Μια βαθυστόχαστη ανάλυση για το νέο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό κάνει ο έμπειρος δημοσιογράφος της Liberation Ζαν Κατρεμέρ, ανταποκριτής της εφημερίδας στις Βρυξέλλες.
Ο τίτλος του άρθρου του είναι «Η Ευρώπη σε τανάλια» και γράφει, μεταξύ άλλων:
Ανάμεσα σε ένα επιθετικό Κρεμλίνο, έναν Λευκό Οίκο που εύχεται να διαλυθεί η ΕΕ και το Brexit που έρχεται «σκληρό», οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν ένα ιστορικό στοίχημα. Και θα πρέπει να ανταπεξέλθουν αν θέλουν να επιβιώσουν.
Θα αντισταθεί η ΕΕ στα χτυπήματα της Ουάσινγκτον, του Λονδίνου και της Μόσχας; Εβδομήντα χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κατάσταση που δημιουργεί μεγάλες αγωνίες και είναι στριμωγμένη σε μια τανάλια μεταξύ δύο μπλοκ που εύχονται την εξαφάνισή της.
Στα Ανατολικά, έχει μια Ρωσία η οποία επανήλθε στην επιθετικότητα της Σοβιετικής εποχής, όπως αποδεικνύουν οι διενέξεις που συντηρεί στις πόρτες της ΕΕ αλλά και οι σχέσεις της με τα δημαγωγικά κόμματα της ακροδεξιάς και της ακροαριστεράς στην Ευρώπη που είναι και τα δύο ευρωφοβικά.
Στα Δυτικά, αυτοί που υπήρξαν από μισό σχεδόν αιώνα οι πιστοί της σύμμαχοι, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, στοιχηματίζουν στη διάλυσή της. Η βρετανή πρωθυπουργός Τερέζα Μέη δεν το λέει ανοιχτά, αντίθετα με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Αυτά τα δύο μπλοκ δείχνουν αποφασισμένα να ενωθούν. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία στηρίζτηκε πάνω σε μια ειρηνική διευθέτηση των διενέξεων και λειτούργησε σε έναν κόσμο χωρίς εχθρούς, βρίσκεται σήμερα επικίνδυνα γυμνή για να αντιμετωπίσει μια καταιγίδα που δεν είχε προβλέψει.
«Στον κόσμο όπως ήταν πριν, οι Αμερικανοί, οι Βρετανοί και οι Ρώσοι ήταν προβλεπόμενοι. Σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν απρόσβλεπτες, οι Βρετανοί δεν ξέρουν τι θέλουν και οι Ρώσοι είναι ικανοί να δράσουν εναντίον των συμφερόντων τους», δηλώνει ένας στενός συνεργάτης του Φρανσουά Ολάντ.
«Πρέπει να αντιληφθούμε αυτό που συμβαίνει: για πρώτη φορά από το 1945 οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται απέναντι στην ΕΕ και ο Τραμπ στοιχηματίζει στη διάλυσή της. Θέλει να διαλύσει όλους τους μηχανισμούς διεθνούς συνεργασίας», προσθέτει ένας ευρωπαίος διπλωμάτης.
«Ακόμη χειρότερα! Ο Τραμπ είναι έτοιμος να ξεκινήσει έναν οικονομικό και εμπορικό πόλεμο εναντίον της Ενωσης», προειδοποιεί ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, πρώην πρόεδρος των Πρασίνων στο ευρωκοινοβούλιο.
Αυτή η ιστορική αλλαγή θέτει ένα αναμφίβολο στοίχημα στους Ευρωπαίους: θα είναι ικανοί να κάνουν μπλοκ απέναντι σε αυτά τα νέα παγκόσμια δεδομένα ή ο καθένας θα προσπαθήσει να σώσει το σπίτι του, μόνος του, άλλος παίζοντας με την Ουάσινγκτον, άλλος με το Λονδίνο, άλλος με τη Μόσχα;
«Πρέπει να ελπίσουμε ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα αποφασίσουν να παροπλιστούν», λέει στέλεχος του γραφείου Ολάντ.
Τόσο στο Παρίσι όσο και στο Βερολίνο εκτιμούν ότι το μέλλον της Ενωσης παίζεται καταρχήν από την συμμαχία των δύο χωρών. «Τα ζητήματα είναι τόσο μεγάλα που το γαλλο-γερμανικό ζευγάρι θα αντέξει», προσθέτει ο ίδιος. Και γύρω από αυτό το ζευγάρι θα οργανωθεί η αντίσταση.
Καταστροφική σιωπή
Αλλά η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν προσεγγίζει αυτή την ιστορική στροφή στις καλύτερες συνθήκες: η Γερμανία και η Γαλλία διανύουν μια κρίσιμη εκλογική χρονιά, ενώ η Ισπανία και η Ιταλία παραμένουν πολιτικά ασταθείς...
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν είναι σε καλύτερη θέση: ανάμεσα σε μια Κομισιόν που δεν καταφέρνει να κάνει πολιτική, όπως δείχνει η καταστροφική σιωπή μετά το Brexit και την εκλογή του Τραμπ και το ευρωκοινοβούλιο που σχεδόν διαλύθηκε για να εκλέξει τον διάδοχο του Μάρτιν Σουλτς.
Το κυριότερο είναι ότι στα τέλη του 2017 το ευρωπαϊκό τοπίο μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικό. Ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ δείχνει αισιόδοξος και πιστεύει ότι «ο Τραμπ θα ενισχύσει τελικά τους δεσμούς στην ΕΕ».
«Είναι μια λεπτή φάση, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να αντιδράσουμε» σχολιάζουν κύκλοι του γάλλου προέδρου. Οι Γάλλοι πιστεύουν ότι έγιναν σημαντικά βήματα στον τομέα της άμυνας, κατά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής. Επιπλέον, στις Βρυξέλλες δείχνουν να πιστεύουν ότι η Ενωση δεν είναι διπλωματική απομονωμένη: γι'αυτό, μόλις ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από το ΤΡΡ, οι Ιάπωνες κατέκλυσαν τις Βρυξέλλες για να ζητήσουν την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων των ελεύθερων συναλλαγών ανάμεσα στα δύο μπλοκ.
«Και αν ορισμένοι θέλουν να παίξουν μόνοι τους, τότε καλύτερα να φύγουν», αναφέρει υψηλόβαθμος διπλωμάτης. «Αλλά κανείς δεν εκδήλωσε την πρόθεση να το κάνει», πρόσθεσε.
Εν ολίγοις, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα αντέξει, όπως θέλουμε να ελπίζουμε.