Η συζήτηση περί απομάκρυνσης του Ντόναλντ Τραμπ από τον Λευκό Οίκο «φούντωσε» ξανά, έπειτα από την αποκάλυψη ότι διέρρευσε απόρρητες πληροφορίες στον Ρώσο ΥΠΕΞ, κάτι που ο ίδιος ουσιαστικά παραδέχθηκε.
Η κουβέντα αυτή σχεδόν δεν έπαψε να γίνεται από τη στιγμή που ορκίστηκε ο Τραμπ. Ομως, τα τελευταία γεγονότα- η απόλυση του διευθυντή του FBI Τζέιμς Κόμεϊ πριν από λίγες ημέρες και τώρα τα όσα έγιναν στη συνάντησή του με τον Σεργκέι Λαβρόφ- τροφοδότησαν ξανά τη συζήτηση.
Με αφορμή αυτό, ο Guardian έκανε μία ανάλυση για το πώς μπορεί να απομακρυνθεί ένας Αμερικανός πρόεδρος από τη θέση του, είτε με πρόταση μομφής, είτε με άλλους τρόπους.
Για ποιους άλλους έχει γίνει πρόταση μομφής
Σε αυτή τη θέση είχαν βρεθεί ο Μπιλ Κλίντον το 1998 και ο Αντριου Τζόνσον το 1868. Πρόταση μομφής είχε περάσει και από επιτροπή του Κογκρέσου σε βάρος του Ρίτσαρντ Νίξον, αλλά εκείνος παραιτήθηκε πριν από την ψηφοφορία στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Η πρόταση μομφής δεν σημαίνει και απομάκρυνση από το αξίωμα. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, για να υπάρξει πρόταση μομφής πρέπει να εγκρίνει άρθρα της επιτροπή και στη συνέχεια η πλειοψηφία της Βουλής των Αντιπροσώπων. Στη συνέχεια, το ζήτημα πηγαίνει στη Γερουσία, όπου απαιτείται πλειοψηφία 2/3 για να απομακρυνθεί ο πρόεδρος της χώρας από τη θέση του.
Στην περίπτωση του Τζόνσον και του Κλίντον, η πρόταση μομφής πέρασε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά η Γερουσία τους απάλλαξε και παρέμειναν στη θέση τους.
Για τι μπορεί να κατηγορηθεί ο πρόεδρος
«Προδοσία, δωροδοκία, ή άλλα σοβαρά εγκλήματα και παραπτώματα», αναφέρει το Σύνταγμα, αλλά υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το τι σημαίνουν αυτοί οι όροι.
Ο Τζόνσον κατηγορήθηκε ότι παραβίασε τον νόμο απομακρύνοντας τον υπουργό Πολέμου κάτι που, έπειτα από τον εμφύλιο, δεν ήταν απόφαση που μπορούσε να πάρει ο πρόεδρος. Ο Κλίντον κατηγορήθηκε για παρακώλυση της δικαιοσύνης και ψευδορκία, για τη σχέση του με τη Μόνικα Λεβίνσκι.
Αν ο Νίξον δεν είχε παραιτηθεί, μπορεί να είχε καταδικαστεί από τη Γερουσία για μία από τις εξής τρεις κατηγορίες: παρακώλυση δικαιοσύνης, κατάχρηση εξουσίας ή επειδή αψήφισε δικαστικές κλήσεις.
Μπορεί ένας πρόεδρος να απομακρυνθεί με άλλο τρόπο;
Θεωρητικά ναι, υπό την 25η τροπολογία, που εγκρίθηκε το 1967 για να ξεκαθαριστούν τα ζητήματα διαδοχής, που έγιναν οδυνηρά επείγοντα μετά τη δολοφονία του Τζον Κένεντι.
Η 25η τροπολογία περιγράφει τη διαδικασία με την οποία ένας πρόεδρος μπορεί να παραδώσει την εξουσία εξαιτίας ανικανότητάς του και μία ξεχωριστή διαδικασία για το πώς μπορεί να του αφαιρεθεί η εξουσία, εξαιτίας ανικανότητας.
Οι βασικοί παίκτες στη δεύτερη περίπτωση είναι ο αντιπρόεδρος και τα 15 κορυφαία μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Αν ο πρώτος και η πλειοψηφία των δεύτερων αποφασίσουν ότι ο πρόεδρος «δεν είναι σε θέση να ασκήσει τις εξουσίες και τα καθήκοντά του», καταθέτουν γραπτώς αυτή την πληροφορία στους προέδρους της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας και ο αντιπρόεδρος αναλαμβάνει καθήκοντα προέδρου.
Ο πρόεδρος μπορεί να αμφισβητήσει μία τέτοια απόφαση και σε τέτοια περίπτωση απαιτείται η πλειοψηφία 2/3 σε Βουλή των Αντιπροσώπων και Γερουσία για να μην του επιτραπεί να ανακτήσει την εξουσία.
Πόσο χρόνο απαιτεί η διαδικασία της πρότασης μομφής
Στην περίπτωση του Κλίντον, η υπόθεση προχώρησε σχετικά γρήγορα στο Κογκρέσο, μέσα σε περίπου τρεις μήνες. Ομως, είχε προηγηθεί πολύχρονη έρευνα του ειδικού εισαγγελέα Κένεθ Σταρ, ο οποίος παρέδωσε την αναφορά του σε επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων και ως εκ τούτου δεν ήταν απαραίτητο να κάνει δική της έρευνα.
Ποιοι θέλουν την πρόταση μομφής κατά του Τραμπ
Περίπου το 46% των Αμερικανών, σύμφωνα με δημοσκόπηση που έγινε τον Φεβρουάριο.
Ομως, αξίζει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση του Ρεπουμπλικανού Νίξον το Κογκρέσο ήταν υπό τον έλεγχο των Δημοκρατικών, ενώ στην περίπτωση του Κλίντον, οι Ρεπουμπλικανοί είχαν τον έλεγχο. Για να περάσει πρόταση μομφής κατά του Τραμπ, θα πρέπει να του γυρίσουν την πλάτη τα μέλη του κόμματός του.
Αλλά, οι Ρεπουμπλικανοί μπορεί να δελεαστούν από την προοπτική να ξεφορτωθούν τον Τραμπ για κάποιον με τον οποίο αισθάνονται πιο άνετα: τον αντιπρόεδρο Πενς, που είναι ένας πολύ πιο προβλέψιμος παραδοσιακός συντηρητικός.
Μπορεί να παραιτηθεί όπως ο Νίξον;
Ισως ο Τραμπ να δεχόταν να βγει από τη μέση και να αποφύγει τη διαδικασία- σε ένα υποθετικό σενάριο- αν είχε τη διαβεβαίωση ότι ο Πενς, μόλις τον διαδεχόταν, θα τον απάλλασσε από τις κατηγορίες.