Προτού ο πρώην δημοσιογράφος και νυν βουλευτής και υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Ξυδάκης παραδεχθεί δημοσίως όλα όσα πιστεύει για την ΕΡΤ, εκφράζοντας ίσως για πρώτη φορά τόσο πολύ κόσμο, η κυβέρνηση πίστευε πως η ΕΡΤ ήταν επιτυχημένο κανάλι.
Κι ας λένε περιπαικτικά κάποιοι, κάτι σαν ανέκδοτο, ότι «ο μόνος τρόπος για να ανέβει η τηλεθέασή της θα ήταν να κλείσουν όσα περισσότερα ιδιωτικά κανάλια ήταν δυνατόν. Αλλά από τη στιγμή που ο διαγωνισμός με τις άδειες, απέτυχε, απέτυχε και το σχέδιο».
Κι έτσι και ο υπουργός Ξυδάκης είχε όλη την άνεση να δηλώσει ότι «η ΕΡΤ είναι τραγική όπως είναι, είναι τριτοκοσμική», προκαλώντας την άμεση αντίδραση του προέδρου της Διονύση Τσακνή. Την ίδια ώρα που η τηλεθέαση του κεντρικού δελτίου της ΕΡΤ (1) άγγιζε το χαμηλότερο ποσοστό στην ιστορία της: 1,6%. Οι υπεύθυνοι πάντως προβληματίστηκαν και δήλωσαν ότι «το νούμερο αυτό προκαλεί ανησυχία στη διοίκηση της Δημόσιας Τηλεόρασης». Αλήθεια;
«Σε κάθε διακόσιους ανθρώπους μονάχα οι τρεις ενημερώνονται από τη δημόσια τηλεόραση», έγραψε στο εξαιρετικά εύστοχο άρθρο του ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης (capital.gr, 13/3/2017). Εκφράζοντας το σκεπτικό ότι με το δεδομένο της απόκλισης του 3%, το ποσοστό αυτό μπορεί ναι μεν να αυξηθεί και να φτάσει στο 4.6% αλλά μπορεί και να γίνει μηδενικό: «Υπάρχουν, με άλλα λόγια, μερικές στιγμές που το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν το παρακολουθεί κανένας απολύτως Ελληνας»...
Λογικό: Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι στις 21 του περασμένου Φεβρουαρίου, μετά το τελευταίο Eurogroup, η κεντρική παρουσιάστρια της «Αίθουσας Σύνταξης», Κατερίνα Ακριβοπούλου μετέδωσε, πανηγυρικά: «Τέλος η λιτότητα», χωρίς να εισακουστεί όμως.
Η συγκεκριμένη καθημερινή εκπομπή, που βγήκε στον αέρα τον Νοέμβριο του 2016, σχεδιάστηκε για να να τονώσει ενημερωτικά την ΕΡΤ, δίνοντας εμμέσως και μια απάντηση στις κατηγορίες περί «συριζοποίησής» της. Γι΄αυτό και κλήθηκαν να συμμετάσχουν η Πηνελόπη Γαβρά και ο Μανώλης Κοττάκης, δημοσιογράφοι που βρίσκονται σαφώς πολιτικά απέναντι από την κυβέρνηση. Οταν, για διαφορετικούς λόγους, ο καθένας τους αποχώρησε από την εκπομπή, χάθηκαν μαζί τους και οι εναλλακτικές φωνές. Αν και σε αυτή την ίδια εκπομπή, Συριζαίοι και Κραμανλικοί δεν είχαν πρόβλημα να «πλακώσουν» από κοινού τους κοινούς εχθρούς, δηλαδή τον Κυριάκο, τον Σαμαρά και τον Βενιζέλο.
«Λειτούργησαν σαν άλλοθι στην κυβέρνηση», λέει στέλεχος της ΕΡΤ που διατηρεί την ανωνυμία του, «αλλιώς θα είχαν βρει αντικαταστάτες της ίδιας πολιτικής απόχρωσης. Παρά το γεγονός ότι στην "Aίθουσα Σύνταξης" δεν δίνεται, εκ των προτέρων, "γραμμή" στους σχολιαστές, οι οποίοι και εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους, όλοι ξέρουν που δουλεύουν και πως θα προστατεύσουν και τη δουλειά και τον τον εαυτό τους. Γι΄αυτό και δημοσιογράφοι όπως η Νατάσσα Γιάμαλη, μπορούν και αλωνίζουν». Ωστόσο η τηλεθέαση δεν φαίνεται να συγκινεί το κοινό: Είτε αρχικά με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο είτε τώρα με την Κατερίνα Ακριβοπούλου, όταν ο πρώτος ανέλαβε το κεντρικό δελτίο, η εκπομπή παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Κι αν ο μέσος όρος της κινείται γύρω στο 3%, στο δυναμικό κοινό η τηλεθέαση περιστρέφεται στο ήμισυ (1,5%).
Η πορεία της ΕΡΤ συμβαδίζει και αποτυπώνει, εν πολλοίς, (και) την πτώση της απήχησης της κυβέρνησης στις δημοσκοπήσεις. Διότι ένα μέσο πρέπει να ξέρεις πως να το χρησιμοποιήσεις για να κάνεις πολιτική. Πρέπει να ξέρεις ποιον επιλέγεις να μιλήσει, τι και πώς θα το πεί και πότε. Χρειάζεται ευφυΐα, την οποία, όπως αποδεικνύεται, δεν διαθέτουν. Κι έτσι η ΕΡΤ έπαψε να είναι (και) πολιτικά χρήσιμη.
Διορισμοί φίλων και συγγενών, αρκεί να είναι οπαδοί, βολέματα και εξυπηρετήσεις, αργομισθίες. Ολα αυτά συνόδευαν και συνοδεύουν την ΕΡΤ εδώ και χρόνια. Ολοι έχουν συμβάλει στην διαχρονική κακοδαιμονία της. Γι΄αυτό και έκλεισε. Οταν όμως οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ την άνοιξαν εκ νέου, κάτι πρέπει να είχαν στο μυαλό τους: Κι αυτό αποδεικνύεται. Ηθελαν να την μετατρέψουν στο τηλεοπτικό τους πολιτικό όργανο: Να την κάνουν «Αυγή Channel». Δεν ήταν δα και πολύ δύσκολο. Τα κατάφεραν: Η τηλεθέαση της ΕΡΤ είναι αντίστοιχη της κυκλοφορίας της Αυγής. Η κυκλοφορία της κυριακάτικης έκδοσης κινείται γύρω στα 2.700 φύλλα, ενώ ο μέσος όρος της καθημερινής εφημερίδας ίσα που ξεπερνά τα 1.000 φύλλα.
Η ΕΡΤ ήταν και παραμένει το κανάλι της εκάστοτε κυβέρνησης. Με τη διαφορά ότι η Δημόσια Τηλεόραση στις μέρες του «πρώτη φορά αριστερά» ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, φτάνοντας στον ακραίο βαθμό να γίνει η «ντουντούκα της κυβέρνησης», όπως σχολιάζει δημοσιογράφος που δούλεψε εκεί στο παρελθόν. «Το εντυπωσιακό είναι ότι σήμερα, με περίπου 3.000 εργαζόμενους, δεν έχει καταφέρει, ανάμεσα στους 600 δημοσιογράφους που διαθέτει, να βρει μια ικανή ομάδα να κάνει τη δουλειά της με όρους αγοράς και ανταγωνιστικότητας. Λογικό, αφού οι 140 δηλώνουν και αμείβονται ως αρχισυντάκτες. Γι' αυτό το κόστος της είναι και τεράστιο και δυσβάσταχρο σε σχέση με το παραγόμενο αποτέλεσμα. Ο συνδυασμός της ανικανότητας στη διοίκηση με τη δημοσιογραφική άγνοια και την έλλειψη νέων ανθρώπων που θα μπορούσαν να προσελκύσουν τηλεθέαση, έχουν κάνει την ΕΡΤ να κολυμπάει στην απαξίωση, χάνοντας κάθε ίχνος κύρους που της είχε απομείνει».
Ούτε στα πολιτιστικά, έναν τομέα που παραδοσιακά υπηρετούσε με μικρότετη ή μεγαλύτερη επιτυχία, ούτε στα κοινωνικά, με εκπομπές για μειοψηφίες και ειδικά θέματα, κατάφερε να κρατηθεί όρθια. Γιατί στην ΕΡΤ χρωστάμε εκπομπές όπως το «Παρασκήνιο» ή τον «Εξάντα», εκπομπές λόγου, εικαστικών, θεάτρου, κινηματογράγου, βιβλίων, τα γνωστά ντοκιμαντέρ και κάποιες καλές ξένες σειρές του BBC ή και άλλων. Οσο για το αρχείο της και παρά το γεγονός ότι έχει καταστραφεί-ξαναγραφτεί ένα κομμάτι του, παραμένει ένα ανεκτίμητο περιουσιακό στοιχείο.
«Ποιος θα πάει πια να δουλέψει στην ΕΡΤ; Παρά την τόση ανεργία που μαστίζει τη δημοσιογραφία, κανένας δεν θέλει να εργασθεί εκεί. Εγινε περίγελος», σχολιάζει πρώην μεγαλοστέλεχος του Ραδιομεγάρου της Αγίας Παρασκευής. «Πιστεύουν ότι η απροκάλυπτη στήριξη στην κυβέρνηση σημαίνει και ενημέρωση. Ξεχνάνε όμως ότι στο παρελθόν έχουν συνεργαστεί με την ΕΡΤ δημοσιογράφοι όπως η Ελλη Στάη, ο νυν πρόεδρος του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης, η Ολγα Τρέμη και πολλοί ακόμα. Βέβαια τώρα έχουν αλλάξει τα οικονομικά, και η κρατική τηλεόραση δεν είναι οικονομικά ελκυστική», καταλήγει.
«Η ΕΡΤ πάντοτε είχε πρόβλημα. Από γενησιμιού της», λέει ο Πέτρος Τατσόπουλος που έχει συνεργασθεί στο παρελθόν με το κρατικό κανάλι. «Για να μην δαιμονοποιούμε τα πράγματα πρέπει να πούμε ότι τον καιρό που τα ιδιωτικά κανάλια δεν είχαν ούτε 1% πολιτιστικό πρόγραμμα, η ΕΡΤ είχε τις εκπομπές λόγου, τέχνης, βιβλίων. Αυτά και σήμερα υπάρχουν, σε μικρότερο βαθμό. Ωστόσο, το πραγματικό πρόβλημα είναι η κομματική της ταυτότητα, την οποία ποτέ δεν απέβαλε. Ισως στην περίοδο της συγκυβέρνησης να πέρναγε την καλύτερή της εποχή από πλευρά ανεξαρτησίας. Σ
»Σήμερα είναι μια ζοφερή, κομματική τηλεόραση, με ανθρώπους φοβισμένους. Είναι αυτός ο καθεστωτικός φόβος, ένα φαινόμενο που έχει να εμφανισθεί εδώ και είκοσι χρόνια στην τηλεόραση. Τέτοιο κλίμα καθεστωτικού ζόφου έχουμε να δούμε από το ΄89, των πρασινοφρουρών. Τότε που δεν μπορούσες να επιβιώσεις στην ΕΡΤ αν δεν ήσουν αυριανιστής. Σήμερα πρέπει να είσαι συριζαίος.
»Γι΄αυτό και εκπέμπει ένα απολογητικό ύφος, μια δυσανεξία, έναν φόβο. Και όσο η κυβέρνηση απομακρύνεται από τη ρητορική της τόσο η ΕΡΤ γίνεται απολογητική προς την κυβέρνηση. Λειτουργεί με καθαρά κομματικά και συμβολικά κριτήτια, έγινε το σύμβολο του ΣΥΡΙΖΑ». Και συνεχίζει ο συγγραφέας, πρώην βουλευτής: «Η φάση της σκληρής προπαγάνδας στην οποία βρίσκεται σήμερα δηλώνει τον φόβο για την απώλεια της εξουσίας. Ηταν πάντα ουραγός η ΕΡΤ και τώρα έχει πια μια πλήρη απαξίωση. Ειδικά το δελτίο ειδήσεων που έμεινε μόνο τους στις εννέα το βράδυ, παίζει μόνο του και έχει αυτά τα αποτελέσματα...».
Τις «πάρα πολλές» δυσλειτουργίες της ΕΡΤ γνωρίζει καλά και εκ των έσω ο δημοσιογράφος Παντελής Καψής, υφυπουργός της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης την περίδο 2013-2014. «Εκλεισε για να ανοίξει και να προτείνει κάτι καινούργιο, με αξιοκρατικές διαδικασίες, αλλά απέτυχε. Λειτουργώντας ως ΔΕΚΟ έγινε δημοσιοϋπαλληλική. Επρεπε να παραμείνει ανώνυμη εταιρεία. Να μπορεί να δίνει παραγωγές έξω...».
Αντί οποιασδήποτε ανανέωσης, «την άνοιξαν για να ξαναφέρουν το παλαιό καθεστώς και μαζί όλον τον κόσμο. Στην ΕΡΤ όποιος δεν θέλει να δουλέψει, δεν ξαναδουλεύει, εξαφανίζεται. Οι δυσλειτουργίες της είναι πραγματικά απίστευτες. Θυμάμαι ότι είχε βάρδιες τεχνικών στην Κατεχάκη, όπου δεν υπήρχε στούντιο, ενώ στα στούντιο της Αγίας Παρασκευής είχαμε ελλείψεις από τεχνικούς. Και δεν επιτρεπόταν να έρθουν πάνω..... Υπάρχει, επιπλέον, κακής ποιότητας προσωπικό. Οι διοικητικοί δεν μπορούσαν να βγάλουν ούτε προϋπολογισμό, τον έδιναν έξω... Οι εργαζόμενοι θα έπρεπε να είναι οι μισοί. Με 1.500, το έμψυχο δυναμικό θα ήταν πολύ πλούσιο». Και καταλήγει: «Η πολιτικοποίηση έκανε πολύ κακό. Η ΕΡΤ μπήκε στη μέση κι έχασε κι από τις δύο πλευρές. Και σήμερα κατέληξε γκαουλάιτερ. Κι αν έχει κάτι καλό παραμείνει, τώρα που το κανάλι πήρε την κάτω βόλτα, χάνεται κι αυτό».