Προϋπολογισμός 2018: Προβλέπει πλεόνασμα 3,82%, ανάπτυξη 2,5% και 1,9 δισ. φόρους [PDF]

Ψηλά βάζει τον πήχη για την ανάπτυξη και το πλεόνασμα για το 2018 -– έτος εξόδου από το μνημόνιο, σύμφωνα με τα προγραμματισθέντα- ο νέος προϋπολογισμός που κατέθεσε στην Βουλή η κυβέρνηση.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η ανάπτυξη φέτος θα περιοριστεί στο 1,6% αλλά για το 2018 θα ανέβει στο 2,5%. Αντιστοίχως το πλεόνασμα του 2017 θα κλείσει στο 2,44% -παρά την διανομή μερίσματος ύψους 1,4 δισ. ευρώ ή 0,78% του ΑΕΠ την επιστροφή των κρατήσεων στους συνταξιούχους και την εξόφληση των ΥΚΩ στη ΔΕΗ -και για του χρόνου προβλέπεται να ανέλθει στο 3,82%.

Ωστόσο, ο προϋπολογισμός φέρνει από την πίσω πόρτα μέτρα -παλιά και νέα- που ξεπερνούν τα 1,8 δισ. ευρώ. Από αυτό το διόλου ευκαταφρόνητο και ευκολοχώνευτο πακέτο, που κατατίθεται σήμερα στη Βουλή, τα 813 εκατ. ευρώ είναι μέτρα ολόφρεσκα, κοινώς εφαρμόζονται για πρώτη αλλά δυστυχώς όχι για τελευταία φορά.

Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ «σημαντικός παράγοντας της υπέρβασης του 2017 ήταν το καλύτερο του αναμενόμενου αποτέλεσμα των ασφαλιστικών ταμείων, τόσο από την πλευρά των εσόδων όσο και από την πλευρά των δαπανών, καθώς και η χρηστή διαχείριση των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού».

Για το έτος 2018 προβλέπεται ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης 2,5% και πρωτογενές πλεόνασμα 3,82% του ΑΕΠ. Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι «αν και οριακά υψηλότερο από το αντίστοιχο εκτιμώμενο αποτέλεσμα του 2017, η δημοσιονομική προσπάθεια που έχει ήδη καταβληθεί, καθώς και η άρση της οικονομικής αβεβαιότητας και η σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος, είναι επαρκείς παράγοντες για την ασφαλή επίτευξή του».

Ο προϋπολογισμός του 2018 είναι ο τελευταίος που κατατίθεται στο πλαίσιο του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής και σηματοδοτεί την είσοδο της χώρας σε μία νέα περίοδο οικονομικής σταθερότητας. Όπως προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018-21, στα έτη που ακολουθούν, έχει εξασφαλιστεί ο αναγκαίος δημοσιονομικός χώρος ώστε να διευρυνθούν οι παρεμβάσεις

Η συζήτηση του προϋπολογισμού στην αρμόδια επιτροπή ξεκινά 23 Νοεμβρίου και θα ολοκληρωθεί σε τέσσερις συνεδρίασης στην ολομέλεια η συζήτηση θα ξεκινήσει στις 18 Δεκεμβρίου και θα ολοκληρωθεί στις 22 Δεκεμβρίου είναι ονομαστική ψηφοφορία

Ο πρόεδρος της Βουλής παραλαμβάνοντας το στικάκι του προϋπολογισμού από το Γιώργο Χουλιαράκη είπε «Εύχομαι ο επόμενος προϋπολογισμός να είναι καλύτερος». Για να προσθέσει με χιούμορ: «Αυτός είναι ο καλύτερος μέχρι τον επόμενο όπως έλεγε και ο Γκάλης συμφωνούμε».

Είναι η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που ο προϋπολογισμός ψηφίζεται όπως στο παρελθόν, πριν την την ένταξη της χώρας τα μνημόνια ,στα μέσα Δεκεμβρίου και με την ψήφιση του η Βουλή κλεινει τις εργασίες της για τις γιορτές των Χριστουγέννων.

Τα προηγούμενα χρόνια οι Βρυξέλλες απαιτούσαν από την ελληνική κυβέρνηση ο προϋπολογισμός να έχει ψηφιστεί μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου προκειμένου στη συνέχεια να ελεγχθεί.

Στο εισαγωγικό σημείωμα του υπουργείου Οικονομικών προς την Βουλή αναφέρεται ότι ο Κρατικός Προϋπολογισμός για το έτος 2018 «θα σηματοδοτήσει την έξοδο της χώρας από μια μακρά περίοδο προγραμμάτων μακροοικονομικής προσαρμογής».

Τονίζεται ακόμη ότι «η σημαντική υπέρβαση των στόχων που επιτεύχθηκε τα δύο προηγούμενα έτη αλλά και εκείνη που αναμένεται για το τρέχον έτος (πλεόνασμα 2,4% έναντι στόχου 1,75% του ΑΕΠ) έχουν συμβάλλει στην αποκατάσταση της διεθνούς αξιοπιστίας στα ελληνικά δημόσια οικονομικά και έχουν δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την επιστροφή της χώρας στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων με τρόπο διατηρήσιμο».

Σύμφωνα με την εκτίμηση του ΥΠΟΙΚ για το 2018, το πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 3,8% του ΑΕΠ, «ποσοστό που είναι συμβατό με τους στόχους του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και παρέχει ένα σημαντικό περιθώριο ασφαλείας».

Σημειώνει ακόμη ότι «η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή των ετών 2015-18 συνοδεύτηκε από τη σταδιακή ενίσχυση της προστασίας των πιο ευάλωτων στρωμάτων με την πλήρη ανάπτυξη εργαλείων όπως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης αλλά και παρεμβάσεων κοινωνικής πολιτικής στον κρίσιμο τομέα αντιμετώπισης της παιδικής φτώχειας».

Μάλιστα, υπόσχεται ότι ειδικά για το έτος 2018, οι εξοικονομήσεις που προκύπτουν από την επιτυχημένη επισκόπηση των πρωτογενών λειτουργικών δαπανών, θα χρηματοδοτήσουν μια σειρά πρόσθετων δράσεων κοινωνικής προστασίας.

«Στα έτη που ακολουθούν, οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018-21 είναι επαρκείς για να εξασφαλίζουν τον δημοσιονομικό χώρο ώστε να διευρυνθούν οι παρεμβάσεις ενίσχυσης της κοινωνικής προστασίας αλλά και να εφαρμοστούν μειώσεις φορολογικών συντελεστών νοικοκυριών και επιχειρήσεων» τονίζει το ΥΠΟΙΚ και καταλήγει: «Η κυβέρνηση, συνεπής στις δεσμεύσεις της τόσο απέναντι στους Έλληνες πολίτες όσο και απέναντι στους εταίρους της, συνεχίζει στο δρόμο της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης με κοινωνική δικαιοσύνη».

Τα «φρέσκα» μέτρα 813 εκατ. ευρώ που θα εφαρμοστούν από την Πρωτοχρονιά

Ο προϋπολογισμός φέρνει από την πίσω πόρτα μέτρα -παλιά και νέα- που ξεπερνούν τα 1,8 δισ. ευρώ. Από αυτό το διόλου ευκαταφρόνητο και ευκολοχώνευτο πακέτο, που κατατίθεται σήμερα στη Βουλή, τα 813 εκατ. ευρώ είναι μέτρα ολόφρεσκα, κοινώς εφαρμόζονται για πρώτη αλλά δυστυχώς όχι για τελευταία φορά. Πρόκειται για συμπληρωματικά δημοσιονομικά μέτρα του 2018, τα οποία ψηφίστηκαν μαζί με το… πακετάκι της διετίας 2019- 2020, αλλά δεν προβλέπεται γι’ αυτά ούτε μισό ευρώ αντίμετρα, κάτι που εξηγεί και τη σιγή ασυρμάτου από την κυβέρνηση.

Μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, επιχειρήσεις, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, καλούνται να βάλουν πλάτη για μια ακόμα χρονιά και είναι ενδεικτικό ότι μέσα στο 2018 η απόδοση/ωρίμανση του συνόλου των μέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί με τους εφαρμοστικούς νόμους των δύο πρώτων αξιολογήσεων θα φτάσει στα 8,282 δισ. ευρώ, έναντι 6,479 δισ. ευρώ στη διάρκεια του 2017. Από αυτά, τα 5,538 δισ. ευρώ είναι φορολογικά μέτρα.

Πέρα από τα μέτρα, που θα νιώσουν για πρώτη φορά στην τσέπη τους οι πολίτες, αναμφίβολα θα πρέπει να γίνει ειδική μνεία στο ΕΚΑΣ, το οποίο άρχισε να «ξηλώνεται» το 2016 και θα καταργηθεί πλήρως στο τέλος του 2019. Μόνο για το 2018 η σχετική δαπάνη θα «ψαλιδιστεί» περαιτέρω κατά 240 εκατ. ευρώ.

Ποια είναι τα μέτρα που θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά από την Πρωτοχρονιά του 2018;

• Μείωση κατά 50% του επιδόματος θέρμανσης: 58 εκατ. Σημειωτέον ότι, αν και βαίνουμε ολοταχώς για το τέλος Νοεμβρίου, το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει εκδώσει ακόμα την απόφαση με τα κριτήρια και το ύψος του επιδόματος.
• Μη τιμαριθμική αναπροσαρμογή συντάξεων: 328 εκατ.
• Αλλαγή τρόπου υπολογισμού εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών, όπου στα έσοδα θα συμπεριλαμβάνονται και οι εισφορές: 59 εκατ. (124 εκατ. το 2019).
• Κατάργηση απαλλαγής 50% για οινοπνευματώδη στα Δωδεκάνησα: 13 εκατ.
• Φόρος διαμονής σε ξενοδοχεία-ενοικιαζόμενα: 74 εκατ.
• Φόρος Airbnb: 48 εκατ.
• Κατάργηση απαλλαγής ιατρικών δαπανών: 121 εκατ. Η κατάργηση της σχετικής φοροαπαλλαγής ίσχυσε αιφνιδιαστικά και αναδρομικά από 1/1/2017, με αποτέλεσμα η εκκαθάριση των δηλώσεων του 2018 να είναι «φαρμακερή» για όσους είχαν ιατρικές δαπάνες έκτακτου χαρακτήρα (π.χ. χειρουργεία, γέννες) και υπολόγιζαν στην έκπτωση του 10%.
• Κατάργηση έκπτωσης 1,5% στην παρακράτηση φόρου: 68 εκατ. Πρόκειται για μέτρο που οδηγεί στη μείωση των καταβαλλόμενων μισθών και συντάξεων.
• Κατάργηση αφορολόγητου 25% σε βουλευτές-δικαστικούς: 44 εκατ.

Τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις

Εσοδα ύψους 2.736,9 εκατ. ευρώ (από 1.656,7 εκατ. ευρώ εφέτος) θέτει ως στόχο η κυβέρνηση για το 2018 από το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων από το ΤΑΙΠΕΔ, τα οποία κατανέμονται ως εξής:

• *Προσδοκώμενα έσοδα 613 εκατ. ευρώ από διαγωνισμούς, για τους οποίους έχουν υποβληθεί δεσμευτικές προσφορές, με αναμενόμενη πρώτη εκταμίευση το 2018.
• *Έσοδα 111,98 εκατ. ευρώ από καταβολές δόσεων, ολοκληρωμένων συναλλαγών προηγούμενων ετών (έως 2017).
• *Εκτιμώμενα έσοδα 2.011,92 εκατ. ευρώ από διαγωνισμούς έργων, οι οποίοι αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2018.

Όπως αναφέρεται στον προϋπολογισμό, το Δημόσιο έχει εκπονήσει και υλοποιεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του, κύριος στόχος του οποίου είναι η προσέλκυση σημαντικών κεφαλαίων για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης.

Η σχεδιασμένη μεταφορά επιλεγμένων περιουσιακών στοιχείων στον ιδιωτικό τομέα, επισημαίνεται, θα ωφελήσει πολλαπλά την ελληνική οικονομία με:

• την άμεση μείωση του δημόσιου χρέους, από τις χρηματικές προσόδους του προγράμματος ιδιωτικοποίησης,
• τη μείωση- εξάλειψη της κρατικής χρηματοδότησης, οποιασδήποτε μορφής, προς τους αντίστοιχους φορείς και τη συνεπακόλουθη μείωση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού,
• το άνοιγμα των αγορών και την ενίσχυση του ανταγωνισμού,
• την αξιοποίησή τους, η οποία θα συμβάλλει στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας και ιδιαίτερα της περιφέρειας, με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την αύξηση των φορολογικών εσόδων.

Ειδική αναφορά γίνεται στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας, στο πλαίσιο μιας ορθολογικής διαχείρισης και στοχευμένης αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου, η οποία μπορεί να εξασφαλίσει σημαντικά και σταθερά έσοδα σε μακροχρόνια βάση, να μειώσει το ύψος του χρέους και να δημιουργήσει πρόσθετα αναπτυξιακά οφέλη. Η πολιτική αυτή έχει ως βασικούς άξονες την καταγραφή, την προστασία και την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, καθώς και τον εκσυγχρονισμό και την απλοποίηση των διαδικασιών και του νομοθετικού πλαισίου.

Οι δράσεις αφορούν στην καταγραφή της Δημόσιας Περιουσίας (Ψηφιακές Υπηρεσίες Δημόσιας Περιουσίας και Εθνικών Κληροδοτημάτων και Μητρώο Ακίνητης Περιουσίας), στην προστασία της (αξιοποίηση δορυφορικών δεδομένων) και στην αξιοποίησή της (Στέγαση δημόσιων υπηρεσιών- εξορθολογισμός και εξοικονόμηση δαπανών, κατεχόμενα και ανταλλάξιμα κτήματα).

Επίσης, στόχος είναι η προώθηση παρεμβάσεων για τις σχολάζουσες κληρονομιές (μέσω της υλοποίησης προγράμματος ταχείας εκκαθάρισής τους ώστε να μην παραμένουν υποθέσεις εκκρεμείς για μεγάλο χρονικό διάστημα), τα κληροδοτήματα και τους αιγιαλούς και τις παραλίες. Ειδικά για το τελευταίο, η διενέργεια ηλεκτρονικών δημοπρασιών για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας που πραγματοποιήθηκε στο 2017 για έναν μικρό αριθμό θέσεων θα επεκταθεί σε όλες τις δημοπρατούμενες θέσεις, καθώς και σε άλλα αντικείμενα προς δημοπρασία (πχ αμμοληψίες), εξετάζοντας παράλληλα τη δυνατότητα διενέργειάς τους μέσω υπάρχοντος συστήματος του υπουργείου Οικονομικών. 'Αμεσα έσοδα, σύμφωνα με το κείμενο του προϋπολογισμού, μπορούν να εξασφαλισθούν από την τροποποίηση της διαδικασίας παραχώρησης της χρήσης του αιγιαλού και της παραλίας, που γίνεται σήμερα έναντι μικρού τιμήματος για το Δημόσιο και αφορά στις περιπτώσεις που υπογράφονται μισθωτήρια συμβόλαια, με τη διενέργεια ηλεκτρονικών δημοπρασιών για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας και αμμοληψιών. Παράλληλα, στόχος είναι η επικαιροποίηση και η απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τον αιγιαλό- παραλία με αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Η στόχευση θα είναι διπλή: αφενός να διασφαλίζεται η προστασία του αιγιαλού και της παραλίας και αφετέρου να προωθείται και να διευκολύνεται η αναπτυξιακή πολιτική της χώρας.

Στο πλαίσιο, εξάλλου, της ανάδειξης της δημόσιας περιουσίας η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας θα προχωρήσει με τη σύμπραξη εξειδικευμένων τμημάτων ελληνικών πανεπιστημίων, στον ακριβή προσδιορισμό των ορίων δημόσιων ακινήτων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή ιδιαίτερης σημασίας για την οικονομία, που δεν ήταν δυνατό μέχρι σήμερα να οριοθετηθούν με τα υπάρχοντα μέσα και τη στελέχωση των υπηρεσιών (πχ. Καλντέρα νήσου Θήρας). Ο ακριβής εντοπισμός τέτοιων ακινήτων θα επιφέρει σημαντικά οφέλη για το δημόσιο συμφέρον, καθώς και αύξηση των εσόδων του Δημοσίου.

Διαβάστε την εισηγητική έκθεση [μέρος 2] σε μορφή PDF