Σαββατοκύριακο έντασης και κορύφωσης της κρίσης ανάμεσα σε Τουρκία και Ευρώπη ήταν αυτό πέρασε, μετά το μπλόκο της Ολλανδίας στους Τούρκους υπουργούς που ήθελαν να κάνουν προεκλογική εκστρατεία υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα του Απριλίου.
Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών υπήρχε εδώ και αρκετές ημέρες, με τη Χάγη να αρνείται να δεχθεί μια τουρκική κυβερνητική επίσκεψη «για να διεξάγει πολιτική εκστρατεία για το δημοψήφισμα» και όπως φάνηκε η τουρκική πλευρά φρόντισε να την εκμεταλλευτεί προκειμένου να μεταφέρει την προεκλογική εκστρατεία του Ερντογάν επί ευρωπαϊκού εδάφους, κάτι που όμως προκάλεσε αντιδράσεις σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ενδεικτικό είναι ότι λίγες ώρες μετά την κορύφωση της κρίσης οι Βρυξέλλες πάγωσαν την προενταξιακή βοήθεια στην Τουρκία, ενώ ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έσπευσε να σταθεί στο πλευρό των Ολλανδών, ζητώντας από την Τουρκία να επιστρέψει στην λογική.
Στο πλευρών των Ολλανδών, όμως, στάθηκε και η Δανία, με τον πρωθυπουργό της χώρας να προτείνει την αναβολή της προγραμματισμένης για μέσα στον μήνα επίσκεψη του πρωθυπουργού της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ. «Με τις σημερινές τουρκικές επιθέσεις κατά της Ολλανδίας, η συνάντηση δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτές. Γι' αυτό πρότεινα στον Τούρκο συνάδελφό μου την αναβολή της συνάντησης», ανέφερε η ανακοίνωση.
Το χρονικό της κρίσης Τουρκίας-Ευρώπης
Η ένταση ξέσπασε ανάμεσα σε Τουρκία και Ολλανδία και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη. Η ένταση υπήρχε εδώ και αρκετές ημέρες, με τη Χάγη να αρνείται να δεχθεί μια τουρκική κυβερνητική επίσκεψη «για να διεξάγει πολιτική εκστρατεία για το δημοψήφισμα».
Οι ολλανδικές Αρχές, μάλιστα, είχαν φροντίσει να διαμηνύσουν ότι δεν επιθυμούν τέτοιες συγκεντρώσεις και είχαν προειδοποιήσει τον ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου ότι θα μπορούσαν να ακυρώσουν την άδεια προσγείωσης του αεροπλάνου του στην Ολλανδία. Κάτι το οποίο εν τέλει έπραξαν.
Η απάντηση της Τουρκίας ήταν άμεση, καθώς μέσω του ΥΠΕΞ της και του πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ απείλησε με αντίποινα «με τους πιο σκληρούς τρόπους».
Ετσι, η Αγκυρα, απαντώντας στην ενέργεια αυτή της Ολλανδίας, απέκλεισε την πρόσβαση στην ολλανδική πρεσβεία και το προξενείο «για λόγους ασφαλείας», ενώ το τουρκικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι δεν επιθυμεί την επιστροφή του Ολλανδού πρεσβευτή στην Άγκυρα, ο οποίος βρίσκεται σε άδεια, «για κάποιο χρονικό διάστημα». Την ίδια ώρα Τούρκοι διαδηλωτές κατέβασαν την ολλανδική σημαία από το προξενείο της Ολλανδίας στην Κωνσταντινούπολη και ύψωσαν την τουρκική.
Η κρίση ανάμεσα στις σχέσεις των δύο χωρών κορυφώθηκε όταν η υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων της Τουρκίας, Φατμά Μπετούλ Σαγιάν Καγιά απομακρύνθηκε με απειλή γερανού από τη λιμουζίνα της και με αστυνομική συνοδεία οδηγήθηκε ως ανεπιθύμητη στη χώρα, στα σύνορα της Ολλανδίας με τη Γερμανία. Με άλλα λόγια απελάθηκε.
Η ένταση μεταξύ συντηρήθηκε με τις εμπρηστικές δηλώσεις από την πλευρά της Τουρκίας τη στιγμή που ο Ολλανδός πρωθυπουργός ζητούσε αποκλιμάκωση.
Ο Ερντογάν απειλεί: Θα το πληρώσετε αυτό που κάνετε
Αν και ο Μαρκ Ρούτε δήλωνε το πρωί της Κυριακής ότι επιθυμεί την αποκλιμάκωση της έντασης, ο Ταγίπ Ερντογάν έδειξε με κάθε τρόπο ότι δεν έχει καμία τέτοια διάθεση.Ο Τούρκος πρόεδρος εξαπέλυσε επίθεση στην Ολλανδία και απείλησε ότι θα πληρώσουν αυτό που έκαναν. «Θα πληρώσετε το τίμημα για την ντροπιαστική αντιμετώπιση της υπουργού Οικογενειακών Υποθέσεων», είπε ο Ερντογάν, κάνοντας λόγο για συμπεριφορά που θυμίζει τον ναζισμό και τον φασισμό. «Θα πληρώσετε γιατί πλήξατε τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ολλανδία και αποφασίσατε να τις θυσιάσετε στον βωμό των εκλογών». «Οποιος επιτίθεται στους πολίτες μου με σκυλιά πληρώνει το τίμημα», συμπλήρωσε, μιλώντας για τη χρήση σκύλων από την ολλανδική αστυνομία, προκειμένου να διαλυθεί το πλήθος των εκατοντάδων Τούρκων που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το προξενείο, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής. «Σίγουρα θα πληρώσουν το τίμημα και θα μάθουν επίσης τι εστί διπλωματία. Θα τους διδάξουμε διεθνή διπλωματία», τόνισε ακόμη μιλώντας σε εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε ακόμη πως η μεταχείριση της υπουργού και άλλων Τούρκων αξιωματουχων στην Ευρώπη ερμηνεύεται από την άνοδο «του ρατσισμού και του φασισμού».«Η δύση έχει αποκαλύψει το πραγματικό της πρόσωπο τις τελευταίες ημέρες. Είπα ότι ξύπνησε ο ναζισμός, αλλά έκανα λάθος. Ο ναζισμός υπήρχε στη δύση», συμπλήρωσε ο Τούρκος πρόεδρος.«Πού είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση;», διερωτήθηκε, ενώ τέλος κάλεσε τους διεθνείς οργανισμούς να επιβάλουν κυρώσεις στην Ολλανδία, δηλώνοντας πως η Ολλανδία ενεργεί σαν «μπανανία» και επέκρινε τις ευρωπαϊκές χώρες επειδή δεν επέκριναν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε η Ολλανδία τούρκους υπουργούς.Από την άλλη πλευρά, ο Τούρκος Πρόεδρος ευχαρίστησε τη Γαλλία, επειδή έδωσε την άδεια για μια επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην πόλη Μετς. «Η Γαλλία δεν έπεσε σ' αυτή την παγίδα» δήλωσε.
Τσαβούσογλου: Θα παίρνουμε μέτρα εναντίον τους μέχρι να ζητήσουν συγγνώμη
Πριν τοποθετηθεί ο Ταγίπ Ερντογάν, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αλλά και ο Μπιναλί Γιλντιρίμ είχαν δώσει δείγματα της στάσης που είναι διατεθειμένη να κρατήσει η Τουρκία στη διπλωματική διένεξη με την Ολλανδία.
Η Αγκυρα θα συνεχίσει να παίρνει μέτρα κατά της Ολλανδίας μέχρι η τελευταία να ζητήσει συγγνώμη, δήλωσε ο Τσαβούσογλου. «Περιμένουμε να δούμε αν οι ευρωπαϊκές χώρες θα επικρίνουν τη φασιστική ενέργεια της Ολλανδίας», πρόσθεσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, μιλώντας σε δημοσιογράφους πριν από ομιλία του στην πόλη Μετς.
Γιλντιρίμ: Θα υπάρξουν αντίποινα με τους πιο σκληρούς τρόπους
Το πρωί της Κυριακής ο πρωθυπουργός της Τουρκίας είχε προειδοποιήσει με σκληρά αντίποινα. «Εχουμε διαμαρτυρηθεί για την κατάσταση με τον πιο έντονο τρόπο και έχει μεταφερθεί στις ολλανδικές αρχές ότι θα υπάρξουν αντίποινα με τους πιο σκληρούς τρόπους (...) Θα απαντήσουμε αναλόγως σε αυτή την απαράδεκτη συμπεριφορά», δήλωσε ο Γιλντρίμ.
Ο Ρούτε ζήτησε αποκλιμάκωση, αλλά ξεκαθάρισε ότι συγγνώμη δεν ζητά
Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε απέκλεισε το ενδεχόμενο να ζητήσει συγγνώμη εκ μέρους της κυβέρνησης για την απέλαση της υπουργού Οικογενειακών Υποθέσεων της Τουρκίας και δήλωσε ότι ελπίζει σε μία «αποκλιμάκωση» της διπλωματικής κρίσης ανάμεσα στη Χάγη και την Αγκυρα.«Αποκλείεται να ζητηθεί συγγνώμη, εκείνοι πρέπει να ζητήσουν συγγνώμη για ό,τι έγινε χθες», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) ο Μαρκ Ρούτε σήμερα, κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκδήλωσης στη Χάγη.«Πρόκειται για ένα τελείως απίθανο και παρανοϊκό αίτημα», πρόσθεσε.Ο ολλανδός πρωθυπουργός χαρακτήρισε «απαράδεκτες» τις δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που έκανε χθες λόγο για «απομεινάρια του ναζισμού». Ο Μαρκ Ρούτε τόνισε, ωστόσο, ότι «τώρα είναι σημαντικό να υπάρξει αποκλιμάκωση» της κατάστασης.«Φυσικά, εάν η Τουρκία συνεχίσει να μιλά με εμπρηστικό τρόπο για την Ολλανδία, θα πρέπει να εξετάσουμε τις επόμενες κινήσεις μας», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Οι Βρυξέλλες παγώνουν την προενταξιακή χρηματοδότηση στην Τουρκία
Εντωμεταξύ, την Κυριακή το πρωί ο Ευρωπαίος επίτροπος Γιοχάνες Χαν ανακοίνωσε ότι οι Βρυξέλλες θα «παγώσουν» εν μέρει τη χρηματοδότηση της Τουρκίας από τον Μηχανισμό Προενταξικής Βοήθειας, καθώς «κινείται μακριά από την Ευρώπη». «Η Τουρκία δεν κινείται προς την κατεύθυνση της Ευρώπης, αλλά σε αντίθετη τροχιά. Είμαστε νομικά δεσμευμένοι να συσχετίζουμε την οικονομική στήριξη με την πρόοδο που καταγράφει κάθε (υποψήφια) χώρα», δήλωσε ο Χαν στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων.Η αρνητική πορεία της Αγκυρας καταγράφεται πριν ακόμη από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, τον περασμένο Ιούλιο, τόνισε ο Επίτροπος και πρόσθεσε ότι η πορεία της Τουρκίας δεν κινείται ενάντια «μόνο στα πρότυπα της ΕΕ, αλλά ενάντια και στα πρότυπα του διεθνούς δικαίου».Αδιευκρίνιστο παραμένει ποιο μέρος της χρηματοδοτικής βοήθειας θα ανασταλεί και για πόσο. Πρόκειται για την ενίσχυση που δικαιούνται οι υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες για ένταξη.
Σόιμπλε: Δύσκολη η συνέχιση της χρηματοδότησης
Στο ίδιο κλίμα και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ο οποίος δήλωσε ότι είναι δύσκολη η συνέχιση της συνεργασίας με την Τουρκία στο θέμα της οικονομικής βοήθειας εξαιτίας της διαμάχης για την καμπάνια τούρκων υπουργών σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη σύλληψη του τουρκο-γερμανού δημοσιογράφου στην Τουρκία.«Υπό τις συνθήκες αυτές είναι φυσικά εξαιρετικά δύσκολο να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε επί του θέματος αυτού», δήλωσε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο δίκτυο ZDF. «Δεν θέλουμε να το κλιμακώσουμε, όλοι στη γερμανική κυβέρνηση είναι σύμφωνοι, αυτό που θέλουμε είναι η Τουρκία να επιστρέψει στη λογική».
Ο Ερντογάν τα βάζει με την Ευρώπη για να γίνει σουλτάνος
Η κρίση Ολλανδίας-Τουρκίας σημειώνεται παραμονές των ολλανδικών βουλευτικών εκλογών της Τετάρτης, έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκαν οι μετανάστες και το ισλάμ. Το ακροδεξιό κόμμα του Γκέερτ Βίλντερς που χαιρέτησε την απαγόρευση εμφανίζεται να κερδίζει τη δεύτερη θέση.
Η προεκλογική εκστρατεία του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας στο εξωτερικό, έχει προκαλέσει εντάσεις πρώτα με τη Γερμανία, καθώς πολλές γερμανικές πόλεις ακύρωσαν με διάφορες προφάσεις πολλές εκδηλώσεις.
Ακολούθησαν σκληρές δηλώσεις και από τις δυο πλευρές, με τη Γερμανίδα καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ να δηλώνει την βαθιά διάσταση απόψεων που παρατηρείται με την Άγκυρα τον τελευταίο καιρό και να επαναλαμβάνει το αίτημα αποφυλάκισης του τουρκικής καταγωγής Γερμανού δημοσιογράφου ανταποκριτή της Die Welt Ντενίζ Γιουτζέλ, με του οποίου τη σύλληψη ουσιαστικά είχε πυροδοτηθεί η κρίση.
Παράλληλα η κ. Μέρκελ δήλωσε ότι δεν είναι υπέρ της απομάκρυνσης από την Τουρκία και πως το θέμα αφορά την ελευθερία του Τύπου, την ελευθερία έκφρασης και συγκεντρώσεων, θέματα που όπως τόνισε έχουν τεθεί από την πλευρά της επανειλημμένα προς την Τουρκία.
Εξάλλου, και η Γερμανία βαίνει προς εκλογές και μάλιστα με την προσφυγική συμφωνία να είναι ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία της Ά. Μέρκελ σε αυτές.
Η Άγκυρα παρά την απογοήτευση με το θέμα κατάργησης της θεώρησης στους Τούρκους πολίτες, κρατά μεν υψηλούς τόνους αλλά εξακολουθεί να τηρεί την προσφυγική συμφωνία, αν και δηλώνει ότι θα την αναστείλει αν η ΕΕ δεν τηρήσει το σκέλος θεώρησης της συμφωνίας. Θέμα ζωτικής σημασίας για τον προεκλογικό αγώνα της Ά. Μέρκελ. Μάλιστα παρά την άρνηση της, η κυβέρνηση ετοιμάζει και μια νέα διατύπωση του αντιτρομοκρατικού νόμου που είχε σταθεί εμπόδιο στην άρση της θεώρησης.
Η κατάσταση ευνοεί (εκλογικά) και Ευρώπη και Ερντογάν
Αναλυτές, πάντως, στην Τουρκία, τονίζουν ότι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί ευνοεί όλους. Και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που προεκλογικά πιέζονται από ακροδεξιά κόμματα, αλλά ακόμη περισσότερο τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν, αφού θεωρούν ότι κάθε εκδήλωση προπαγάνδας για το δημοψήφισμα που απαγορεύεται στην Ευρώπη συσπειρώνει ακόμη περισσότερο τους εθνικιστές στην Τουρκία υπέρ του ΝΑΙ. Αυτό φαίνεται να ενισχύει τη ρητορική της βαλλόμενης από παντού Τουρκίας, που έχει βρει πρόσφορο έδαφος μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Βούτυρο στο ψωμί του Προέδρου Ερντογάν , που σύμφωνα με πληροφορίες δεν είχε και τα καλύτερα δυνατά μηνύματα για την έκβαση του δημοψηφίσματος. Ιδιαίτερα που στο στρατόπεδο τον εθνικιστών που προσεταιρίστηκαν για το δημοψήφισμα της αναθεώρησης του Συντάγματος επικρατεί διχασμός.
Πρέπει να σημειωθεί επίσης πως κυβέρνηση και Ερντογάν δεν επιθυμούν απλά μια οριακή επικράτηση του Ναι, τύπου 51-52% έναντι 49-48%, που θα άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης του αποτελέσματος. Αλλά μια ξεκάθαρη νίκη με όσο μεγαλύτερη δυνατή διαφορά.
Οι εξελίξεις φαίνεται πως θα ευνοήσουν την πολιτική πόλωσης εν όψει του δημοψηφίσματος και θα δώσουν τη δυνατότητα στο κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να αυξήσει και τα ποσοστά του ΝΑΙ μεταξύ των Τούρκων που ζουν σε ευρωπαϊκές χώρες και στους οποίους το κόμμα είχε υψηλά ποσοστά και στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.
Φωτογραφίες: Associated Press