Πνίγηκε προσπαθώντας να φτάσει στην Ευρώπη. Ομως η ακέφαλη σορός της δεν αναγνωρίστηκε ποτέ. Ο τάφος της δεν θα γράφει κανένα όνομα.
Οπως πολλοί, που είναι θαμμένοι δίπλα της, σε αυτόν τον ελαιώνα της Λέσβου, η μαρμάρινη πλάκα θα αναφέρει ότι το θύμα ήταν «άγνωστο», μαζί με έναν αριθμό αναγνώρισης, την ημερομηνία που το σώμα της ξεβράστηκε στην ακτή και την εκτιμώμενη ηλικία της: ενός έτους.
Σε αυτό το κομμάτι γης, 64 τάφοι έχουν σκαφτεί για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που πνίγηκαν διασχίζοντας το Αιγαίο, γράφει το Reuters. Μόνο σε 27 από αυτούς υπάρχει όνομα. Σε άλλους αναφέρεται απλά «Αγνωστος άνδρας, 35 ετών, No 221, 19/11/2015», «Αγνωστο αγόρι, 7 ετών, No 40, 19/11/2015», «Αγνωστο αγόρι, 12 ετών, No 171, 19/11/2015».
Σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι, από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και άλλες χώρες που έχουν πληγεί από τον πόλεμο και τη φτώχεια, έχουν φτάσει στη Λέσβο την τελευταία χρονιά. Το 2015 ήταν η πιο θανατηφόρα χρονιά για αυτούς που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη, με περισσότερους από 3.700 να πνίγονται ή να αγνοούνται, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Ο πραγματικός αριθμός όμως εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερος.
Εκατοντάδες άψυχα σώματα έχουν ξεβραστεί στην Ελλάδα από τη στιγμή που κορυφώθηκαν οι αφίξεις το περασμένο καλοκαίρι. Σε τέτοιο βαθμό, που το τμήμα του νεκροταφείου της Λέσβου που προορίζονταν για πρόσφυγες και μετανάστες, έχει γεμίσει εδώ και καιρό.
Ντόπιοι μιλούν για ολόκληρες οικογένειες που ξεκληρίστηκαν στο ίδιο ναυάγιο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανείς για να αναγνωρίσει αυτά τα θύματα. Θυμούνται σορούς σε προχωρημένη αποσύνθεση, μετά από ημέρες στη θάλασσα, ή διαμελισμένες από τα βράχια.
«Δεν είναι σωστό, να βλέπεις ένα παιδί άγνωστης ταυτότητας, ένα άγνωστο παιδί, ένα παιδί περίπου αυτής της ηλικίας», λέει στο Reuters ο Αλέκος Καραγιώργης, ο οποίος έχει μεταφέρει εκατοντάδες άψυχα σώματα από τις παραλίες του νησιού, στο νεκροτομείο. «Δεν έχει σημασία να είναι η δουλειά σου. Ματώνει η καρδιά σου», συμπληρώνει.
Τον Οκτώβριο, μετά ένα ακόμη βραδινό ναυάγιο, από το οποίο διασώθηκαν πάνω από 200 άτομα αλλά δεκάδες πνίγηκαν, το νεκροταφείο του Αγ. Παντελεήμονα «ξέμεινε» από χώρο για τους νεκρούς και χρειάστηκε να μεταφερθεί ένα κοντέινερ στο νεκροτομείο, ώστε να φυλάσσονται οι σοροί, ενώ αποφασίστηκε να διατεθεί κι άλλος χώρος ταφής.
Ο Μουσταφά Ντάουα, ένας 30χρονος από την Αίγυπτο που ζει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ανέλαβε ανεπίσημα ένα καθήκον. Πλένει, σκεπάζει και θάβει τους νεκρούς, με το κεφάλι τους προς τη Μέκκα.
«Εκανα 57 ταφές σε επτά ημέρες. Σε μία μόνο, έκανα 11», λέει και θυμάται τη φορά που έμεινε σκυμμένος για μερικά λεπτά πάνω από τον τάφο ενός αποκεφαλισμένου παιδιού, με τα συναισθήματα να τον καταβάλουν.
Λέει πως είναι το λιγότερο που μπορεί να κάνει. «Δεν μπορώ να σταματήσω τον πόλεμο εκεί. Δεν μπορώ να τους κάνω να περάσουν νόμιμα στην Ευρώπη. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να τους θάψω», εξηγεί.
Από εκείνο το ναυάγιο του Οκτωβρίου ο ιατροδικαστής Θεόδωρος Νούσιας έχει φωτογραφίσει και πάρει δείγματα DNA περισσοτέρων από 200 θυμάτων, που έχουν πνιγεί στα ανοιχτά της Λέσβου και τη Σάμου, κρατώντας αρχείο σε περίπτωση που τους αναζητήσει κάποιος συγγενής. «Ελπίζω να τους εντοπίσουν μέσω του DNA και να αναπαυθούν εν ειρήνη αυτοί οι άνθρωποι», λέει ο Καραγιώργης. «Για να ξέρει η μητέρα ή ο πατέρας τους τι συνέβη», καταλήγει.