«Δεν θα είχα αντίρρηση για εξεταστική στον Καμμένο», λέει ο Νίκος Φίλης μιλώντας στο iefimerida. Οκτώ μήνες μετά την απομάκρυνσή του από το υπουργείο Παιδείας, ο βουλευτής παίζει τον ρόλο της εσωτερικής αντιπολίτευσης στον ΣΥΡΙΖΑ.
Είτε το παραδέχεται είτε όχι, διαφοροποιείται. «Θυσιάστηκα σε ένα παιχνίδι εξουσίας εντός της ιεραρχίας», προσθέτει και αναφερόμενος στη διαρκή δημοσκοπική πτωτική τάση της κυβέρνησης και του κόμματός του επισημαίνει: «Πράγματι στο θέμα της διαπραγμάτευσης δεν είπαμε ψέματα, αλλά πέσαμε θύματα των δικών μας ψευδαισθήσεων. Τι άλλο ήταν όλη αυτή η ιστορία ότι σηκώσαμε ψηλά το θέμα του χρέους; Σωστά το θέσαμε, αλλά δεν έπρεπε να το σηκώσουμε ως προϋπόθεση». Αν πάντως κληθεί να βοηθήσει, είναι έτοιμος να επιστρέψει στην κυβέρνηση...
- Κύριε Φίλη, πιστεύετε ότι δεν πρέπει να γίνει εξεταστική επιτροπή για τον Πάνο Καμμένο και το Noor 1;
«Πέρα από τις πολιτικές παρενέργειες, το κύριο είναι να αφεθεί η Δικαιοσύνη απερίσπαστη να διερευνήσει το έγκλημα του Noor 1. Δεν νομίζω ότι υπάρχει σοβαρό θέμα δεοντολογίας εκ μέρους του υπουργού Άμυνας. Ο ίδιος είπε ότι όποιες επικοινωνίες είχε, τις είχε για να διευκολύνει και όχι για να υποκαταστήσει τη Δικαιοσύνη. Το μείζον θέμα είναι τα ναρκωτικά και αυτό πρέπει να εξεταστεί. Τρεις τόνοι ηρωίνης δεν μπορούν να συγκριθούν με άλλα αδικήματα. Με αυτή την έννοια, δεν θα είχα καμία αντίρρηση να γίνει αυτή η συζήτηση στη Βουλή. Όχι, προσωπικά δεν θα είχα αντίρρηση για την εξεταστική, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα εντασσόταν σε ένα πλαίσιο κομματικής αντιδικίας, που τελικά θα παρεμπόδιζε το έργο της Δικαιοσύνης. Αυτή η σκέψη φαίνεται ότι πρυτάνευσε και η κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση της ΝΔ. Σημειώνω, πάντως, ότι και ο κ. Καμμένος στη Βουλή, απευθυνόμενος στην αντιπολίτευση, φάνηκε πρόθυμος να γίνει συζήτηση στη Βουλή.
- Από το Νοοr 1 θα μπορούσε να κινδυνεύσει η κυβέρνηση;
«Οχι, για ποιον λόγο; Κινδυνεύουν αυτοί που φέρνουν ηρωίνη στην Ελλάδα. Δεν κινδυνεύει μια κυβέρνηση που θέλει να προστατεύσει τη νεολαία από τα ναρκωτικά. Εχω εμπιστοσύνη στον υπουργό Άμυνας που λέει ότι ανέλαβε πρωτοβουλία για να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα ασφάλειας, σε συνεννόηση ενδεχομένως και με ξένες υπηρεσίες. Εχω εμπιστοσύνη σε αυτό που λέει».
- Τελικά αποδεικνύεται μονόδρομος η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ...
«Ηταν μια αναγκαστική πολιτική επιλογή με βάση τον συσχετισμό που προέκυψε από τις εκλογές του Ιανουαρίου και του Σεπτεμβρίου 2015 και με βάση μια λαϊκή εντολή ενίσχυσης της κυβερνητικής προοπτικής του ΣΥΡΙΖΑ. Και τον Γενάρη και τον Σεπτέμβρη του 2015, σε διαφορετικές συνθήκες και με διαφορετικό πρόγραμμα, οι πολίτες επέλεξαν τον ΣΥΡΙΖΑ για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί ήξεραν ότι το παλαιό πολιτικό σύστημα ευθύνεται για την κατρακύλα της οικονομίας και για όλα αυτά που ζούσε ο κόσμος και, δεύτερον, για το θέμα της διαφθοράς. Ήταν μια αναγκαστική συνεργασία σε μια περίοδο που η χώρα ήταν αντιμέτωπη με τους μνημονιακούς καταναγκασμούς».
- Εξακολουθεί να μην έχει αποκτήσει πολιτική νομιμοποίηση, όπως έχετε ήδη πει;
«Η πολιτική νομιμοποίηση των ΑΝΕΛ έχει να κάνει με τις ιδεολογικοπολιτικές συνάφειες. Και πράγματι ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα ριζοσπαστικής αριστεράς αναζητά και στην Ευρώπη συνεργασίες με τους πράσινους, τους κομμουνιστές, τα κινήματα, τους σοσιαλδημοκράτες... Ετσι κι αλλιώς δεν υπάρχουν ΑΝΕΛ στην Ευρώπη. Αυτός είναι ο στρατηγικός μας προσανατολισμός. Μετά την έξοδο από τα μνημόνια θα επιστρέψει η χώρα σε μια κανονικότητα, σε μια ευρωπαϊκή κανονικότητα, όπου θα συζητήσουμε ευρύτερες συνεργασίες στη βάση διαφορετικών προγραμμάτων».
- Το κάλεσμα για συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ απερρίφθη σαφώς από τη Φώφη Γεννηματά...
«Πιστεύω ότι πολύ βιαστικά απάντησαν στο συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης. Υπάρχει μια ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη απογαλακτίζεται σιγά-σιγά από τον νεοφιλελευθερισμό. Το να επιμένει το ΠΑΣΟΚ, ή -καλύτερα- η σκιά του ΠΑΣΟΚ, σε μια γραμμή δορυφοροποίησης προς τον φιλελεύθερο νεοδημοκρατικό σχηματισμό είναι μια γραμμή που δεν δίνει προοπτική, αλλά προσπαθεί να εγκλωβίσει την Ελλάδα σε ένα συντηρητικό πλαίσιο. Υπό προγραμματικές προϋποθέσεις, θα έβλεπα μια τέτοια συνεργασία, με δεδομένο μάλιστα ότι κορμός είναι ο ΣΥΡΙΖΑ».
- Το ίδιο ισχύει και για το Ποτάμι;
«Νομίζω ναι, παρά τη ρευστότητά του. Αλλά πρέπει να διαλέξει ο πολιτικός κόσμος του Κέντρου πού θέλει να πάει. Είναι ένας κόσμος αλληλοϋποβλεπόμενος, αλληλομισούμενος, βαρυνόμενος με τα βάρη του παρελθόντος, μιας μεγάλης περιόδου διαφθοράς και σκανδάλων. Αλλά είναι και ένας χώρος -και πρέπει να του το αναγνωρίσουμε- που είχε μια δημοκρατική προσφορά στον τόπο και στην προσπάθεια ανάπτυξης της χώρας. Δεν τα σβήνουμε αυτά. Βλέπω ότι τώρα αυτός ο χώρος ξαναπηγαίνει με τον Μητσοτάκη. Είναι αυτό το μέλλον του κεντρώου χώρου στην Ελλάδα; Δορυφόρος της Νέας Δημοκρατίας; Δεν είναι αυτή η ευρωπαϊκή προοπτική της σοσιαλδημοκρατίας».
- Κύριε Φίλη, η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ εμπόδισε να προχωρήσει ο διαχωρισμός Εκκλησίας - κράτους, στον οποίο στόχευε ο ΣΥΡΙΖΑ...
«Όχι, δεν ισχύει αυτό. Πιστεύω ότι υπάρχει ευρεία κοινωνική συναίνεση για τη διαμόρφωση νέων διακριτών ρόλων μεταξύ κράτους και Εκκλησίας. Φαίνεται και στις δημοσκοπήσεις. Πρόκειται για στόχο που διαπερνά οριζόντια το πολιτικό σύστημα. Εχω στον νου μου το σχέδιο για ένα "καινοτόμο Σύνταγμα" που υπογράφουν, μεταξύ άλλων, ο καθηγητής Αλιβιζάτος, ο Στέφανος Μάνος, καθώς και ο κ. Κτιστάκης, μέχρι πρότινος σύμβουλος του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά τη συντηρητική στροφή του κ. Μητσοτάκη σε θέματα δικαιωμάτων. Όλοι αυτοί προτείνουν τη ριζική συνταγματική αναθεώρηση των σχέσεων Εκκλησίας - Κράτους. Συμφωνώ με αυτό που λένε. Δεν μας βάζει κανείς εμπόδιο. Δεν είδα όμως να υιοθετείται αυτή η πρόταση από τα άλλα πολιτικά κόμματα, και μάλιστα από τα φιλελεύθερα. Το ζήτημα δεν δημιουργεί προβλήματα στην Αριστερά, γιατί δεν ψηφοθηρεί με την Εκκλησία και θα το ξεκινήσουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ανοίξει τον διάλογο και να αναζητήσει ευρύτερες συνεργασίες, όχι όμως βιαστικά ούτε με τετελεσμένα».
«Θυσιάστηκα σε ένα παιχνίδι εξουσίας»
- Ο αντίστοιχος διάλογος στο θέμα των Θρησκευτικών αποδείχθηκε μοιραίος για εσάς;
«Παρά τα όσα ακούσαμε από την πλευρά της Εκκλησίας, εγώ είμαι πλήρως ικανοποιημένος γιατί η υπουργική απόφαση για το μάθημα των Θρησκευτικών με τη δική μου υπογραφή έχει ελάχιστες -πραγματικά ελάχιστες- και ανεπαίσθητες διαφορές από την αντίστοιχη με την υπογραφή του κ. Γαβρόγλου. Εγινε διάλογος με την Εκκλησία, όχι από μηδενική βάση όπως έλεγε η Εκκλησία, αλλά στη βάση νέων προγραμμάτων σπουδών».
- Τότε γιατί χρειάστηκε να σας «θυσιάσει» ο πρωθυπουργός;
«Γιατί, δυστυχώς, υπάρχει πάντα μια ιστορία blame game, ένα παιχνίδι εξουσίας εντός της Ιεραρχίας και της Ιεραρχίας σε σχέση με τα πολιτικά κόμματα. Δεν ήμουν μόνον εγώ, υπήρξαν κι άλλοι υπουργοί παλαιότερα. Στη δική μου περίπτωση υπήρξε -τουλάχιστον- συνέχιση της κυβερνητικής πολιτικής».
- Άρα, ήταν θέμα προσώπου και όχι απόψεων;
«Ηταν για τις απόψεις μου. Δεν έκανα προσωπική πολιτική ως υπουργός Παιδείας, αλλά την υποστήριζε εν συνόλω η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός, καθώς και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής».
- Εσείς όμως τη χρεωθήκατε και την πληρώσατε...
«Βεβαίως, γιατί είχα την ιδιαίτερη πολιτική ευθύνη. Αλλά την εκπαιδευτική ευθύνη, προς τιμήν του, την κράτησε το Ινστιτούτο».
- Δεν σας έμεινε πικρία;
«Πικρία όχι. Μου έμεινε όμως μια ανικανοποίητη διάθεση προσφοράς. Δεν μπόρεσα να προχωρήσω κι άλλα πράγματα στον χώρο της εκπαίδευσης. Δεν είχα μόνο ένα γενικό σχέδιο και οράματα, αλλά και συγκεκριμένες επιλογές στο μυαλό μου. Κάποια προχώρησαν...».
- Πολλά από αυτά χωρίς εσάς...
«Ναι. Κι αυτό είναι θετικό. Μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση. Επιβεβαιώνει, για πρώτη φορά, ότι όταν φεύγει ένας υπουργός δεν τελειώνει και η πολιτική που ακολούθησε».
- Τότε γιατί έπρεπε να φύγετε;
«Γιατί έπρεπε να εμφανιστεί σαν ένα παιχνίδι εξουσίας που έκανε η Εκκλησία και να φύγει από τη μέση ο "προβληματικός", όπως με ονόμασε ο Μακαριότατος. Να 'ναι καλά, δεν κρατάω κακία, αλλά δεν είναι και πολύ χριστιανικό αυτό: Να μεταχειρίζεσαι την τηλεόραση ως άμβωνα και να καταριέσαι έναν άνθρωπο ως προβληματικό».
- Αρα, επιβλήθηκε η Εκκλησία και φύγατε;
«Σαφέστατα. Και παρότι ο πρωθυπουργός προσπάθησε να με πείσει να αναλάβω άλλα, πολύ σοβαρά υπουργεία, όπως το πρώτο τη τάξει υπουργείο, το Εσωτερικών, του είπα "όχι", γιατί είχα ένα έργο να ολοκληρώσω στην Παιδεία. Έτσι καταλαβαίνω εγώ τη συμμετοχή μου στην πολιτική».
- Πιστεύετε ότι ο Αρχιεπίσκοπος έχει αναλάβει την ευθύνη του σε αυτό;
«Σας απάντησα παραπάνω. Σας υπενθυμίζω ότι όταν ο γνωστός υμνητής της Χρυσής Αυγής μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος ευχήθηκε "να μου σαπίσει το αριστερό χέρι", και πάλι ο κ. Ιερώνυμος δεν τον αποδοκίμασε, επικαλούμενος μάλιστα το δημοκρατικό δικαίωμα του καθενός να λέει ό,τι θέλει! Φοβούμαι ότι η εικόνα μιας πολιτευόμενης Εκκλησίας, η οποία συμπληρώνει την εικόνα ενός θρησκευόμενου κράτους, όχι μόνο δεν συσπειρώνει, αλλά απομακρύνει τον κόσμο. Το αν έφυγε ο Φίλης μικρή σημασία έχει. Δημιουργείται, όμως, αρνητική εικόνα για μια πολιτευόμενη Εκκλησία που μας οδηγεί στην εποχή της "δεξιάς του Κυρίου", όπως έλεγε ο Χριστόδουλος».
- Δεν είναι πιο φιλελεύθερος ο Ιερώνυμος απ' ό,τι ήταν ο Χριστόδουλος;
«Εμφανίστηκε στην αρχή λιγότερο παρεμβατικός και πιο ανοικτός. Στη συνέχεια συμμάχησε με ακραίους ιεράρχες και στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του είναι η εκκλησιαστική περιουσία. Γενικότερα, μην ξεχνάτε ότι η Εκκλησία είναι μια μορφή εξουσίας. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, είναι φορέας δημόσιας εξουσίας. Είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Και τα λέω αυτά χωρίς να παραγνωρίζω το φιλανθρωπικό έργο που επιτελεί η Εκκλησία, με τη χορηγία ιδιωτών και την εθελοντική προσφορά πιστών και ιδιαίτερα γυναικών».
- Επικοινωνείτε με τον κ. Γαβρόγλου;
«Βεβαίως. Είμαστε φίλοι σαράντα χρόνια. Φίλοι και σύντροφοι. Τον εκτιμώ και νομίζω ότι με εκτιμά. Αλλά δεν είμαι σκιά στο υπουργείο. Οταν χρειάζεται, μιλάμε».
- Κύριε Φίλη, είστε άθεος;
«Δεν θα ήθελα να κάνω επίδειξη του τι είμαι. Είμαι αυτό που υπαγορεύει η συνείδησή μου. Άλλωστε, ο ίδιος ο Χριστός ήταν κατά του φαρισαϊσμού και μας δίδαξε να προσευχόμαστε "εις το ταμείον μας", δηλαδή να έχουμε μια προσωπική-ιδιωτική σχέση με τη θρησκεία. Σέβομαι τη διαφορετικότητα, την ετερότητα, το δικαίωμα ενός πολίτη να πιστεύει ή να μην πιστεύει. Θα ήταν λάθος ως πολιτικός και ως φορέας εξουσίας που υπήρξα να διατυμπανίζω τις προσωπικές μου απόψεις. Πάντως, ξέρω τι είναι η Εκκλησία, τι είναι η βυζαντινή ψαλμωδία, και ας εκνεύρισε αυτό κάποιους από τους ιεράρχες. Βλέπετε, δεν ανταποκρίνομαι σε ορισμένα στερεότυπα και γι' αυτό δέχτηκα ως υπουργός επιθέσεις από πολλές πλευρές που θύμιζαν "δολοφονίες χαρακτήρων"».
- Τελικά, η κυβέρνηση θέλει μια καλύτερη ή μια ευκολότερη Παιδεία;
«Το δίλημμα δεν είναι σωστό. Γιατί πρέπει να μοντάρουμε την εκπαίδευση σε έναν τελικό μαραθώνιο εξετάσεων τον Ιούνιο; Δεν θα έπρεπε να δίνουμε περισσότερο χρόνο στη διδασκαλία και σε άλλες διαδικασίες πιστοποίησης γνώσης κατά τη διάρκεια της χρονιάς; Το σχολείο πρέπει να μπορεί να κερδίζει το παιδί και να οργανώνει τη σκέψη του και τη σχέση του με τη γνώση. Δεν πρέπει να είναι χαλαρό, αλλά ούτε και αυταρχικό, ένα εξεταστικό κέντρο. Θέλουμε να δώσουμε έμφαση στο μάθημα, όχι στις εξετάσεις. Κι αυτό το κατάλαβαν φέτος οι μαθητές του Γυμνασίου και οι γονείς τους. Καθημερινά με συναντούν εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς που μου λένε πόσο σημαντική είναι αυτή η αλλαγή, καθώς τα παιδιά δεν εξετάζονται τον Ιούνιο σε δώδεκα, αλλά σε τέσσερα μαθήματα».
- Χωρίς ανταγωνισμό ή αντιστοίχιση με το εξωτερικό...
«Το σχολείο πρέπει να είναι ο χώρος με τον μικρότερο ανταγωνισμό στην κοινωνία και με τη μεγαλύτερη προσπάθεια για συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στα παιδιά με τους εκπαιδευτικούς. Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, που για πολλούς το εκπαιδευτικό σύστημά της είναι πρότυπο, τα παιδιά δίνουν για πρώτη φορά εξετάσεις στα 15 τους. Το μοντέλο στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής δεν είναι μοντέλο εξόντωσης των παιδιών. Αλλά ένα σχολείο που να απελευθερώνει και να μην καταπιέζει. Χωρίς αυτό να σημαίνει διάλυση, αλλά και ότι λείπει η στοιχειώδης πειθαρχία. Πιστεύω ότι η μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση μπορεί να σηματοδοτήσει την έξοδο της χώρας από την κρίση και να την οδηγήσει στην ανάπτυξη -και όχι μόνο την οικονομική».
- Την ανομία και τα ναρκωτικά στα πανεπιστήμια θα τα αντιμετωπίσει το ρωμαλέο φοιτητικό κίνημα, όπως είπε ο υπουργός Παιδείας;
«Δεν πρέπει να μιλάμε με τόσο σχηματικό και επιφανειακό τρόπο για κάτι που είπε ο υπουργός Παιδείας. Υπάρχουν νόμοι και αρχές που μπορούν να προστατεύσουν το πανεπιστημιακό άσυλο. Είτε από μορφές άμεσης και απροκάλυπτης παρέμβασης της κρατικής εξουσίας, είτε από μορφές βίας που εκδηλώνονται από το εσωτερικό του πανεπιστημίου ή από εισβολείς. Θα ήταν λάθος όμως να εμφανίζουμε τα ελληνικά πανεπιστήμια ως άντρα βίας και τρομοκρατίας, όπως κάνει ο κ. Μητσοτάκης. Εχουμε καλά πανεπιστήμια, παρά τα προβλήματά τους, που βρίσκονται σε καλή θέση στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης. Αυτό οφείλεται στην ελληνική κοινωνία που τα εμπιστεύεται, στους πανεπιστημιακούς δάσκαλους, αλλά και στα παιδιά μας».
- Εξακολουθείτε να λειτουργείτε ως μικρή αντιπολίτευση στην κυβέρνηση...
«Ούτε μικρή, ούτε μεγάλη. Είμαι μέλος της συλλογικής ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπάρχει συγκροτημένη αντιπολίτευση. Η δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν θεωρεί πως το κόμμα υπονομεύεται όταν διατυπώνει ο καθένας τις απόψεις του. Λειτουργούμε με τρόπο που να βοηθά την ενίσχυση των σχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνία».
- Σας κάνει καλό ή κακό αυτή η στάση που κρατάτε;
«Αισθάνομαι ότι ανταποκρίνομαι και στη δική μου πολιτική συνείδηση και ανάγκη, αλλά και σε αυτό που βλέπω στον κόσμο και στην κοινωνία».
- Θέλετε να επιστρέψετε στην κυβέρνηση;
«Δεν το θεωρώ ως πρώτιστη επιδίωξη. Αν χρειαστεί όμως να βοηθήσω, αν χρειαστεί, αν και δεν το θεωρώ τόσο αναγκαίο, θα το σκεφτώ συγκεκριμένα».
- Εχετε παρατηρήσει ότι αυξάνονται διαρκώς οι μετανοημένοι αριστεροί;
«Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Υπάρχουν άνθρωποι που μέσα από μια απογοήτευση δηλώνουν κάτι αλλά παραμένουν αριστεροί και άλλοι που λένε ότι ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και τώρα το παίζουν μετανοημένοι. Γενικώς δεν είμαι με τους μετανοημένους οιασδήποτε μορφής. Είμαι με αυτούς που με κριτικό τρόπο προσλαμβάνουν και το παρελθόν και το παρόν τους. Αλλά όχι τηλεοπτικό θέατρο και μετάνοιες».
- Οι δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν μια διαρκή πτωτική τάση του ΣΥΡΙΖΑ. Πόσο σας προβληματίζει;
«Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν τη στιγμή. Βρισκόμαστε στα μέσα της κυβερνητικής θητείας και το πρόγραμμά μας είναι πρόγραμμα τετραετίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει μια δικαιολογημένη επιφυλακτικότητα μιας μεγάλης μερίδας ψηφοφόρων που είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ πριν από δύο χρόνια. Αλλά στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν πάνε σε άλλο κόμμα. Υπάρχει μια μετακίνησή τους στο "δεν ξέρω, δεν απαντώ", στο λευκό, στο άκυρο, στην αποχή. Οι άνθρωποι αυτοί δεν επιλέγουν να επιστρέψουν στο παλαιοκομματικό πολιτικό σύστημα. Γι' αυτό και η Νέα Δημοκρατία έχει φτάσει εκεί που έχει φτάσει και δεν μπορεί να ανέβει παραπάνω».
- Και θα σας ξαναψηφίσουν;
«Ο κόσμος περιμένει από μας. Περιμένει πρώτα ειλικρίνεια. Αυτό μπορούμε να κάνουμε και αυτό κάνουμε».
- Δεν νομίζω ότι είδαμε ειλικρίνεια ως τώρα. Το αντίθετο...
«Πράγματι, στο θέμα της διαπραγμάτευσης εμείς πέσαμε θύματα των δικών μας ψευδαισθήσεων. Δεν είπαμε ψέματα. Πέσαμε θύματα της αδυναμίας να σταθμίσουμε τον πραγματικό συσχετισμό δύναμης, όχι μόνον το '15, αλλά και το '16 και το '17. Τι άλλο ήταν όλη αυτή η ιστορία ότι σηκώσαμε ψηλά το θέμα του χρέους; Σωστά το θέσαμε, αλλά δεν έπρεπε να το σηκώσουμε ως προϋπόθεση. Κερδίσαμε με την αξιολόγηση λιγότερα από ό,τι ελπίζαμε, αλλά κάτι κερδίσαμε. Οπως ότι η αβεβαιότητα φεύγει από την αγορά και ότι κάποια χρήματα θα πέσουν για να αναζωογονηθεί, ότι υπάρχουν κάποιες γενικού τύπου υποσχέσεις για τη ρύθμιση του χρέους, ότι θα φτιαχτεί μια αναπτυξιακή τράπεζα. Ολα αυτά μας δημιουργούν τις δυνατότητες πολιτικής σταθερότητας που είναι αναγκαία ώστε η χώρα να βγει από τα μνημόνια και την κρίση. Θα δούμε...».
- Τι γνώμη έχετε για τον Κυριάκο Μητσοτάκη;
«Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη καθίσαμε έξι μήνες δίπλα-δίπλα στη Βουλή, ως κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι των κομμάτων μας. Μας χώριζε ένας στενός διάδρομος. Πιστεύω ότι έχει ένα μεγάλο καλό: Λέει αυτά που πιστεύει. Κι αυτά που πιστεύει είναι εφιαλτικά για τον μέσο Έλληνα. Είναι δογματικά φιλελεύθερος. Αλλά δεν κρύβεται. Όπως δεν έκρυψε πρόσφατα την αγωνία του να απευθυνθεί προς την ακροδεξιά».
- Επικοινωνείτε με τον πρωθυπουργό;
«Βεβαίως. Είμαστε μέλη του ίδιου οργάνου, του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ».
- Δεν εννοώ αυτή την επικοινωνία...
«Δεν έχω καθημερινή επικοινωνία μαζί του. Έχω όποτε χρειάζεται κι έχω και προσωπική. Οχι, δεν έσπασε κάτι μεταξύ μας. Αναγνωρίζω στον Αλέξη Τσίπρα την ικανότητα να εκφράσει μια λαϊκή προσδοκία και προσμονή για την ανατροπή του παλαιοκομματικού συστήματος, τη δημοκρατική αναγέννηση και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Δεν είμαι της προσωπολατρίας. Βλέπω τον Τσίπρα σαν έναν ικανό ηγέτη στο πλαίσιο της συλλογικής δημοκρατικής λειτουργίας του ΣΥΡΙΖΑ».