άουσβιτς.

Ένα Steyr 220 -από τα αγαπημένα αυτοκίνητα των αξιωματικών της Βέρμαχτ- πλησιάζει την πύλη του διαβόητου στρατοπέδου συγκέντρωσης αιχμαλώτων των ναζί. Στο τιμόνι ένας υπολοχαγός των SS, στις θέσεις δίπλα και πίσω του τρεις υπαξιωματικοί. Η αγωνία τους εκτοξεύεται στο κατακόρυφο, θρόμβοι ιδρώτα εμφανίζεται στο μέτωπο του ενός καθώς το αυτοκίνητο σταματά μπροστά στη μπάρα. Και δικαιολογημένα, γιατί δεν είναι μέλη των SS, αλλά Πολωνοί κρατούμενοι που έκλεψαν τις στολές από αποθήκη ιματισμού κι άρπαξαν το αυτοκίνητο. Γνώριζαν καλά τι τους περίμενε αν τους έπιαναν...

Ένα Steyr 220 σαν κι αυτό χρησιμοποιήθηκε στην παράτολμη απόδραση (Φωτογραφία: Wikipedia)

Tα δευτερόλεπτα φαντάζουν αιώνες... Ο 22χρονος Κάζιμιρ Πιεχόφσκι, που φορά τη στολή του υπολοχαγού παγώνει. Θα «ξυπνήσει» μόνον όταν ένας απ’ τους συντρόφους τον σκουντά στον ώμο παρακινώντας τον «να κάνει κάτι».

-«Ξυπνήστε, ηλίθιοι!», φωνάζει προς τους φρουρούς. «Ανοίξτε, ειδάλλως θα σας εκτελέσω!»

O Κάζιμιρ Πιεχόφσκι με τη στολή του κρατουμένου του Άουσβιτς (Φωτογραφία: Wikimedia Commons)

Ένας πανικόβλητος στρατιώτης εμφανίστηκε μπροστά τους, «βάρεσε προσοχή» και σήκωσε τη μπάρα. Το αυτοκίνητο ξεκίνησε και λίγο αργότερα χάθηκε στη στροφή του δρόμου. Οι τέσσερις δραπέτες είχαν σωθεί. Κι ως εκ θαύματος όχι μόνον δεν τους ξανάπιασαν, αλλά επέζησαν του πολέμου. Ο Πιεχόφσκι «έφυγε» λίγο πριν τα Χριστούγεννα σε ηλικία 98 ετών...

Ήταν ένας από τους 196 κρατούμενους που κατάφεραν να αποδράσουν από το Άουσβιτς... Συνολικά 928 άνδρες, γυναίκες και παιδιά το αποτόλμησαν πράγμα που σημαίνει ότι μόνον μία στις πέντε απόπειρες στέφθηκε με επιτυχία.

Εξίσου συγκλονιστική είναι η ιστορία του Ταντέους Βιεζόφσκι, του πρώτου ανθρώπου που κατάφερε να γλιτώσει από το κολαστήριο...

O Ταντέους Βιεζόφσκι ήταν ο πρώτος που απέδρασε από το Άουσβιτς -εδώ μια αεροφωτογραφία των εγκαταστάσεων του στρατοπέδου συγκέντρωσης (Φωτογραφία: ΑΡ)

Λίγο μετά τη μεταφορά του στο Άουσβιτς τον Ιούνιο του 1940 ο 26χρονος μπαλωματής έπιασε φιλίες με μια ομάδα Πολωνών που εργάζονταν ως ηλεκτρολόγοι σε μια γερμανική εταιρεία κι ήταν μέλη μιας μυστικής αντιστασιακής οργάνωσης. Λίγες εβδομάδες αργότερα του φόρεσαν στολή ηλεκτρολόγου, διάβηκαν μαζί του την πύλη και αφού του έδωσαν χρήματα και τρόφιμα, τον ανέβασαν σε μια διερχόμενη εμπορική αμαξοστοιχία. Ο ίδιος γλίτωσε, αλλά όταν ανακαλύφθηκε η απουσία του, οι «σωτήρες» του συνελήφθησαν, τους βασάνισαν άγρια και τους φυλάκισαν στο Άουσβιτς. Μόλις ένας επέζησε... Δυστυχώς, όμως, και ο Wiejowski συνελήφθη μετά από ένα χρόνο και οι Ναζί τον σκότωσαν.

O Γιαν Κόσμκι (Φωτογραφία: ushmm.org)

Την πονηριά του επιστράτευσε κι ένας νεαρός ζωγράφος, ονόματι Γιαν Κόμσκι για να ξεφύγει μαζί με άλλους τρεις συγκρατουμένους του. Ο ένας με στολή υπαξιωματικού των SS και πλαστή ταυτότητα συνόδευσε τους άλλους τρεις μ’ ένα κάρο προς την πύλη. Κατάφεραν να ξεγελάσουν τους φρουρούς κι όταν έφθασαν σε κοντινό χωριό μια γυναίκα-μέλος της Αντίστασης τους έδωσε ρούχα να αλλάξουν. Ο Κόμσκι χάρηκε την ελευθερία του επί 16 ημέρες μέχρι που τον έπιασαν σ’ ένα τρένο που κατευθυνόταν προς τη Βαρσοβία. Είχε προλάβει, όμως, να εφοδιαστεί με πλαστά χαρτιά κι έτσι δεν τον αναγνώρισαν ως δραπέτη, ειδάλλως θα τον εκτελούσαν επί τόπου. Τον έστειλαν, βέβαια, στο Άουσβιτς, όπου παρέμεινε μέχρι την απελευθέρωσή του στρατοπέδου. Μετά τον πόλεμο μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου εργάστηκε στη Washington Post και πέθανε σε ηλικία 87 ετών το 2002.

Οι Ναζί είχαν πει στους κρατούμενους ότι αν επιχειρούσαν να δραπετεύσουν θα τους εκτελούσαν επί τόπου (Φωτογραφία: ΑΡ/αρχείο)

Θέμα ντοκιμαντέρ έγινε η ιστορία ενός ζευγαριού ερωτευμένων που κατάφεραν να το σκάσουν από το Άουσβιτς φορώντας ο ένας στολή SS κι η αγαπημένη του τη φόρμα των κρατουμένων. Οι φρουροί τους άφησαν, αγνοώντας ότι ο άνδρας που παρίστανε ότι συνόδευε την κρατούμενη ήταν ένας Πολωνός ονόματι Γιέρζι Μπιελέτσκι, που είχε συλληφθεί το 1940.

O Γιέρζι Μπιελέτσκι μετά την απόδρασή του από το Άουσβιτς το 1944 (Φωτογραφία: Wikipedia)

Στη διάρκεια της κράτησής του ο Μπιελέτσκι έκανε καταναγκαστική εργασία σε μια αποθήκη σιτηρών, όπου γνώρισε κι ερωτεύτηκε τη νεαρή Σίλα Σιμπούλσκα. Οι Ναζί είχαν σκοτώσει όλους τους συγγενείς της κι η ίδια ήταν σίγουρα ότι την περίμενε ανάλογη μοίρα, αλλά ο αγαπημένος της είχε αποφασίσει να τη σώσει. Όταν απέδρασαν, κρύφτηκαν για αρκετές μέρες στην εξοχή μέχρι που βρήκαν καταφύγιο στο σπίτι ενός θείου του Μπιελέτσκι. Μετά από αρκετό διάστημα, φοβούμενοι μήπως οι Ναζί ανακαλύψουν τα ίχνη τους, αποφάσισαν να χωρίσουν και να ξαναβρεθούν μετά τη λήξη του πολέμου.

O Γιέρζι Μπιελέτσκι δείχνει φωτογραφίες του ίδιου και της αγαπημένης του, Σίλα Σιμπούλσκα (Φωτογραφία: ΑΡ)

Αλλά μέσα στο χάος που ακολούθησε δεν τα κατάφεραν κι η Σίλα μετανάστευσε στην Αμερική πιστεύοντας -όπως της είχαν πει- ότι ο καλός της σκοτώθηκε. Πέρασαν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες όταν το Μάιο του 1983 η γυναίκα που της καθάριζε το σπίτι στη Νέα Υόρκη, της είπε ότι μόλις είδε ένα ντοκιμαντέρ για την απίστευτη ιστορία τους κι ότι ο αγαπημένος της ζούσε στην Πολωνία. Η Σίλα πήγε και τον συνάντησε τον επόμενο μήνα. Τον ικέτεψε να παρατήσει τη γυναίκα του και τα παιδιά του, αλλά μάταια. Μετά από αρκετά ραντεβού επέστρεψε απογοητευμένη στη Νέα Υόρκη. Είχε ορκιστεί να μην τον ξαναδεί. Η Σίλα πέθανε το 2005 κι εκείνος έξι χρόνια αργότερα...

Όμως απ’ όλες τις συνταρακτικές αποδράσεις από το Άουσβιτς μία συγκεκριμένη αποδείχθηκε καταλυτικής σημασίας.

Ο Ρούντολφ Βίρμπα το 1946 (Φωτογραφία: Wikipedia)

Δύο Εβραίοι από την Τσεχοσλοβακία, ο Ρούντολφ Βίρμπα και ο Άλφρεντ Βέτσλερ, κρύφθηκαν κάτω από μια στοίβα ξύλα σε ένα εργοτάξιο του στρατοπέδου και όταν σταμάτησαν οι έρευνες για την εξαφάνισή τους δύο εβδομάδες αργότερα, τον Απρίλη του ‘44 το σκασαν κι ήρθαν σε επαφή με Σλοβάκους αντιστασιακούς, που τους ζήτησαν να γράψουν στο χαρί τις εμπειρίες τους από το Άουσβιτς.

O Άλφρεντ Βέτσλερ (Φωτογραφία: Wikipedia)

Η λεπτομερέστατη περιγραφή τους για τη μεταφορά των κρατουμένων στο στρατόπεδο, τις φρικτές μεθόδους βασανισμού και εξόντωσής τους καθώς και τα σκίτσα από τους θαλάμους αερίων έφθασε στον Ερυθρό Σταυρό, το Βατικανό και τις κυβερνήσεις των συμμαχικών δυνάμεων. Η δημοσίευση του ντοκουμέντου από τον Τύπο προκάλεσε αποτροπιασμό για τις θηριωδίες των Ναζί και ώθησε τους συμμάχους να βομβαρδίσουν στόχους στην Ουγγαρία για να σκοτώσουν τους αξιωματικούς των Ναζί που ενορχήστρωναν την «εκκένωση» των Εβραίων και τη μεταφορά τους στο Άουσβιτς. Σύντομα σταμάτησαν οι απελάσεις και σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς σώθηκαν κάπου 120.000 ζωές...