Κάποιοι Κουβανοί, που ζουν ακόμη στη χώρα, εξέφρασαν τη θλίψη τους. Αλλοι, που μένουν στις ΗΠΑ, βγήκαν στους δρόμους και πανηγύριζαν.
Οι απόψεις για τον Φιντέλ Κάστρο διαφέρουν, ανάλογα με το ποιος τις εκφράζει. Το βέβαιο όμως είναι πως ο ιστορικός ηγέτης της Κούβας, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στα 90 του χρόνια, υπήρξε μία ιστορική προσωπικότητα.
Ισως ο καλύτερος τρόπος για να «σκιαγραφήσει» κανείς αυτή την προσωπικότητα, είναι μέσα από τα ίδια του τα λόγια. Για αυτό τον λόγο ο Guardian συγκέντρωσε κάποιες από τις ατάκες του Φιντέλ Κάστρο.
Από τα μαθητικά του χρόνια
«Ξεκίνησα την επανάσταση με 82 άνδρες. Αν έπρεπε να το ξανακάνω, θα το έκανα με 10 ή 15 και απόλυτη πίστη. Δεν έχει σημασία πόσο μικρός είσαι, αν έχεις πίστη και σχέδιο δράσης»- 1959
«Δεν σκέφτομαι να κόψω τη γενειάδα μου, γιατί την έχω συνηθίσει και σημαίνει πολλά για τη χώρα μου. Οταν εκπληρώσουμε την υπόσχεσή μας για καλή κυβέρνηση, θα κόψω τα γένια μου»- 1959
Με τον εννιάχρονο, τότε, γιο του, Φιντέλ τζούνιορ, το 1959
«Μία επανάσταση δεν είναι εύκολη. Είναι μία μάχη ανάμεσα στο μέλλον και το παρελθόν»- 1959
«Κατέληξα εδώ και πολύ καιρό στο συμπέρασμα ότι η τελευταία θυσία που πρέπει να κάνω τη δημόσια υγεία της Κούβας είναι να σταματήσω το κάπνισμα. Δεν μου έλειψε τόσο πολύ»- 1985
«Ποτέ δεν είδα μία αντίθεση ανάμεσα στις ιδέες που με υποστηρίζουν και τις ιδέες αυτού του συμβόλου, αυτής της αξιοσημείωτης φιγούρας»- Για τον Ιησού Χριστό, 1985
«Πρέπει να επιμείνουμε στα γεγονότα και για να το πούμε απλά, το σοσιαλιστικό στρατόπεδο έχει καταρρεύσει»- 1991
Με τον Νικίτα Χρουστσόφ
Στην Ουάσινγκτον το 1959
«Αυτές οι αλλαγές (σ.σ. το άνοιγμα στον διεθνή τουρισμό, τις ξένες επενδύσεις, μικρές επιχειρήσεις και οικογενειακά εμβάσματα) έχουν το κοινωνικό κόστος τους. Γιατί ζούσαμε σε ένα γυάλινο κουτί, καθαρής ασηψίας, και τώρα είμαστε περικυκλωμένοι από ιούς, βακτήρια, στο σημείο της απόσπασης της προσοχής και του εγωισμού που δημιουργείται από το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής»- 1998
Στην κηδεία του Φρανσουά Μιτεράν το 1996
Με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ
Με τον Ούγκο Τσάβες
Με τον Γιασέρ Αραφάτ
Με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β'
«Ενα από τα μεγαλύτερα οφέλη της επανάστασης είναι ότι ακόμη και οι πόρνες μας είναι απόφοιτοι κολεγίου» -Στον Ολιβερ Στόουν, στο ντοκιμαντέρ «Comandante» του 2003
«Συνειδητοποίησα ότι το αληθινό πεπρωμένο μου θα ήταν ο πόλεμος που θα είχα με τις ΗΠΑ» -Η πρώτη φράση του στο «Looking for Fidel», το δεύτερο ντοκιμαντέρ του Στόουν, το 2004
«Αυτό είναι ένα συμπέρασμα στο οποίο κατέληξα μετά από πολλά χρόνια: ανάμεσα στα άλλα λάθη που διαπράξαμε, το μεγαλύτερο όλων ήταν ότι πιστέψαμε ότι κάποιος... γνώριζε πραγματικά πώς να χτίσει τον σοσιαλισμό... Ο,τι κι αν έλεγαν. ''Αυτή είναι η φόρμουλα'', που νομίζαμε ότι ήξεραν. Σαν κάποιος να ήταν γιατρός» -2005
«Χαίρομαι πραγματικά που έφτασα τα 80. Ποτέ δεν το περίμενα, τουλάχιστον έχοντας ως γείτονα τη μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο, που προσπαθεί να με σκοτώσει κάθε ημέρα» -21 Ιουλίου 2006
«Δεν είμαστε μία αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα σε κρίση, της οποίας οι ηγέτες τρελαίνονται ψάχνοντας λύσεις ανάμεσα στην ύφεση, τον πληθωρισμό, την έλλειψη των αγορών και την ανεργία. Είμαστε και πρέπει να είμαστε σοσιαλιστές»- 2008
Με τον αδελφό του, Ραούλ, στον οποίο παρέδωσε την εξουσία το 2008
Η τελευταία φωτογραφία του, από τη συνάντηση με τον πρόεδρο του Βιετνάμ, στις 16 Νοεμβρίου
Φωτογραφίες: AP