Αποκαλύφθηκε προϊστορικός οικισμός στη Θηρασία -Κτίσματα, εργαλεία, οστά [εικόνες]

Συνεχίζονται οι ανασκαφές στη θέση Κοίμηση στο νοτιοανατολικό άκρο της νήσου Θηρασίας και τα ευρήματα είναι σημαντικά.

Οπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο Πολιτισμού, αποκαλύπτεται προϊστορικός οικισμός στον λόφο όπου δεσπόζει το νεότερο μοναστήρι της Κοίμησης και σχεδόν σε επαφή με αυτό.

Η ανασκαφή φέρνει στο φως έναν πρωτοκυκλαδικό και μεσοκυκλαδικό οικισμό της 3ης και των αρχών της 2ης χιλιετίας π.Χ., με μέτωπο προς την καλντέρα στα ανατολικά και το Ασπρονήσι στα νότια.

Ένα μέρος του οικισμού έχει διαβρωθεί και παρασυρθεί στον γκρεμό κατά την γεωλογική απόσπαση της νήσου Θηρασίας από το Ασπρονήσι, ως αποτέλεσμα της μεγάλης μινωικής ηφαιστειακής έκρηξης.

Ο οικισμός της Κοίμησης προσφέρει σημαντικά στοιχεία για το σύμπλεγμα Θήρας-Θηρασίας κατά τις πρώιμες φάσεις της Εποχής του Χαλκού και δίνει επίσης νέα στοιχεία για τη μορφή του ΝΑ ορίου της προ-εκρηξιακής καλδέρας, στα βαθμηδωτά άνδηρα της οποίας απλώνονταν ο προϊστορικός οικισμός.

Οι εργασίες αποκάλυψαν στα άνδηρα της πλαγιάς ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ανθρωπογενή κατάληψη του χώρου με σειρά κτισμάτων ποικίλων σχεδίων, των οποίων κοινό στοιχείο είναι η αξιοποίηση των βράχων και του φυσικού χώρου ως πλαισίου και συστατικού στοιχείου των θεμελίων και του σκελετού των οικοδομημάτων.

Μεγάλοι ηφαιστειακοί βράχοι αναδύονται σε όλη τη επιφάνεια του αναγλύφου, ορίζουν τα άνδηρα της πλαγιάς, διαμορφώνουν τις διαθέσιμες για δόμηση επιφάνειες και ενσωματώνονται στις κατασκευές.

Η δόμηση είναι πυκνή και τα κτίσματα θα λέγαμε αγκιστρώνονται το ένα στο άλλο, με εξέδρες λίθινες μεταξύ τους, που διαμορφώνουν τα κλιμακωτά άνδηρα της πλαγιάς.

Ηφαιστειακά υλικά χρησιμοποιήθηκαν επίσης στην δόμηση, ως υπόστρωμα των δαπέδων, ενώ πλάκες από τα κατώτερα και παλαιότερα γεωλογικά στρώματα της Θηρασίας, τα οποία θα πρέπει να ήταν ορατά στο ήδη από τότε διαμορφωμένο καλδερικό βύθισμα, χρησιμοποιηθηκαν ως πλάκες οροφής.

Κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο ολοκληρώθηκε η αποκάλυψη ενός ελλειψοειδούς κτιρίου με μνημειακά χαρακτηριστικά και ανασκάφηκαν σε διάφορους χώρους του οικισμού επάλληλα δάπεδα κυρίως της Πρώιμης αλλά και της Μέσης Εποχής του Χαλκού, δίνοντας σημαντικά στοιχεία για την οργάνωση στον χώρο καθώς και τη διαδοχή των φάσεων κατοίκησης.
Διερευνήθηκαν επίσης τα όρια του οικισμού στα άνδηρα της ΝΑ πλαγιάς του λόφου.
Επι τη βάσει κυρίως της κεραμεικής ο οικισμός χρονολογείται στην Πρωτοκυκλαδική ΙΙ, στην Πρωτοκυκλαδική ΙΙ/ΙΙΙ και στη Μεσοκυκλαδική περίοδο, με φάσεις ανάλογες με το Ακρωτήρι.

Ζούσαν από καλλιέργειες και κτηνοτροφία

Τα ευρήματα περιλαμβάνουν κεραμεική, εργαλεία λειασμένου και αποκεκρουμένου λίθου, και διάφορα οικοτέχνεργα, οστά, όστρεα, ξύλο και άλλα οργανικά κατάλοιπα.
Από ό,τι φαίνεται από τα υλικά τεκμήρια, η οικονομία εξαρτιόταν από τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία.
Η εξέταση των τεχνέργων βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά από το πλήθος των εργαλείων σύνθλιψης και τα μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η πρακτική διαφοροποιημένων καλλιεργειών υπήρξε η βάση της διατροφής μαζί με τα προϊόντα της κτηνοτροφίας (γάλα και κρέας) και τους θαλάσσιους πόρους.

Ως προς τις τεχνικές κυρίως μαρτυρείται η υφαντική και η νηματουργία καθώς και η τεχνολογική παραγωγή προϊόντων οψιανού.
Αλλά το πλήθος και η διαφοροποίηση των εργαλείων υποδηλώνει την άσκηση ποικίλων τεχνικών, στο πλαίσιο της τεχνο-οικονομικής οργάνωσης του οικισμού. Η ανάλυση των πηλών της κεραμεικής υποδεικνύει τη σημασία της τοπικής θηραϊκής παραγωγής αλλά και την παρουσία εισηγμένης κεραμικής από διάφορες περιοχές του Αιγαίου.

Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε για άγνωστους λόγους λίγο πριν την έναρξη της Υστεροκυκλαδικής περιόδου, δηλαδή λίγο πριν την τελευταία φάση του Ακρωτηρίου. Όταν έγινε η μινωική έκρηξη και η συνακόλουθη κάλυψη του νησιού με στρώματα ηφαιστειακού υλικού ο οικισμός είχε ήδη εγκαταλειφθεί.

Δεδομένου ότι η θέση στα ορυχεία Αλαφούζου στο νότιο τμήμα του νησιού ακμάζει την Υστεροκυκλαδική περίοδο, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι μέρος των κατοίκων μεταφέρθηκε δυτικότερα, σε χαμηλότερα πλατώματα με άλλου είδους αρχιτεκτονική, αντίστοιχη με την του Ακρωτηρίου και με την ίδια σκευή και τέχνη.

Φορείς της έρευνας είναι το Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Κώστας Σμπόνιας), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ίρις Τζαχίλη) και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων (Μάγια Ευσταθίου), με τη συνεργασία της ομ. Καθ. του Α.Π.Θ. Κλαίρης Παλυβού και διεπιστημονικής ομάδας αρχαιολόγων και άλλων ερευνητών. Για την πραγματοποίηση της έρευνας ιδιαίτερα σημαντική είναι η υποστήριξη του Δήμου Θήρας καθώς και του Ινστιτούτου Αιγαιακής Προϊστορίας (INSTAP).