Παιχνίδια κατασκοπείας με επίκεντρο το Άγιο Όρος ήρθαν στο φως της δημοσιότητας και όπως φαίνεται η μυστική υπηρεσία της κομμουνιστικής Βουλγαρίας τις δεκαετίες του 70 και του 80 είχε βάλει στο μάτι την κληρονομιά των μοναστηριών του Αγίου Όρους που προστάτευαν οι μοναχοί. Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα των «Νέων» ο την εποχή εκείνη πραγματοποιήθηκε η επιχείρηση Ακρόπολη - ονομάστηκε έτσι από τη βουλγαρική Μονή Ζωγράφου-, με τον πράκτορα Κοβάτσεφ, που είναι ο νυν μητροπολίτης Βάρνας Κύριλλος, να βρίσκεται στον Άθω έχοντας ως αποστολή να βάλει στο χέρι σπάνια βιβλία, εικονίσματα, καθώς και άλλα θρησκευτικά και ιστορικά κειμήλια.
Εκείνη την εποχή Βούλγαροι μοναχοί είχαν σταλεί ως μυστικοί πράκτορες στα ορθόδοξα μοναστήρια του Αγίου Ορους συμμετέχοντας στην επιχείρηση «Ακρόπολη». Από τη δεκαετία του 1970, οι πράκτορες της Νταρζάβνα Σίγκουρνοστ (DS), της μυστικής υπηρεσίας της κομμουνιστικής Βουλγαρίας, προσπάθησαν να αρπάξουν τα πλούτη του Αγίου Ορους.
Εντύπωση προκαλούν και οι πληροφορίες που έδωσε ο Κοβάτσεφ αναφερόμενος στις ίντριγκες της μικρής ομάδας των μοναχών, οι οποίοι συνωμοτούσαν, καβγάδιζαν για τα κλειδιά του ταμείου, έκλεβαν ζαχαρωτά από την τραπεζαρία και διακινούσαν λαθραία οινοπνευματώδη. Η DS έθεσε επιδέξια προς όφελός της αυτές τις διαιρέσεις και τις αδυναμίες. Ο νεαρός μοναχός πήγε και σε άλλα μοναστήρια αναζητώντας βουλγαρικά κειμήλια. Όταν δεν μπορούσε να τα κλέψει, κρατούσε σημειώσεις και τα φωτογράφιζε.
Η ελληνική υπηρεσία αντικατασκοπίας αύξησε την επαγρύπνησή της και τελικά έβαλαν αιφνιδίως τέλος στην παραμονή του πράκτορα Κοβάτσεφ την άνοιξη του 1979, με την αιτιολογία «υπερέβη τα καθήκοντά του». Στην ουσία όμως εκδιώχθηκε με τον πλέον εξευτελιστικό τρόπο – τον τραβούσαν από τα μαλλιά, του έβγαλαν τα ράσα και τον έδεσαν πάνω σε ένα μουλάρι –.
Τα παιχνίδια κατασκοπίας όμως δεν σταμάτησαν εκέι καθώς οι Βούλγαροι έστειλαν στον Αθωνα τον Ναθαναήλ, ή καλύτερα πράκτορα Μπλαγκόεφ, ο οποίος έδρασε από το 1976 έως το 1980. Από τις αναφορές του πληροφορείται κανείς πως υπήρχαν τουλάχιστον άλλοι δύο μοναχοί της Μονής Ζωγράφου που ήταν πράκτορες της DS, χωρίς να γνωρίζει ο ένας για τον άλλον. Ο πράκτορας Μπλαγκόεφ χρησίμευσε πολύ στις βουλγαρικές υπηρεσίες για να εντοπίσουν ακίνητα των μοναχών που ενδιαφέρουν πολύ το βουλγαρικό κράτος. Το 1980, κατά τη διάρκεια συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, οι Βούλγαροι παρουσίασαν τη φωτοτυπία ενός εγγράφου του 1856 που φέρει τη σύγχρονη σφραγίδα της Μονής Ζωγράφου με κυριλλικούς χαρακτήρες, «γεγονός που έθεσε προσωρινά τέλος στις ελληνικές διεκδικήσεις» επί της μονής, γράφει ο ιστορικός Μόμτσιλ Μετόντιεφ.
Η επιστροφή του κειμηλίου
Το 1988 πραγματοποιήθηκε η σημαντικότερη επιχείρηση των βουλγαρικών υπηρεσιών στο Άγιο Όρος ήταν η κλοπή του χειρογράφου της «Σλαβοβουλγαρικής Ιστορίας» του 17ου αιώνα, ενός κειμένου που θεωρείται ότι θεμελιώνει τη βουλγαρική εθνική ταυτότητα. Η DS αντικατέστησε το πρωτότυπο στη Μονή Ζωγράφου με ένα σχεδόν τέλειο αντίγραφο. Ωστόσο το χειρόγραφο επέστρεψε το 1998 ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος της Βουλγαρίας Πέταρ Στογιάνοφ υποστηρίζοντας πως «μια κλοπή και ιεροσυλία δεν έχει τίποτε ηρωικό, και ακόμη λιγότερο πατριωτικό»