Η πρώτη φωτογραφία στην Αθήνα το 1839-Μια έκθεση ντοκουμέντο στο Kαφέ του Αρχαιολογικού Μουσείου [εικόνες]

Με αφορμή τα 150 χρόνια από τη θεμελίωσή του, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο εγκαινιάζει δράσεις, που φωτίζουν την ιστορία και την προσφορά του σε ποικίλους τομείς της ζωής της χώρας.

Στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης με τίτλο «Ενα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια… Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος- 19ος αιώνας» εγκαινιάστηκαν οι Κυριακάτικοι Περίπατοι στο Μουσείο. Σε αυτούς τους περιπάτους, οι αρχαιολόγοι και οι επιμελητές του Μουσείου ανασύρουν στο φως πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες ιστορίες για την πόλη μας που αξίζει να τις μάθουν μικροί και μεγάλοι. Οι Κυριακάτικοι Περίπατοι θα επαναληφθούν τις Κυριακές 21 και 28 Φεβρουαρίου, 13, 20 και 27 Μαρτίου και 10, 17 και 24 Απριλίου, ώρα 12.00.

Παράλληλα όμως στο Καφέ του Αρχαιολογικού Μουσείου παρουσιάζεται σε συνεργασία με το Μουσείο Ηρακλειδών η πλούσια φωτογραφική έκθεση «Ανθρωποι στα υπέροχα ερείπια των Αθηνών από τον 19ο στον 20ο αιώνα-Φωτογραφικό οδοιπορικό 1939-1955».

Με αφετηρία την πρώτη φωτογραφική λήψη που έγινε στην Ελλάδα το 1839, ξεδιπλώνεται ένα πανόραμα φωτογραφικών και τρισδιάστατων παρουσιάσεων με εκτυπώσεις και στερεοσκόπια του 1900. Τα επιλεγμένα έργα προβάλλουν όψεις του πρώιμου αστικού τοπίου, της καθημερινότητας των κατοίκων της πόλης και τις μαγικές εκείνες στιγμές, που η ταχύτητα της φωτογραφικής λήψης ήταν βραδύτερη από την κίνηση της ζωής, μετατρέποντας τις ζωντανές φιγούρες σε σκιές του χρόνου.

Η επιμέλεια της έκθεσης έγινε από τον ιστορικό τέχνης, Χάρη Γιακουμή, που ζει στο Παρίσι και είναι υπεύθυνος του εκδοτικού οίκου Kallimages.

«Στα πρώτα χρόνια της φωτογραφίας, στα μέσα του 19ου αιώνα», σημειώνει ο Χάρης Γιακουμής, «λόγω της περιορισμένης ευαισθησίας των φωτογραφικών πλακών, η διάρκεια λήψης ήταν αρκετά μεγάλη. Γύρω στα 1865 το αθηναϊκό φως υποχρέωνε το φωτογράφο να αφήσει ανοικτό το διάφραγμα της μηχανής του επί δέκα περίπου δευτερόλεπτα, προκειμένου να μπορέσει να καταγράψει σωστά το θέμα του σε εξωτερικό χώρο. Όταν οι φωτογράφοι φωτογράφιζαν τα μνημεία χωρίς ανθρώπους, ο χρόνος της φωτογραφικής λήψης δεν είχε καμιά σημασία. Η ανθρώπινη όμως παρουσία ήταν απαραίτητη στις φωτογραφίσεις των μνημείων, καθώς προσέφερε μια οπτική απεικόνιση της κλίμακας, αλλά και γιατί η φωτογραφία αποκτούσε ξεχωριστή ζωντάνια.

»Σε όλο το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οι φωτογράφοι της Αθήνας συνήθως διάλεγαν ένα γενικό πλάνο, όπου οι άνθρωποι χάνονταν μες στα ερείπια, καθισμένοι ή στηριγμένοι σε κάποιο μέρος, ώστε να μπορούν να παραμείνουν σχετικά ακίνητοι κι έτσι να περάσουν ευκρινείς στην αιωνιότητα της εικονογραφικής ιστορίας. Όσοι όμως περπατούσαν τη στιγμή της λήψης, μοιραία γίνονταν “καπνός” είτε εμφανίζονταν στη φωτογραφία σαν μια μαύρη κηλίδα. Γι’ αυτό κοιτάζοντας τις περισσότερες φωτογραφίες της πρώτης αυτής περιόδου, έχουμε την αίσθηση ότι η πόλη είναι άδεια από κατοίκους.

»Ο φωτογραφικός χρόνος συναντά τον ιστορικό χρόνο για να μεταφέρει με ζωντάνια το παρελθόν στο παρόν και να μας θυμίσει ότι η αλήθεια κρύβει την αιώνια πάλη του ανθρώπου ενάντια στη λήθη. Καμιά άλλη τέχνη δεν έχει την αληθοφάνεια της φωτογραφίας: Μας επιτρέπει να ταξιδέψουμε νοερά μέσα στο χρόνο για να αναπολήσουμε την πόλη των Αθηνών και τους ανθρώπους της μ’ έναν τρόπο που σίγουρα θα μας συγκινήσει».

Η έκθεση φωτογραφίας
«Ανθρωποι στα υπέροχα ερείπια των Αθηνών από τον 19ο στον 20ο αιώνα-Φωτογραφικό οδοιπορικό 1939-1955»
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Πατησίων 44, Αθήνα, τηλ. 213 2144891
Διάρκεια: ως 08/05
Η είσοδος για το Καφέ είναι ελεύθερη

Οι Κυριακάτικοι Περίπατοι
Κυριακές 21 και 28 Φεβρουαρίου, 13, 20 και 27 Μαρτίου και 10, 17 και 24 Απριλίου, ώρα 12.00

Στο Πωλητήριο του μουσείου διατίθενται (ελληνικά-γαλλικά) τα βιβλία
Μεταμορφώσεις των Αθηνών. Φωτογραφικό οδοιπορικό από τον 19ο στον 20ό αιώνα (Χ. Γιακουμής-Τάσος Α. Ανδρέου, Εκδόσεις Kallimages, Παρίσι 2014)
Πρόσωπα των Αθηνών από τον 19ο στον 20ό αιώνα, 1855-1960 (Β. Μαυροειδάκου-Χ. Γιακουμής, Εκδόσεις Kallimages, Παρίσι 2015)