Δύο μήνες μετά την ψήφο Leave, οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας συναντήθηκαν για να ετοιμάσουν την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ.
Ωστόσο, στη Μεγάλη Βρετανία, οι συνέπειες του Brexit παραμένουν προς το παρόν σχεδόν ανεπαίσθητες.
Οι Βρετανοί αποφάσισαν την έξοδο από την ΕΕ στις 23 Ιουνίου, πριν από ακριβώς δύο μήνες. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματός τους σόκαρε και τράνταξε τις διεθνείς αγορές και προκάλεσε ηχηρό διάλογο στην Ευρώπη για το μέλλον της Ενωσης.
Το Brexit προς το παρόν δεν είναι καν επίσημο: εξήντα ημέρες μετά την κάλπη και δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί το άρθρο 50 της Συμφωνίας της Λισαβόνας το οποίο θα άνοιγε την διαδικασία εξόδου. Επ’αυτού, το σχέδιο της βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι παραμένει θολό.
«Brexit means Brexit», έχει δηλώσει, αλλά τι σημαίνει το Brexit τελικά για τους Βρετανούς; Οι σκοτεινές προβλέψεις των οικονομολόγων επαληθεύτηκαν; Τι άλλαξε πραγματικά στο Ηνωμένο Βασίλειο από εκείνη τη στιγμή;
Μαύρες προβλέψεις
Οι οικονομολόγοι είχαν προβλέψει μια μεγάλη αύξηση της ανεργίας και πολλοί αναλυτές εκτιμούσαν ότι η αγορά εργασίας θα υποφέρει βραχυπρόθεσμα. Μάλιστα, μια μελέτη της Adecco και του Chartered Institute of Personnel and Development ανέφερε ότι οι εργοδότες θα μείωναν τις προσλήψεις από 40% στο 36% μετά την ψήφο του Brexit.
Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα, τα στοιχεία του επίσημου Office for National Statistics (ONS) ήρθαν να διαψεύσουν αυτές τις προβλέψεις. Αντίθετα με ό,τι αναμενόταν υπήρξαν 8.600 λιγότεροι άνεργοι τον Ιούλιο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. «Αυτοί οι αριθμοί δηλώνουν ότι η αγορά εργασίας είναι ήσυχη. Είναι πιο θετικά από ό,τι περιμέναμε» αναγνώρισε ο Tom Hadley της Recruitment and Employment Confederation (REC), μια εταιρείας που συνεργάζεται με τα πρακτορεία προσλήψεων, μιλώντας στην Liberation.
Οι οικονομολόγοι είχαν δίκιο ή άδικο;
Επομένως οι οικονομολόγοι είχαν δίκιο ή άδικο; «Οι συνέπειες του Brexit θα γίνουν αισθητές σε πολλούς μήνες», προσθέτει ο Tom Hadley. Ο δείκτης ανεργίας κρατήθηκε στο 4,9% το δεύτερο τρίμηνο αλλά τα πράγματα παραμένουν ανησυχητικά: οι μόνιμες θέσεις εργασίας μειώνονται ραγδαία. «Οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε αναμονή. Προτιμούν να προσλαμβάνουν για λίγο διάστημα και όχι για πάντα. Αυτό αφορά κυρίως τα χρηματοοικονομικά και την οικοδομή», εξηγεί ο Tom Hadley. Και προσθέτει ότι οι τομείς της παιδείας και της υγείας θα βρεθούν χωρίς εξειδικευμένους εργαζόμενους αν εκδιωχθούν οι μετανάστες από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αυξήθηκαν οι πωλήσεις
Οι Βρετανοί δεν έχουν νιώσει ακόμη τις συνέπειες του Brexit, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΝS. Προς γενική έκπληξη οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 1,4% τον Ιούλιο, μετά από πτώση 0,9% τον Ιούνιο. «Ο καλός καιρός βοήθησε να διώξουμε την κατάθλιψη που πάθαμε μετά το δημοψήφισμα» έγραψε σε ανακοίνωση τύπου ο David McCorquodale της εταιρείας KPMG. «Ο ήλιος και η ζέστη του Ιουλίου ανέβασαν τις πωλήσεις των μπάρμπεκιου, των τροφίμων και των ποτών. Την ίδια ώρα, ανέβηκαν και οι πωλήσεις ρούχων χάρη στις εκπτώσεις λόγω των διακοπών», προσθέτει.
Ο καθηγητής οικονομίας Francesco Squintani, στο Πανεπιστήμιο του Warwick, εκτιμά ότι η Βρετανία πρέπει να περιμένει τον χειμώνα για να αποτιμήσει τις συνέπειες στην κατανάλωση. «Αν οι τιμές στην ενέργεια αυξηθούν σημαντικά, αυτό θα μειώσει τον προϋπολογισμό για άλλες δαπάνες» εξηγεί.
Η αύξηση των τιμών θα μπορούσε επίσης να επιφέρει ένα πλήγμα στην κατανάλωση. Ο όμιλος επένδυσης δαπέδων Headlam, ανακοίνωσε ήδη αύξηση τιμών κατά 6%, εξαιτίας της πτώσης της αξίας της λίρας στερλίνας, η οποία ανεβάζει το κόστος στις εισαγωγές. Για τον ίδιο λόγο, η εταιρεία PSA ανακοίνωσε ότι τα τρία μοντέλα, Peugeot, Citroën και DS, θα αυξηθούν κατά 2%.
Αύξηση του τουρισμού
Και ενώ η πτώση της λίρας δεν είναι θετικό σημάδι για τους Βρετανούς, είναι πολύ καλή για τους τουρίστες. Ο τουριστικός τομέας γνώρισε επιτυχίες μετά το Brexit. Σύμφωνα με την ForwardKeys, μια εταιρεία που αναλύει τις αεροπορικές πτήσεις, οι κρατήσεις προς το Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκαν κατά 4,3% σε ένα μήνα, σε σχέση με πέρυσι. «Αυτή τη στιγμή, δεχόμαστε περισσότερους ευρωπαίους τουρίστες, γιατί κάνουν κρατήσεις την τελευταία στιγμή», εξηγεί ο Kurt Janson, διευθυντής της Tourism Alliance. «Αλλά στους επόμενους μήνες, και οι τουρίστες που έρχονται από πιο μακρινές χώρες, όπως οι Κινέζοι, θα είναι περισσότεροι», προσθέτει.
Αυτό είναι καλό νέο για τους εμπόρους και ειδικά για την βιομηχανία ειδών πολυτελείας. Όπως αποκαλύπτει ο David McCorquodale στην ανακοίνωσή του «οι πωλήσεις κοσμημάτων και ρολογιών αυξήθηκαν γιατί οι ξένοι καταναλωτές επωφελούνται από την πτώση της λίρας για να κάνουν τρέλες στα πιο ακριβά προϊόντα». Ξενοδόχοι και εστιάτορες, επίσης, υποδέχτηκαν περισσότερους βρετανούς τουρίστες, οι οποίοι δεν θέλησαν να φύγουν από το νησί τους το καλοκαίρι. «Με την πτώση της τιμής της λίρας, πρέπει να πληρώσουν περισσότερο για διακοπές στο εξωτερικό» αναλύει ο Kurt Janson. «Και επίσης, η οικονομική αβεβαιότητα ανησυχεί. Προτιμούν, λοιπόν, ένα σαββατοκύριακο στο Μπράιτον, παρά μια εβδομάδα στη νότια Γαλλία».
Μειώθηκαν οι τιμές ακινήτων
Οι τιμές στα ακίνητα μειώθηκαν κατά 1,2% τον Ιούλιο, σύμφωνα με το σάιτ Rightmove, το οποίο δημοσιεύει προσφορές από εταιρείες ακινήτων. Αυτή η μείωση δεν είναι μη αναμενόμενη για το καλοκαίρι, όπως αναφέρει ο αναλυτής του σάιτ Miles Shipside. Αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι η αβεβαιότητα που προήλθε από το Brexit επηρεάζει αρκετά την αγορά ακινήτων αυτό το καλοκαίρι. Στο Λονδίνο, «όπου πολλές θέσεις εργασίας εξαρτώνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση», αυτή η μείωση ανέρχεται στο 2,6% και πλήττει κυρίως τα πλούσια προάστια, όπως τα Westminster, Chelsea και Kensington. Οι αγοραστές το σκέφτονται πολύ περισσότερο πριν καταλήξουν: ενώ μια αγορά ακινήτου ολοκληρωνόταν σε 46 ημέρες τον περασμένο Μάιο, τον Ιούλιο ολοκληρωνόταν σε 51 ημέρες.
Αυξήθηκε ο ρατσισμός
Η νίκη του Brexit είχε σαν συνέπεια να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας στον ρατσισμό, την ισλαμοφοβία και την ξενοφοβία. Οσο διαρκούσε η εκστρατεία του Brexit, τα βρετανικά μίντια αναφέρονταν καθημερινά σε τέτοια συμβάντα: ένας μιγάς είχε δεχτεί επίθεση σε ένα τραμ στο Μάντσεστερ, ένα γκράφιτι εμφανίστηκε σε πολωνικό πολιτιστικό κέντρο στο Λονδίνο, μια μολότοφ εκτοξεύτηκε σε μουσουλμανικό κρεοπωλείο στο Μπίρμινγκχαμ. Δύο μήνες αργότερα, τα μίντια μιλούν λιγότερο για τέτοια γεγονότα αλλά ο αριθμός των ρατσιστικών επιθέσεων δεν μειώθηκε: το National Police Chiefs Council κατέγραψε 3 326 επιθέσεις μίσους το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, δηλαδή αύξηση 40% σε σχέση με το 2015.
«Στα μέσα μεταφοράς, στο δρόμο, οι μουσουλμάνοι και οι ξένοι, κυρίως οι Πολωνοί, δέχονται υβριστικές επιθέσεις», δηλώνει η Esmat Jeraj, υπεύθυνη επικοινωνίας της Citizens UK, μιας ευρωπαϊκής οργάνωσης. Αυτή η μουσουλμάνα που φοράει χιτζάμπ άκουσε να της λένε να «επιστρέψει στη χώρα της». «Τα πράγματα κάπως ηρέμησαν σε σχέση με τον Ιούνιο, αλλά γνωρίζω άτομα που δεν νιώθουν ασφαλή όταν βγαίνουν το βράδυ», προσθέτει.
