Πλέον, χωρίς τις φαραωνικές στρατιωτικές και βιομηχανικές δυνατότητες που είχε στο παρελθόν, η Ρωσία επικεντρώνεται στις στρατιωτικές ασύμμετρες επιθέσεις και ειδικά στον κυβερνο-πόλεμο, με στρατιές χάκερς.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αναζήτησε επί μακρόν έναν τομέα στον οποίο θα μπορούσε να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει, χωρίς πολλά έξοδα, τους Αμερικανούς. Ετσι προέκυψε η ιδέα μιας ασύμμετρης απάντησης, μη συμβατικής, απέναντι στην παντοδυναμία των ΗΠΑ.
Αυτή η ασύμμετρη απάντηση ενεγράφη από το 2014 στο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα, το οποίο συνέλαβε ο επικεφαλής του ρωσικού στρατού Βαλέρι Γερασίμοφ, γράφει η Le FIgaro. Πρόκειται για ένα δόγμα που στηρίζεται στον λεγόμενο «υβριδικό πόλεμο» και επικεντρώνεται στον κυβερνο-πόλεμο.
Πριν εγγράψει την αρχή του κυβερνο-πολέμου στο στρατιωτικό της δόγμα, η Ρωσία την δοκίμασε στην ίδια την πραγματικότητα. Καταρχήν την δοκίμασε στους γείτονές της: στην Εσθονία το 2007, στην Γεωργία και την Τσετσενία το 2008 και στην Ουκρανία το 2014.
Υπέρ του Τραμπ
Ηρθε στη συνέχεια η σειρά της Αμερικής. Ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις, η επιβολή ισχύος άλλαξε: δεν είναι πια πυρηνική αλλά πόλεμος μέσω κομπιούτερς. Ετσι φθάσαμε στο σημείο να κατηγορεί επισήμως τη Ρωσία και τους χάκερς της ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ότι επηρέασαν το αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ, παρεμβαίνοντας στα συστήματα πληροφορικής στα εκλογικά τμήματα και όχι μόνο.
Πόλεμος όπως το '60
Αυτός ο καινούριος πόλεμος ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις είναι καινοφανής και έχει περίεργα συνθηματικά ονόματα: «Επιθετικές αρκούδες», «Μεγάλη εξίσωση», «Ομάδα του τσάρου», «Οι Δούκες» ή «Οι κλέφτες της σκιάς». 27 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο κυβερνοπόλεμος αφορά τους ίδιους αντιπάλους, σαν να βρισκόμασταν στην κρίση στον Κόλπο των Χοίρων, στη δεκαετία του ’60: ουσιαστικά αφορά τους Ρώσους από τη μια πλευρά και τους Αμερικανούς από την άλλη, ενώ ανακατεύονται συχνά και Κινέζοι, Βορειο-Κορεάτες, Ισραηλινοί, κάποιοι Ουκρανοί αντιπολιτευόμενοι και κάποιες φορές οι Γάλλοι.
Χάρτης κυβερνοπολέμου:
Στρατόπεδα μάχης
Το στρατόπεδο της μάχης τους είναι ο κυβερνοχώρος, τα μηχανήματα πληροφορικής, τα λεγόμενα «peering points», τα σημεία δηλαδή όπου διασταυρώνονται τα παγκόσμια δεδομένα του ίντερνετ, τα οποία αποδεικνύονται το ίδιο ευάλωτα με τους στρατούς σε σάρκα και οστά. Τα «χτυπήματα» γίνονται με ιούς, με «φτιαγμένα» κομπιούτερ, με ενορχηστρωμένες διαρροές μέηλ, τα περιβόητα Leaks, αλλά και με μπλόφες, παραπληροφόρηση και χειραγώγηση πληροφοριών.
Πατριώτες ή μισθοφόροι
Όπως συνέβαινε στην καλή εποχή του Ψυχρού Πολέμου, έτσι και στον κυβερνοπόλεμο οι μυστικοί πράκτορες είναι διπλοί, τριπλοί, τετραπλοί. Είναι απλοί πατριώτες αλλά και «μισθοφόροι, οι οποίοι δεν έχουν πίστη σε τίποτα, δεν πιστεύουν σε νόμους και σημαίες», όπως σημειώνει ο ερευνητής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων της Γαλλίας, Julien Nocetti (Ifri). Αυτοί οι μισθοφόροι αγοράζονται από όποιον δίνει περισσότερα, ορισμένες φορές γίνονται διάσημοι, η τέχνη τους είναι το ψέμα, η παραποίηση και οι μεταμορφώσεις. Εργαλεία τους είναι οι νέες τεχνολογίες του ίντερνετ και κυρίως το θολό τοπίο των δικτύων όπου κυκλοφορεί η πληροφορία και στοκάρεται πριν βυθιστεί στα σκοτεινά υπόγεια του «Dark Web». Το αντάλλαγμα είναι μια χούφτα Botcoins, το εικονικό νόμισμα που χρησιμοποιούν οι νέοι διακινητές.
«Ο κυβερνοχώρος είναι εικονικός, μπορεί κάποιος να πάρει το πρόσωπο του οποιουδήποτε. Δεν εξουσιάζεται από κανέναν νόμο γενικά αποδεκτό στους κανόνες του πολέμου. Όλα είναι ανταλλάξιμα, μπορούν να τροποποιηθούν και να σβηστούν», αναλύει ο Kevin Limonier, καθηγητής Σλαβικών σπουδών και γεωπολιτικής στο πανεπιστήμιο Paris VIII και συγγραφέας βιβλίων για τις ρωσικές κυβερνοεπιθέσεις.
Το μοναδικό πράγμα που γνωρίζουμε σήμερα μετά βεβαιότητας είναι ότι οι πιο αποτελεσματικοί «στρατιώτες» αυτού του κυβερνο-πολέμου, οι οποίοι ορισμένες φορές αφήνουν τα αποτυπώματά τους στην κυριλλική διάλεκτο, προέρχονται από τη Ρωσία, από την Ουκρανία και την Εσθονία.
Νέος Ψυχρός Πόλεμος
Είναι προϊόντα μιας πολύ παλιάς παράδοσης, τουλάχιστον ενός αιώνα, η οποία τρέφεται από την ρωσική παράνοια του Ψυχρού Πολέμου και εμποτίζεται από τις μυστικές ή στρατιωτικές υπηρεσίες, οι οποίες ποτέ δεν κατέθεσαν τα όπλα. Αυτή η παράδοση ενορχηστρώνεται ή τουλάχιστον ενθαρρύνεται από τη Μόσχα. Στηρίζεται σε μια γενιά μαθηματικών εγκεφάλων και υπερβολικά χαρισματικών φυσικών ή μηχανικών, ήδη από την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης, όπως οι Grigori Perelman, Leonid Plioutch, Andreï Kolmogorov και Andreï Sakharov, χωρίς να ξεχνάμε τους ιδιοφυείς σκακιστές Καρπόφ και Κασπάροφ. Η Ρωσία πάντα έβγαζε μυαλά.
«Υπάρχει μια μαθηματική σχολή ανωτάτου επιπέδου στη Ρωσία, είναι γνωστό», θυμίζει ο Julien Nocetti. Ωστόσο, τα στοιχεία δεν είναι μπετοναρισμένα. «Είναι πολύ δύσκολο να καθορίσεις την υπηκοότητα των ανθρώπων που δουλεύουν στις ομάδες χάκερς, και ακόμη δυσκολότερο να βρεις ποιοι είναι οι εργοδότες τους», προσθέτει.
Χοντρά συμβόλαια
Τα πιο χοντρά συμβόλαια των χάκερς έγιναν εναντίον της Αμερικής. Οι τελευταίες κυβερνοεπιθέσεις αφορούσαν τις διαρροές των e-mails του Δημοκρατικού Κόμματος αλλά και τα αρχεία της Υπηρεσίας για το αντι-ντοπάρισμα των αθλητών (ΑΜΑ) που απέδειξαν ότι ορισμένοι αθλητές της Δύσης, όπως οι αδελφές Γουίλιαμς, αποδείχτηκαν θετικές σε ουσίες αλλά δεν τιμωρήθηκαν. Η αμερικανική εταιρεία ThreatConnect έκανε λεπτομερείς έρευνες και έψαξε τις πίστες κάποιων ομάδων χάκερς που «υπέγραψαν» τις εν λόγω πειρατείες, με τα ονόματα Anonymous Poland ή Guccifer 2.0. Πέρασαν από σκάνερ τον κώδικα των «malwares» τους, ξεψάχνισαν τις πλατφόρμες συζητήσεων του «ru.net», του ρωσικού ίντερνετ και συνέκριναν τα ονόματα των domains των χρηστών.
Οι έρευνες τους οδήγησαν απευθείας στη Μόσχα αλλά κυρίως στην Αγία Πετρούπολη και στο Νοβοσμπισίρσκ, τα δύο νευραλγικά κέντρα της έρευνας στην Ρωσία. Εφτασαν, έτσι, ως τον χρήστη «Fancy Bears», μια ομάδα χάκερς που έρχεται από το κρύο, μια από τις πιο δραστήριες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και η οποία κάνει τις μεγαλύτερες ζημιές.
Τα δύο τελευταία χρόνια, με αυτή την ονομασία, «Fancy Bears», ή άλλη - APT28, Pawn Storm, Tsar Team, Sofacy -, η ομάδα των χάκερς επιχείρησε να παραβιάσει τις πόρτες της Γερμανικής βουλής και του κόμματος CDU της Ανγκελα Μέρκελ. Επαιξε, ιδιαίτερα, με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της Χίλαρι Κλίντον και επέφερε ένα θανάσιμο πλήγμα στην υποψηφιότητά της.
Αυτή είναι η μασκώτ των Ρώσων χάκερς Fancy Bears.
Εσβησαν το TV5
Είναι η ίδια ομάδα Ρώσων χάκερς που την άνοιξη του 2015 μπήκε αστραπιαία στο γαλλικό κανάλι tv5, γαλλόφωνο διεθνές τηλεοπτικό κανάλι, και έσβησε όλες τις οθόνες. Στην αρχή την ευθύνη της πειρατείας ανέλαβε ένα άγνωστο σώμα στρατού του ισλαμικού κράτους, το CyberCaliphate. Ως τη στιγμή που η Γαλλική Υπηρεσία Ασφαλείας των συστημάτων πληροφορικής (Anssi) απέδειξε ότι δεν πρόκειται για τζιχαντιστές αλλά για τη γνωστή ομάδα Ρώσων χάκερς Fancy Bears.
Οι ΗΠΑ δείχνουν απελπισμένες από τις συνεχείς κυβερνο-επιθέσεις που λαμβάνουν πλέον τη μορφή πράξεων πολέμου. Ο Λευκός Οίκος, οι αμερικανοί διπλωμάτες και οι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών είναι κατηγορηματικοί: τόσο οι «κλέφτες» όσο και οι παραγγελιοδότες είναι Ρώσοι, όπως είχε συμβεί στις κυβερνο-επιθέσεις στην Εσθονία το 2007, στην Τσετσενία και στη Γεωργία το 2008, κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ουκρανίας το 2013, αλλά και στα κομπιούτερ του Ιαπωνέζικου γίγαντα Sony το 2015 και στην Yahoo! μερικούς μήνες αργότερα.
Και η Ευρώπη φοβάται κυβερνο-πόλεμο του Πούτιν
Η εφημερίδα Le Monde, τον περασμένο μήνα αφιέρωσε το εξώφυλλό της στο θέμα. «Παρίσι και Βερολίνο φοβούνται τον Ρωσικό κυβερνο-πόλεμο στις εκλογές του 2017» ήταν ο τίτλος της εφημερίδας.
«Οι αμερικανικές εκλογές απέδειξαν ότι οι εκλογές στη Δύση μπήκαν στο πεδίο της μάχης της πληροφορίας, η οποία καθοδηγείται από την Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν», έγραψε η Le Monde.
«Οι δύο μεγαλύτερες εκλογικές αναμετρήσεις της Ευρώπης το 2017, οι προεδρικές στη Γαλλία την άνοιξη και οι βουλευτικές στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο, κινδυνεύουν να γίνουν στόχος πράξεων αποσταθεροποίησης», αναφέρει.